Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

3209. 1637 augustus 15. Aan Willem de Groot².

Venit, mi frater, ad me Petrus noster³, multum tibi, multum avo⁴ et aliis, qui ibi sunt, propinquis et amicis debens, quod ita erectum habeat ad honesta studia animum. Non deero, quo apud nos erit tempore, et incitare currentem et qua optime cursurus sit monstrare. Patri gratias habeo pro labore ad obtinendum illud meorum Delphensium testimonium, quod sane est μάλα σαφές. Utinam similia obtinere possimus ab aliis, qui conventui minus iniqui interfuere, quorum aliqua ad te nomina ex indiculo, quem pater miserat⁵, perscripsi.

Patri nunc non scribo ne forsan onerem. Ad te literae etiam ipsi scriptae putentur. Imo et affini Losecatio⁶, cujus filium⁷ ita ut nostrum instituimus atque curamus. Vidi et cum veneratione D. Utenbogardi⁸ senilem manum. Gratias ei habeo, quod in precibus suis, quas Deo gratas esse non dubito, mei meminerit. Ego ei vicissim precor, ut placide exigat post tot procellas quod Deus ei reservat aevi.

2 Gedrukt Epist., p. 870. Antw. op no. 3173; tesamen met no. 3199 beantw. d. no. 3223.

3 Pieter, Grotius' tweede zoon; hij was na een studieverblijf in het vaderland huiswaarts gekeerd.

4 Jan de Groot.

5 Zie no. 3127 van 22 juni.

6 Frederik van Losecaat; zie over hem VI, p. 263 n. 12.

7 Diderik van Losecaat; hij was in december 1636 of in januari 1637 in Parijs gekomen.

8 De remonstrantse predikant Johannes Wtenbogaert; zijn brief, waarop Grotius hier doelt, is niet bewaard gebleven.

[p. 495]

Ex te didiceram¹ edi jam Episcopii librum² super iis, quae nunc in Gallia disputantur. Sed ipse Utenbogardus incertum se dicit. Bene facis quod, quaecunque ad te de rebus ecclesiasticis scribo, eorum participem facis bonum et prudentem senem. Quae praeses³ vester ei dixit, ea nullius duco pretii. Quaerit is homo undique ea, quibus ulcus, quod intus habet, sanet: nec facile reperit sedamen.

Ex quo postremum ad te scripsi⁴ vidi Acta Synodi Alensoniensis et in iis ea, quae ad Testardum⁵ et Amirautium⁶ pertinent. Omnia ita transacta sunt, ut iterato probarint ii, parati et suo sanguine signare synodos Alisianam⁷ et Carentonensem⁸ subsequas Dordrechtanae⁹. Tam parum vident homines - τί τινί ἐστιν ἑπόμενον omniaque consilia sua magis ad quietem qualemcunque temporariam quam ad aeternae veritatis regulas dirigunt. Mercero¹⁰ dabo, ut transcribat acta quantum eorum ad hanc causam pertinet mittatque D. Episcopio.

Caeterum rex¹¹ per legatum suum¹², reformatum hominem, qui synodo praesedit, edixit reformatis, ut populos edocerent illicita in reges arma, praeirent obsequio, dogmata sua modeste proponerent, abstinerent illis antichristi et idololatriae in adversarios probris; ne quis pastorale munus estra sedem suam obiret; ne conventus haberent e pluribus provinciis; ne externas literas nisi consultis magistratibus aperirent. Et his quidem sic satis se aptarunt. Unum deprecati sunt, ne vetarentur baptizare a feminis baptizatos. Id episcopi ostenderant regi esse iniquum a se non baptizari quorum vocationem non agnoscant baptizatos propter opus operatum; ipsos autem velut judices vocationum baptismum obstetricalem pro nullo habere. Orarunt regem, ne libertatem sentiendi et secundum ea, quae sentirent, agendi eis eriperet. Sibi illa de opere operato non persuaderi et repugnare suis formulis.

Archiepiscopi Cantuariensis¹³ orationem quo magis lego - tota enim jam versa est - eo magis miror subactum hominis ingenium. Velim et apud vos legatur.

Parentibus¹⁴, Losecatio uxorique¹⁵ et liberis vestris¹⁶ tuaeque matronae¹⁷ et propinquis et affinibus et amicis omnibus, quos inter principem semper locum Utenbogardus obtinebit, felicia precor omnia.

