Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

4845. 1640 september 22. Aan Willem de Groot¹.

Mi frater,

Maresii liber² ad me non venit, sed ex eo excerpta tantum ad me misit Curcellius³, cujus actiones magis magisque mihi suspectae sunt. Multa habeo indicia eum aliorum consiliis regi et ea, quod nolim, permiscere meis rebus. Quare vereor, ne sicut secunda editio de Antichristo⁴ ita corrupta est, ut pudor sit eam mihi monstrare, idem de Annotatis ad Evangelia⁵ fiat eoque magis, quod jam nunc ingentes praemittit excusationes, homo inconstans vitae non plane laudatae et sperans, inconsiderate tamen, restitutionem in ministerium in Gallia. Omnino ergo non per te tantum, sed et per amicos omnes id agas rogo, ut adhibeantur correctores unus et alter quam optimi. Et quia Bremii⁶ facis mentionem, scire cupiam, is quis sit, quid possit, quid sentiat; omnia enim ista merentur expendi. Et utile sit nos amicum habere Amstelodami a factionibus, a spe, a metu alienum; quem si inveneris, indica.

De Vossio⁷ res se habet, ut dicis, sed bonus est et clam nostris conatibus favet. Quod et alios facturos spero. Quod inter Salmasium Heinsiumque⁸ ita medium te geris, ut neutri praeter quod aequum est accedat, laudo.

1 Gedrukt Epist., p. 903. Antw. op no. 4826; beantw. d. no. 4860.

2 Samuel Desmarets - Maresius -. Zijn Dissertatio de Antichristo... verscheen september 1640; zie voor de volledige titel no. 4771, n. 22.

3 Etienne de Courcelles, remonstrants theoloog. Hij verrichtte correctiewerk ten behoeve van enige van Grotius' uitgaven, waarmee Grotius echter niet tevreden was; vgl. nos. 4705, 4787, 4833 en 4854.

4 Commentatio... de Antichristo...; Ter Meulen-Diermanse no. 1101.

5 Hvgonis Grotii Annotationes in libros Evangeliorvm...; Ter Meulen-Diermanse no. 1135.

6 Daniël de Breen - Brenius -, theoloog te Amsterdam.

7 De Amsterdamse hoogleraar Gerardus Johannes Vossius.

8 Claude de Saumaise - Salmasius - en Daniel Heinsius.

[p. 526]

De Salmasio miror tot eum inimicos sibi ultro accersere. De mutuo certe non est quod magis advocatis irascatur quam Parisiensibus⁹, quos omnes invenio inter se et vobiscum concordes.

Lucii Veri¹⁰ nihil vidi. Velim scire ipsius nomen et quid valeat. De iis, quae inter Marinum¹¹ et me tractata sunt, velim nosse aequorum hominum judicia.

Vota, quae pro me meisque facis, grata habeo et vicem reddo tibi, uxori, liberis omnia optans optima. Quanquam autem haec, quae de Curcellio scripsi, ratione sua non careant - solent enim homines non mali aliorum consiliis ac spe decipi -, tamen quia queritur - et sane non plane immerito, cum et librum eum¹² verterit et ipse elegans exemplar ad me miserit - non sibi datum esse exemplum novae editionis de Veritate religionis christianae¹³, velim id excusari et de Mairii futura editione¹⁴ ei meo sumtu dari exemplum bene compactum.

Scriptum Scoticum, quod Belgico sermone apud vos nuper editum¹⁵ intelligo, videre desidero.

Regina filium alterum peperit¹⁶.

Catalani iterum reconciliati sunt regi Hispaniae et cum aliis Hispanis incumbunt in Languedociam. Sunt autem XI millia peditum, tria equitum, cum machinis XL, totidem navibus longis. Princeps Thomas¹⁷ 15 mensis hujus ingenti cum numero erupit et munimenta quaedam Gallicorum castrorum tenuit, sed expulsus rejectusque est.

Tibi obligatissimus frater
H. Grotius.

9 Jérôme Bignon, Charles Labbé en Didier Hérault; vgl. no. 4833.

10 Pseudoniem van Willem Goes, schoonzoon van Daniel Heinsius; hij schreef een Specimen controversiæ, Quæ est, De Mvtvi alienatione. Inter Jurisconsultos & quosdam Grammatico-Sophistas. Auctore Lucio Vero.

11 Charles Marin(i), Zweeds resident in Zürich. Grotius had een deel van zijn correspondentie met hem aan Willem gezonden.

12 Traicté de la vérité de la religion chrestienne, Par Hvgves Grotivs. Traduit du Latin de l'aucteur. A Amsterdam, Chez Iean Blaev, MDCXXXVI. Ter Meulen-Diermanse no. 1060; vgl. aldaar rem. 1.

13 Hvgo Grotivs De veritate religionis Christianæ. Editio Nova, additis annotationibus in quibus testimonia. Parisiis, Sumptibus Seb. Cramoisy, Typographi Regij. MDCXL. Cvm privilegio regis; Ter Meulen-Diermanse no. 950.

14 Hugo Grotius De veritate... Ex Officina Ioannis Maire, MDCXL; Ter Meulen-Diermanse no. 952.

15 Er zijn twee tractaten waarop Grotius hier kan doelen: ten eerste De Intentie van Het Coningkrijcke van Scotlands Armade. Waar in vertoont wert de oorsake waerom zij in Enghelandt comen...; Knuttel, Cat. v. Pamfl. no. 4663. Vgl. voor de oorspronkelijke titel R. Steele (ed.), Bibliogr. Royal Proclamations II, II no. 1718). Ten tweede: Vertoog van de VVettelijckheyt van onsen tocht in Engelant...; Knuttel, ibid. no. 4664-4665. Vgl. R. Steele (ed.), ibid. no. 1717 en Cal. State Pap. Dom. 1640-1641, p. 161-166 (ex. geannoteerd door William Laud). Ook elders blijkt, dat Grotius zich over de Schotse zaken op de hoogte liet houden; vgl. brief no. 4652 en n. 5.

16 Philippe, hertog van Anjou, later hertog van Orléans, was op 21 september geboren.

17 Tommaso Francesco van Savoye.

Lutetiae, 22 Septemb. 1640.

Velim omni modo cures, ne Curcellio soli emendatio probarum committatur. Vereor enim, ne, si id fiat, ea res et typographo sit damno et mihi imperitiae inurat notam. Quaeso hoc cura et ei de Bremio, quis qualisque sit, significa; et an Corvinus¹⁸ aut Vossiorum¹⁹ aliquis curam velit suscipere subsidiariam.

18 Johannes Arnoldi Corvinus, rechtsgeleerde te Amsterdam.

19 Mattheus of Isaac Vossius.