Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 15

6849. 1644 mei 7. Aan W. de Groot.¹

Mi frater,

Motus quidem in Gallia adhuc leves sunt,² sed omnes metuunt mala maiora in gente mobili et imperio specie quidem muliebri, re ipsa externo. Qui hic res versant quaecunque poterunt invenient pacis tardamenta. Turcae aula quo nutet, incerti sumus.³ Et inde pendent Ragotskii consilia. Nostra cum Dano controversia difficilis est finitu, sive per pacta ob diffidentiam, sive per arma ob vires bellantium magnas. Caeterum haec res, quocunque casura est, impedimento non erit quominus Suedi ostendant se pacem bonam Germaniae tamdiu vexatae non invidere.⁴ Roma cum vicinis pacem iam habet, donum dignum bono pontifice.⁵

Diderici nostri centuria tota salva est. Neque enim transierat Rhenum;⁶ videtur autem ipse iturus in exercitum vicecomitis Turenae,⁷ nisi alia iussa accipiat. Maximus natu nihil ad nos scribit.⁸ Doubletio vitam et valetudinem secundam exopto.⁹ Si aliter evenerit, experiemur amicorum in nos fidem. Si aula consulatur, nihil inde boni exspecto.

Regii in Anglia alteram cladem accepere.¹⁰ Lex quam Rivetus et Latius nobis volunt praescribere, ut singula saepe momenti nullius refutemus, neque eam secuti sunt aut philosophi veteres, aut oratores, aut scriptores uspiam.¹¹ Multorum melius est inscitiam

1 Gedrukt Epist., p. 967 App. no. 703. Antw. op no. 6833, beantw. d. no. 6866.

2 Kardinaal Jules Mazarin had de binnenlandse beroerten tot bedaren gebracht.

3 Jean de La Haye, sieur de Ventelay, Frans ambassadeur in Constantinopel, verdedigde aan het hof van sultan Ibrabim het bondgenootschap van de Zevenburgse vorst György I Rákóczi met de Zweden. Hij moest voorkomen dat de Sultan onverwachts de zijde van de keizer koos (Acta pacis Westphalicae; Die Französischen Korrespondenzen I, p. 182-192).

4 Grotius had dit onderwerp verwerkt in zijn openbare verklaring over de oorzaken van de Zweeds-Deense oorlog; zie no. 6841.

5 Dit bericht komt ook voor in Grotius' nieuwsbrieven van 7 mei.

6 Het vendel van Grotius' jongste zoon Dirk had de winter klaarblijkelijk in de Elzas doorgebracht.

7 Dirk de Groot koos voor terugkeer in het Frans-Weimarse leger. Zelfs kardinaal Jules Mazarin toonde zich bereid om hem bij de nieuwe opperbevelhebber Henri de La Tour d'Auvergne, burggraaf van Turenne, aan te bevelen (Lettres Mazarin I, p. 697).

8 In zijn brief van 8 januari (no. 6635) vertelde Cornelis de Groot dat de voormalige Venetiaanse ambassadeur in Parijs, Angelo (Anzolo) Correr, hem een verblijf in zijn ‘palazzo’ had aangeboden.

9 Pieter de Groot toonde belangstelling voor de door mr. Philips Doubleth vrijgegeven functie van secretaris van Den Haag. Op 1 mei spraken de leden van de Hollandse rekenkamer echter hun voorkeur uit voor mr. Gerrit Graswinckel, heer van Maasland; vgl. nos. 6809 en 6844.

10 De Schotten verenigden zich bij Tadcaster (ten zuidwesten van York) met het leger van Ferdinando Fairfax (20/30 april) (CSP Ven. 1643-1647, p. 96).

11 Grotius gunde de Haagse hofpredikant André Rivet en zijn geestverwant Johan de Laet het laatste woord niet. In stilte werkte hij aan een weerwoord Rivetiani Apologetici, pro schismate contra Votum pacis facti discussio (BG no. 1195).

[p. 383]

paucis demonstrare quam pati ut dignos se existiment quibus pensiculate respondeatur. Ac nunc censeo Latio breve aliquod scriptum opponendum, ne sibi placeat.¹² Si quis postea volet omnes libros perlegere quos ego aut Latius citavimus, poterit non tantum aeque inter nos iudicare, sed et quod verius crediderit novis firmare argumentis. Laboratur adhuc in indicibus nostrorum ad Vetus Testamentum.¹³

Vale cum uxore, liberis, amicis, quibus omnia offerimus quae a nobis proficisci possunt,

tibi obligatissimus frater,
H. Grotius.

12 Willem de Groot kreeg de vrije beschikking over het dossier met kritische aantekeningen op de Responsio ad dissertationem secundam Hugonis Grotii, de origine gentium Americanarum van de geograaf Johan de Laet (BG no. 733 en BsG no. 214); vgl. no. 6839.

13 Diezelfde 7^de mei schreef Claude Sarrau aan zijn correspondentievriend André Rivet: ‘Les 3. volumes sur le V.T. [= Grotius, Annotata ad Vetus Testamentum (BG no. 1137)] de Mr. l'Ambassadeur de Suede sont achevés aux Indices Hebreux et Grecs pres que l'autheur a voulu faire lui mesme, afin d'avoir occasion de repasser les yeux sur son travail’ (Bots-Leroy, Corresp. Rivet-Sarrau II, p. 264-265); zie ook nos. 6792 en 6833.

7 Maii 1644.