Venit ad vos comes, qui hic vixit, Waslavius juvenis¹⁸ vere pius. Exhibuimus ei, quae potuimus, officia.

1 Zie no. 3110 dd. 7 juni 1637.

2 Vgl. no. 3151, p. 402 n. 6.

3 De gegevens zijn te schaars om met zekerheid uit te maken, wie bedoeld wordt.

4 No. 3199 dd. 8 augustus.

5 Paul Testard, sieur de La Fontaine, predikant te Blois.

6 Moïse Amyraut; zie over hem VI, p. 185 n. 16.

7 De nieuwe generale synode van Alès was gehouden van 1 oktober tot 2 december 1620.

8 De synode van Charenton van 1 september tot 1 oktober 1623.

9 De nationale synode van Dordrecht gehouden van 13 november 1618 tot 29 mei 1619.

10 E. Mercier; zie over hem no. 3027, p. 217 n. 1.

11 Lodewijk XIII van Frankrijk.

12 Saint-Marc; wat betreft zijn toespraak zie men Aymon, Tous les Synodes Nationaux des Eglises Reformées II, p. 534.

13 William Laud; zie voor de oratie no. 3199, p. 481 n. 5.

14 Jan de Groot en Aeltgen Borre van Overschie.

15 Frederik van Losecaat was gehuwd met Adriana de Groot.

16 Zie voor hun namen VII, p. 616 n. 12.

17 Alida Graswinckel.

18 Niet geïdentificeerd.

[p. 496]

Lutetiae 15 Augusti 1637.

De Lucano et Tacito¹ cum notis si edantur, rogo me moneas. Puto acceperis ea, quae de Procopio², de Annalibus et Comentariis Belgici belli³, de Notis ad Novum Testamentum⁴ et de Anthologia⁵ ad te scripsi.

De Rotterodamensi negotio⁶ nisi compromissum successerit, cogitabimus.

De Brandano⁷ spero acceperis. Bis de eo scripsi⁸.

Gronovius⁹ mittit ad me librum suum¹⁰. Ait se mihi scripsisse¹¹, et verum est. Sed respondi et quidem valde liberaliter multaque ei indicavi ad Statium pertinentia¹². Forte fuere qui ei suaderent, id ut dissimularet, ne cogeretur saepe mei facere mentionem. Meas ad ipsum literas dubito, an ad te miserim.

D. Vossius¹³ spero receperit quae ad postremas ejus accurate respondi¹⁴. Nondum acceperat cum has per Petrum ad me daret.

Velim videre Deum Synagogae editum a Vedelio¹⁵, si quis huc notus venerit. Quid dixit Barlaeus¹⁶, quod non Paulus dixerit Rom. X. v. 2. et alibi?

Tuus totus
H. Grotius.

1 Over Grotius' Lucanus-uitgave zie men Ter Meulen-Diermanse, no. 423 en voor de aantekeningen op Tacitus ibid., no. 515 (p. 194).

2 Betreffende Grotius' Historia Gotthorvm, Vandalorvm, & Langobardorvm zie Ter Meulen-Diermanse, no. 735.

3 Dit werk verscheen eerst in 1657: Hvgonis Grotii Annales et historiae rebvs Belgicis.

4 Zie no. 3135, p. 375 n. 1.

5 Men zie voor deze uitgave van de Anthologia no. 2407 (dl. VI, p. 426).

6 Het betreft de pogingen door Grotius en namens hem ondernomen om hem zijn achterstallige salaris als pensionaris van Rotterdam alsnog te doen uitbetalen.

7 Brandanus Daetrius -Brandan Dätri- werd in 1636 Grotius' huispredikant.

8 Nos. 3135 en 3199.

9 Johann Friedrich Gronovius; zie over hem V, p. 229 n. 2.

10 Johannis Frederici Gronovii in P. Papinii Statii Silvarum Libros V. Diatribe ad Th. Graswinckelium equitem & J.C. Hagae-Comitis, Ex Officina Theodori Maire. MDCXXXVII.

11 No. 2775 (dl. VII, p. 409).

12 Brief no. 2815 (dl. VII, p. 468), die Gronovius blijkbaar nooit ontvangen heeft.

13 Gerard Johan Vossius, hoogleraar aan het Athenaeum te Amsterdam.

14 No. 3169, antwoord op no. 3055.

15 De Deo Synagogae Libri Duo; zie p. 418 n. 15.

16 Caspar van Baerle, Vossius' collega aan het Amsterdamse Athenaeum.