Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 12

5091. 1641 maart 9. Aan L. Camerarius.¹

Illustris domine,

Optandum multis de causis fuerat mansisse in libertate Catalanos. Nunc quando aliter Gallis visum est, id nobis gaudii restat, quod negotium illis locis non leve distracturum² est Hispaniae vires. Novi Portugalliae regis initia caeterum non spernenda hoc habent adversi, quod et frater eius³ in Germania et mari legati, qui Romam quique ad Venetos ibant,⁴ capti sunt; quibus tamen periculum nullum prospicio ob tot Castellanos ipsamque praefectam ante-

1 Copie Uppsala, UB, E 388a, 271; copie Linköping, Stifts- och landsbibl., Br. 23, 382. Gedrukt Epist., p. 670 no. 1481. Geciteerd in vert. Brandt-Cattenb., Leven II, p. 290, 295.

2 De copie te Uppsala geeft: detracturum, de copie te Linköping: leviter distracturum.

3 Dom Duarte de Bragança (no. 5072 n. 10).

4 Dom Miguel de Portugal; zie no. 5072 n. 8.

[p. 151]

hac Portugalliae,⁵ qui in Portugallorum sunt manu. Romae quomodo futurum sit, ut excipiatur is, qui alterius capti in locum eo ivit legatus, operae erit pretium scire. Pericula in rerum talium principiis sunt maxima ideoque bis dat talibus qui cito dat, quod velim cogitare non Batavos tantum, sed et Gallos.

De Dania quid dicam, nescio. Videntur multa esse, quae Suedis spem facere possint bonorum ibi successuum: Batavi damni sensu, quae res apud illos unice valet, incensi; imperator Dano non unam ob causam infensus; Polonia intus discors, extra bellum metuens, legato Tartariae in Polonia, Polonico apud Turcas retento.⁶ Movet me etiam nonnihil pendens de federe inter Suediam Galliamque negotium.⁷

Magni in Gallia viri optant electoris Brandenburgici cum regina nostra matrimonium⁸ eiusque voti sui causas adferunt non improbabiles. Exspectemus, si quid in ultimo conventu Holmiae⁹ sit actum, quo ad futuri praesagia instruamur. Multum mirabor, si imperator implicatis adeo Hispaniae rebus perstat in sua duritie neque pacem Pragensem¹⁰ ex temporum usu extendit aut mitigat.

Si potuisset Bannerius in Bavariam penetrare - quod an Galli voluerint, nescio - ac deinde longius in Austriam, credibile est aliquos¹¹ ibi motus exsistere potuisse rebus nostris secundos. Nunc ad Bohemiam arma eius magis spectare videntur. Meiningam adhuc obsideri audimus pararique etiam ab Ossenvillio¹² Offenburgi obsidionem, sed metui, ne ex vicinis hostium praesidiis ad id prohibendum concursus fiat. Erlachius¹³ miris modis hic retinetur.

Valde optant regni huius primores, cordi ut sint Batavis res Hassicae auguranturque futurum, ut nimia illa formido imperatorem ulla in re offendendi male aliquando illis cedat.

Regina Angliae multa facit populariter, sed, quantum video, longe aliae sunt illic regis, aliae ordinum voluntates. Res autem nuptialis¹⁴ promovetur quidem, sed vereor ne de mittenda ad Batavos sponsa et super federe cum Batavis incidant controversiae. Utinam illud de principis electoris Palatini¹⁵ itinere procedat. Est enim res ἐν αὐτῷ τῷ καιρῷ.

De Straffordio¹⁶ bene hic loquuntur Angli, etiam legatus;¹⁷ sic et de Windebanckio et custode sigillorum.¹⁸ Plures inimicos habet archiepiscopus.¹⁹ Mora longa pro ipso est. Solent enim

5 Margareta van Savoye (no. 5007 n. 21).

6 De Tartaarse gezant in Polen is niet geïdentificeerd. Met de Poolse vertegenwoordiger in Constantinopel is vermoedelijk gedoeld op de tolk Romaszkiewicz (no. 5068 n. 11).

