Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 7

2665. 1636 juli 10. Aan A. Oxenstierna¹.

Excellentissime Domine,

De victoria ultra Ticinum, quam postremis literis² nuntiaveram, quae hic ex Crequiaci³ aliorumque literis minutissima quaeque continentibus in vulgus eduntur⁴ mitto. Parcius de rebus illis loquitur Sabaudi legatus⁵ et velut aequata clade. Itaque an campis et messe potituri sint Galli, dubitari video. Multa ubique aguntur negligentius quam debeant: unde sunt, qui ad pacem res spectare arbitrantur; crederem et ego, si id cardinalis⁶ negotiis expediret.

Dola adhuc defenditur, sed qui e castris scribunt, sperant, ut ad 20 hujus mensis diem cogi possit ad deditionem, postquam per cuniculum lacerata fuerint moenia.

De Tabernis nihildum certi habemus⁷, nisi quod dum per conditiones oppidum accipere non vult dux Bernhardus⁸, jam multorum praefectorum ipsiusque comitis Iacobi Hanovii⁹ morte dispendioque temporis oppugnatio constitit. Etiam ab Oberenhemi obsidione abscedere coactus fuit Manicamus¹⁰ ob adventum aliquot millium Croatarum circa Colmariam. Interim magno cum equitatu ac pedite in Campaniam ingressus hostis Capellam simulque Guisiam obsidet.

Classem Gallicam, quae in Oceano est mercatores ajunt adhuc ad Bellam Insulam haerere, defectam multis rebus necessariis per imperitiam eorum, qui praesunt. At si urbanis rumoribus credimus, jam ante ipsam Portugalliam est.

Zavaskius, Poloniae legatus¹¹, sine pompa urbem iniit manetque velut latens, donec se suosque Gallico habitu phalerisque ornaverit. Ego ad eum non mittam a D. Camerario¹² monitus spretum quondam ab eo salutationis, quod ipse obtulerat, officium.

Graviter me habet, quod jam per mensem et amplius nullae ex Hollandia ac proinde nec ex Pomerania ad nos venerint literae. Multas etiam meas ad Sprecherum¹³, Sprecheri ad me literas in itinere periisse video.

1 Hs. Stockholm, RA. Eigenh. oorspr. Gedrukt Epist., p. 244; Oxenst. Skrifter 2. afd. II, p. 205.

2 No. 2657.

3 Charles Créquy de Blanchefort de Canaples, commandant van de Franse strijdkrachten in Noord-Italië.

4 Dit geschrift heb ik niet kunnen vinden.

5 Gezant te Parijs van Vittorio Amedeo, hertog van Savoye, was de markies van San Maurizio; zie no. 2629, p. 199 n. 9.

6 De Richelieu.

7 Vgl. no. 2654, p. 235 n. 2.

8 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

9 Jakob, graaf van Hanau-Münzenberg.

10 Achille de Longueval, baron van Manicamp, gouverneur van Colmar; zie VI no. 2463, p. 506 n. 7.

11 Johan Zawadski.

12 Ludwig Camerarius, ordinarius Zweeds gezant in Den Haag.

13 Fortunatus Sprecher von Bernegg, Zweeds agent in Graubünden.

[p. 250]

Marinus¹ quas scribit mitto. Habet, quod queratur dux Rohanius² praesertim amissa nuper per machinarum penuriam bella occasione, sed si verum est agri circum Mediolanum dominos esse Gallos, facile ad eos perrumpet, quaeque deerunt, inde accipiet.

Venit ad me aliquoties Lambermontius³, militiae Suedicae vetus tribunus, cui cum Smidbergo⁴ vetus lis est, quam paratus est ducis Bernhardi arbitrio permittere. Is Lambermontius, si quam operam utilem rebus Suedicis praestare potest, offert sese ac Sublimitati Tuae se commendat.

Hodie ab hac urbe proficisci constituit Hogendorpius⁵ retentus diu repetenda, quam Galliae mutuam dederat, pecunia. Sed haec ipse narrabit.

In Transilvaniae motibus multum hic spei ponitur. Literae medio Martii scriptae Vienna urbis ejus custodiam mandatam dicunt archiduci, imperatoris filio⁶. Regis Daniae⁷ legatos ab ea aula abiisse satis laetos iis, quae de archiepiscopatu Bremensi impetraverant, darique operam, ut is rex Domui Austriacae devinciatur, quanquam nec desint ii, qui dicant eum arcana ope favere rebus Suedicis. Ducem Wirtembergicum⁸ pepigisse cum imperatore⁹ retentis rebus suis ac religionis arbitrio, conciliante Saxone¹⁰.

Scribebatur indidem credi ad Osnabrugum esse sex millia peditum caesarianorum: copias Suedicas et sociorum accedere ad VI M peditum, quater M equitum; Saxoni esse VIII M peditum, II M equitum; Maracino¹¹ VI M; Hazfeldio¹² IX M; Galassio¹³ XIV M peditum, VI M equitum; Lotharingo¹⁴ V M peditum; Lamboio¹⁵ ad Hanoviam III M; Piccolominio¹⁶ in Gallico limite VIII M; Iohanni Waertio¹⁷ cum Bavaricis VIII M, apud Prussiam II MD Cozacos. Praeter hos in Silesia Ognati¹⁸ militem ad VII M pervenire. Contra hos Suedicas copias praeter supplementum, quod exspectetur, censeri ad XVIII M, Lunenburgicas¹⁹

1 Charles Marin (Carlo Marini), Zweeds agent in de Veltlin. Vgl. Grotius' dorsale aantekening op brief no. 2642 van Marini dd. 22 juni.

