Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 7

2666. 1636 juli 10. Aan N. van Reigersberch¹.

Mijn Heer,

't Is een wonder ding, dat wij heele vijf weecken geen brieven uit Hollant en crijgen ende sulcx oock niet uit Pomeren. UE. laeste waeren van den 17 Mey². Nae den ontfang van deselve heb ick alle weeck geschreven ende de laestmael³ uE. doen weten de tijdingen, die wij doen hadden van de victorie over de Tissin, waervan nu wat soberder werdt gesproocken ende geschreven, ende niet van 't nemen van eenigh geschut, Martin Arragon⁴ gequetst, niet doot. Ende off de Fransoisen hierdoor het velt sullen inhouden, werdt getwijffelt, selfs bij den ambassadeur van Savoye⁵, die, soo 't schijnt, de groote eer, die hem de Fransoisen willen geven, over dit stuk niet en soeckt.

Den hertogh van Rohan⁶ heeft geen geschut. Evenwel meenen eenigen, dat hij sal soecken in 't Milanees te passeren door Berzamo.

Hertogh Bernhard⁷ heeft sijn vinger ende graef Jacob van Hanouw⁸ sijn leven verloren in de assauten op Elsas Zabern ende noch sijn wij niet verseeckert van 't veroveren⁹. 't Schijnt hertogh Bernhard de stadt niet en heeft willen hebben als op discretie, 't welck veel tijds ende het bloed van eenige oversten ende drie hondert soldaten heeft gecost.

Mijnheer den prins van Condé¹⁰ doet een mijne prepareren om te doen springen ende dan het assaut te doen op Dolen. Die uit sijn leger schrijven, geven hoop van tegen den twintichste de stadt te becomen, 't welck God geve. De Switsers doen voor de Fransche Comté niet anders dan dat sij bij den coning¹¹ ende bij den prins daervoor spreecken, hoewel eenige cantons wel verder soude[n] willen gaen. Sed rara inter illos concordia¹².

Den vijant is middelertijdt in Champagne gevallen, tast Chapelle ende Guise aen. Galas¹³ maect groot amas tot Spier ende vier duisent Croaten sijn in de Elsas

1 Hs. Amsterdam, UB., coll. RK., R 2 i. Eigenh. oorspr. Tesamen met no. 2677 beantw. d. no. 2697.

2 Ontbreekt.

3 No. 2659 dd. 4 juli.

4 Don Martino d'Arragona; zie no. 2654, p. 235 n. 5.

5 De markies van San Maurizio; zie no. 2629, p. 199 n. 9.

6 Henri, hertog van Rohan, luitenant-generaal van de Franse strijdkrachten in Graubünden en de Veltlin.

7 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

8 Jakob, graaf van Hanau-Münzenberg.

9 Zie no. 2654, p. 235 n. 2.

10 Henri de Bourbon, prins van Condé.

11 Lodewijk XIII van Frankrijk; vgl. no. 2657, p. 237 en nn. 11 en 12 aldaar.

12 Vgl. Juvenalis, Sat. X, 297: - - -; rara est adeo concordia formae atque pudicitiae.

13 Matthias, graaf Gallas, generaal-majoor in het leger van Ferdinand II.

[p. 253]

ontrent Colmar, waerover 't belegh van Oberhenheim bij Manicamp, gouverneur van Colmar¹, is verlaten.

De vloot van Vrancrijck, soo ons de coopluyden seggen, is noch voor Belle Isle met gebreck van veele noodicheden; soo 't geruchte hier loopt, is die al op de custen van Portugael.

Den man van den Rijs² Alcaizeert³ noch hier. Thucydides⁴ is niet heel vast aen⁵ Vindex⁶. Sua quisque agit.

De Engelschen vorderen hier niet. Den Poolsche Savasky⁷ is als incognito in de stadt gecomen ende doet hemselve ende de zijnen in 't Fransch cleden.

Let eens, off men de wegh over de Leli⁸ soude connen nemen in 't bestellen van de brieven. Ick en weet niet wel, off het gebreck is te Calis⁹ oft hier¹⁰.

Tot Parijs, den 10 July 1636.

Mijne gebiedenis aen Fabius¹¹, Caesar¹² ende alle vrunden.

De hertogh van Parma¹³ is nae Plaisance gepasseert; duysent vijf hondert man gaen nae den hertogh van Rohan. Veel andere soldaten, dye nae Italië waeren gedestineert, ende den ban van Normandye gaet om Capelle [te] ontsetten ende Champagne te defenderen.

De ambassadeurs van Denemarcken¹⁴ zijn wel tevrede van Wenen gegaen hebbende contentement ontfangen over het stift Bremen.

1 Achille de Longueval, heer, baron en later graaf van Manicamp, heer van Feurdrain.

2 Giorgio Bolognetti, nuntius van Urbanus VIII te Parijs. Rijs is een schuilnaam voor de paus; Van Reigersberch heeft er ‘nuncius’ boven geschreven.

3 Alcaeus is een gebruikelijk codewoord voor bestand.

4 Schuilnaam voor de Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna; Van Reigersberch heeft erboven geschreven ‘Cancelier’.

5 De woorden ‘niet ... aen’ staan in cijfer: 31.8.33.68. 57.33.217.60. 81.70.103. 98.62.265. met de ontcijfering door Van Reigersberch erboven geschreven.

6 Codenaam voor Frankrijk.

7 Johan Zawadski.

8 De woorden ‘de Leli’ staan in de tekst in cijfer: 189. 45.72.7.37. met de ontcijfering door Van Reigersberch erboven geschreven. Lelie is een codenaam voor Engeland.

9 De woorden ‘te Calis’ staan in cijfer: 68.72. 12.49.60.33.67. met de ontcijfering door Van Reigersberch erboven geschreven.

10 In de tekst in cijfer: 57.55.52.66.234.265.1006. Van Reigersberch heeft ‘hier’ geschreven boven de cijfers 57.55.52.66. en boven 234 nog het woord ‘den’. Ik vermoed echter, dat Grotius dit cijfer als een nihil significans gebruikt heeft evenals 265 en 1006.

11 Schuilnaam voor Simon van Beaumont, Grotius' opvolger in het ambt van pensionaris van Rotterdam.

12 Codenaam voor Rotterdam.

13 Odoardo Farnese, hertog van Parma.

14 Vgl. nos. 2623 en 2665.

Adres: Mijn Heer Mijn Heer Reigersberg, raedt in den Hoogen Raide in Hollant. In Den Hage.

In dorso schreef Van Reigersberch: broeder de Groot, den X Iuly 1636 wt Paris.