Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 14

6056. 1643 januari 26. Van W. de Groot.¹

Frater optime,

Quo in statu fuerit matris valetudo cum postremo scriberem,² ex litteris meis intelliges. Post id temporis loquela quidem non rediit, sed auditus mentisque ad extremum usque spiritum compos fuit, quem inter preces nostras postridie in ipsa meridie Deo Creatori reddidit. Nos, quia et Losecatii³ et liberi mei⁴ aberant, hactenus exequias distulimus, crastino die, si Deo placet, defunctae matris corpus avito condituri tumulo et insignia

1 Hs. Den Haag, ARA, Eerste afd., coll. Hugo de Groot, aanw. 1911 XXIII no. 24, 341. Eigenh. oorspr. Antw. op no. 6039, beantw. d. no. 6074.

2 In de tweede helft van januari verslechterde de gezondheidstoestand van Aeltgen Borre van Overschie (†20 januari 1643); zie no. 6045.

3 Frederik van Losecaat (1583-1669), weduwnaar van Grotius' zuster Adriana de Groot (1592 - †10 december 1639), tot zijn ontslag in 1620 baljuw van Liesveld en landdrost van de Alblasser- en Krimpenerwaard (van der Aa (f^o) IV, p. 200).

4 Willem de Groot en Alida Graswinckel hadden nog 6 kinderen in leven: Johan (1625), Jacob (1628), Maria (1629), Alida (1631), Anna (1633) en Françoise de Groot (1636) (E.A. van Beresteyn, in Ned. Leeuw 43 (1925), kol. 170).

[p. 51]

iuxta paterna templo appensuri.⁵ Vocavimus satis multos ad pompam, neque dubito quin frequentes adfuturi sint nisi pluvius aer eos deterreat. Nunc hoc unicum me solatur quod viderim matrem ad transmigrationem ex hac vita fuisse paratissimam: res mundanas sub finem parum curavit, nisi quod summa cum animi voluptate salutationes tuas acciperet. Interim hoc celare te non debeo, semper eam desiderasse ut vivente se consummaretur matrimonium quod sibi filius elegerat,⁶ idque cum tua bona gratia. Idemque patrem, si vixisset, promoturum fuisse aiebat, sicut et ego iudico; quod tibi nunc certe scribendum duxi, ut quid ei dum viveret animi fuerit sine fuco intelligas.

Exemplaria Florum quinque marino itinere missa nondum comparent; hodie duo ista altera quae per notum hominem miseras accepi, ipso se tibi officiose commendante.⁷

De apologista pro te inveniendo nihil audeo promittere, video messem quidem uberem, sed deest operarius.⁸

Versus in defunctum cardinalem scripti acres sane sunt,⁹ et non inficeto conditi sale. Quid adventus fratris regii, quid dissidia eorum qui iam rerum potiuntur, quid querelae totius regni ad pacem valiturae sint, ex te libens intelligam. Regina Angliae, quae singulos in dies abiturit,¹⁰ ne pedem quidem unum promovit hactenus, multosque ea expectatione ludificatur. Res regis meliore quidem loco sunt quam hactenus, non eo tamen ut ipsa ad regem tuto venire ibique subsistere possit. Tua omnia mihi cordi erunt. Interea si quid ibi novarum rerum geratur, id impertire ne graveris, nosque quo semper soles amore prosequere.

De re Amstelodamensi spero nos ante Februarium aliquid habituros;¹¹ est enim iam solutus Conventus et singularum civitatum deputati se ad suos receperunt.¹²

Vale, frater optime, et nostro et reipublicae christianae bono quam suavissime,

tibi obsequentissimus frater,
Guilielmus Grotius.

5 De begrafenisdienst werd op 27 januari in de Nieuwe Kerk te Delft gehouden. Zie voor het familiegraf, no. 4647 (dl. XI), en Bloys van Treslong Prins, Genealogische en heraldische gedenkwaardigheden in en uit de kerken der provincie Zuid-Holland I, Utrecht 1922, p. 105-106.

6 Grotius' zoon Pieter had al geruime tijd zijn zinnen gezet op een Delftse regentendochter, vermoedelijk Charlotte van Santen (†24 september 1644); zie no. 6305.

7 De twee exemplaren die Grotius begin januari aan de Mecklenburgse edelman von Lützow (Lutzaw) had meegegeven, bereikten de Republiek eerder dan de vijf presentexemplaren die bij verschijnen van de Florum sparsio in november (BG no. 791) per schip van Rouaan naar Amsterdam vervoerd werden; zie no. 6063.

8 De vraag was of in de Republiek iemand gevonden kon worden die de pen opnam tegen Rivets Apologeticus pro suo de verae et sincerae pacis ecclesiae proposito, contra Hugonis Grotii Votum (BG no. 298 en BsG no. 319).

9 Zelfs koning Lodewijk XIII genoot van de hekeldichten; zie no. 6097. De stroom van Richelieu-invectieven werd zo groot dat een ‘gentilhomme d'Artois’ bij wijze van tegengif een geschrift liet uitgeven ‘L'apologie cardinale, ou discours contre les plumes satyriques de ce temps’, Parijs 1643 (Les sources de l'histoire de France. XVIIe siècle IV, p. 271, en R.O. Lindsay en J. Neu, French political pamphlets, no. 6500).

10 Het Staatse vlaggeschip ‘Prinses Maria’ werd gereedgemaakt om koningin Henriëtte Maria naar Engeland te vervoeren.

11 Enkele Amsterdamse regenten zouden nagaan of in hun stad passend werk voor Pieter de Groot gevonden kon worden.

12 De Staten van Holland gingen op 24 januari uiteen (Res. SH, dd. 24 januari 1643). Dit betekende het vertrek van de Amsterdamse delegatie, bestaande uit Gerbrand Klaasz. Pancras, mr. Anthony Oetgens van Waveren, Ernst Roetersz., Hendrik Dirksz. Spiegel en pensionaris Willem Boreel.

Hagae, XXVI Ianuarii 1643.

Adres: A monsieur/monsieur Grotius, ambassadeur de la reine et couronne de Suede, à Paris. Port.

Bovenaan de brief schreef Grotius: Rec. 4 Febr. 1643.

En in dorso: 26 Ian. 1643 W. de Groot.