7 Het verdrag tussen Zweden en Frankrijk werd in juli 1641 verlengd.

8 Friedrich Wilhelm, keurvorst van Brandenburg, de latere ‘Grote Keurvorst’, zou in december 1646 Louise Henriëtte, dochter van Frederik Hendrik, huwen.

9 De rijksdag te Stockholm was eind januari 1641 afgesloten.

10 Van de vrede van Praag (1635) waren de Boheemse rebellen en Karl Ludwig van de Palts uitgesloten, terwijl Braunschweig-Lüneburg en Hessen-Kassel hadden geweigerd tot het verdrag toe te treden.

11 De copie te Uppsala geeft: aliquorum.

12 Paul Le Prévost, baron van Oysonville, adjunct van de goeverneur van Breisach (no. 4994 n. 15).

13 Johann Ludwig von Erlach, goeverneur van Breisach (no. 4994 n. 14). Hij bevond zich sinds het najaar van 1640 in Parijs.

14 Het huwelijk van Mary Stuart, de ‘Princess Royal’, met Willem II werd gesloten op 12 mei 1641. Een verdrag tussen Engeland en de Republiek kwam niet tot stand (no. 5023 n. 9).

15 Karl Ludwig van de Palts zou, naar Grotius' mening, alleen op uitnodiging van Karel I naar Engeland moeten gaan; zie bijv. nos. 5060 en 5072.

16 Thomas Wentworth, graaf van Strafford.

17 Robert Sidney, graaf van Leicester, extraordinaris Engels ambassadeur te Parijs (no. 5003 n. 13).

18 Sir Francis Windebank (no. 4994 n. 3) en de ‘lord Keeper’ John Finch (no. 5009 n. 4) waren uitgeweken naar resp. Parijs en Den Haag.

19 William Laud.

[p. 152]

plebis animi facile satiari qualicunque eorum, quos vexandos susceperunt, poena atque ita defervescere. Caeterum quantum ex eorum, qui res istas intelligunt, sermonibus percipere possum, episcopi per Angliam et in ecclesia et in parlamento manebuntque eruntque pro regula posthac Elisabethae tempora.

Princeps Thomas quanquam acceptis a Gallia pecuniis dicitur ire Ticinum ac exercitum, quem ipse regat, accipere ab Hispano. Helvetii a Gallis Constantiae obsidionem metuunt. Pontificii velint fedus iniri suae gentis de ea urbe propugnanda, si id eveniat. Protestantes suspectas et ipsi habent crescentes in illis locis opes Galliae, sed tamen arma Gallis opponere²⁰ non adducuntur. Conventus multos seorsim habent Helvetiorum et pontificii et protestantes. In iis vero more suo movent multum, promovent nihil.

Venetis Galli spem ostendunt de parte ditionis Mediolanensis. Sed cauti homines escam hanc mordere nolunt sueti aliorum bellis suam firmare pacem. Papae et cum Hispano et cum Gallo bene iam convenit.

Deus ill. Dom. vestram omnesque ei caros perpetuum servet.

Illust. Dom. vestrae perpetuae observantiae debitor
H. Grotius.

20 De copie te Uppsala geeft: Gallis opponant, de copie te Linköping: ut opponant Gallis. Grotius heeft het Italiaanse en Zwitserse nieuws vermoedelijk ontleend aan de brief van C. Marin dd. 20 februari, no. 5068.

Lutetiae, IX Martii MDCXLI.

Dux Lotharingus²¹ iam in urbe est, bene exceptus a cardinali. Adfert regi bis mille equites, pedites ter mille, sed tribuni quidam eum deseruere. Magna munera mittuntur ad Cantecroiam.²² Venit iam Rupellam e Portugallia legatus.²³

21 Karel IV, hertog van Lotharingen, had op 7 maart zijn entrée in Parijs gemaakt.

22 Béatrice de Cusance, prinses van Cantecroix, maîtresse van de hertog van Lotharingen (no. 5041 n. 7).

23 Francisco de Mello en dr. António Coelho de Carvalho (no. 5028 n. 6) kwamen omstreeks 20 maart in Parijs aan en maakten op 25 maart hun officiële entrée in de stad.

Bovenaan de brief in de copie te Uppsala: Rec. Hagae, 6/16 Martii.