2 Henri, hertog van Rohan, luitenant-generaal van de Franse strijdkrachten in Graubünden en de Veltlin.

3 Pierre de Lambremont, overste in Zweedse dienst. In 1632 was hij monster-commissaris en ook in 1645 treffen wij hem als zodanig aan.

4 Ludwig von Schmidberg; hij was in 1634 Zweeds gouverneur van Philippsburg.

5 Gijsbrecht van Hogendorp; zie over hem VI no. 2319, p. 287 n. 13.

6 Leopold Wilhelm, aartshertog van Oostenrijk (1614-1662), bisschop van Passau, Straatsburg, Halberstadt, Olmütz en Breslau; hij was de tweede en jongste zoon van keizer Ferdinand II.

7 Christiaan IV; van het gezantschap maakten deel uit Christian von Pentz en Gottlieb von Hagen; zie over Pentz no. 2623, p. 190 n. 3.

8 Eberhard III, hertog van Würtemberg.

9 Keizer Ferdinand II.

10 Johann Georg, keurvorst van Saksen.

11 Rudolf Marazini, keizerlijk veldmaarschalk.

12 Melchior, graaf von Hatzfeldt und Gleichen.

13 Matthias, graaf Gallas, generaal-majoor in het leger van de keizer.

14 Karel IV, hertog van Lotharingen.

15 Wilhelm, baron van Lamboy (1600-1656), heer van Welenicz, Cordeshem, Wintershofen, sedert 1634 als generaal in dienst van de keizer.

16 Ottavio d'Arragona, prins van Piccolomini, hertog van Amalfi.

17 Johan, baron van Werth, veldmaarschalk in dienst van Maximiliaan van Beieren.

18 Iñigo Veléz de Guevara y Tasis, graaf van Oñate, ordinarius Spaans gezant in Wenen.

19 Georg, hertog van Braunschweig-Lüneburg; zie over hem V, p. 412 n. 6.

[p. 251]

ad VI M, landgravii Casselensis¹ ad V M, Vinariensis² ad decem millia; praeter has esse Galliae aliorumque principum auxilia.

Literae Mediolano scriptae ante proelium ad Ticinum dicunt Corbellonem³ Mussum tenere et lacum inde usque ad eam partem, unde non longe abest Castellum Fontani insidere navigiis: adversus eum missum trans lacum Salicem⁴ tribunum a Rohanio. Germanos, qui nuper Alpes transierant, per Barregium in terras Mediolanenses intrasse. Placentiam rediisse praesidii ejus rectorem Villam⁵ et Hispanos a Dertona cis Padum. Timeri, ne Parmensis⁶ in suas terras penetret atque inde Laudensi agro et Cremonensi mala adferat. Parum ubique messis esse ob fugam agrestium. Pelicianum ac Solerium non longe ab Alexandria capta a Gallis et foederatis. Irasci Hispanos, quod ab Etrusco⁷ missa ex foedere auxilia multum absint a justo numero. Tributa Mediolani intendere volenti praefecto⁸ multum contradici. Franciscum Melonem⁹ et duos adjutores¹⁰ pacis negotio praepositos esse adhuc in ea urbe profecto¹¹ Tridentum atque inde in Germaniam Alcala¹².

Intelligo multis Anglorum injuriis ita irritatos fuisse Batavos nostros, ut parum abfuerit, quin in bellum apertum prorumperent. Queruntur proculcari dignitatem reipublicae, hostem inde pecuniae transmissione et commeatu juvari, vim tentari in piscatores, hostilia fieri omnia, nisi quod vis non reponitur. Nec dubium est, quin et quae Danus agit gravissime displiceant Batavis. Cum belli in Hispanum gravi mole impediantur et suis et alienis malis adferre coacti¹³ remedia dubium non est, quin id ipsum apud multos desiderabiles indutias faciat.

Deus consiliorum omnium inspector eventuumque moderator, Excellentissime Domine, tum actus aliorum tum praecipue Tuae Sublimitatis ad bonum humani generis et maxime christiani orbis gubernet.

Excellentissimae Sublimitatis Tuae devotissimus cultor
H. Grotius¹⁴.

1 Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel.

2 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

3 Giovanni, graaf Serbelloni, commandant van de Spaanse strijdkrachten in de Cômasque en aan de grenzen van de Veltlin.

4 Ulysse de Salis-Marschlins; zie over hem VI, p. 72 n. 1.

5 Guido, markgraaf van Villa.

6 Odoardo Farnese, hertog van Parma.

7 Ferdinando de Medici, groothertog van Toscane.

8 Diego Mexia Felipes de Guzmán, markies van Leganès.

9 Francisco de Mello, graaf van Assumar, markies van Tor de Laguna.

10 De kanselier van Milaan, don Antonio Ronquillo, en graaf Schinchinelli; vgl. no. 2657, p. 238.

11 De tekst der Epist. heeft foutief de lezing ‘praefecto’.

12 Fernando Afan de Ribera, hertog van Alcalá; zie no. 2545, p. 75 n. 9.

13 Dit woord ontbreekt in de tekst der Epist.

14 Onderschrift en naam ontbreken in de tekst der Epist.

10 Iulii novi Cal. 1636.

Valedicit jam mihi juvenis princeps Wirtembergicus¹⁵ iturus ad castra principis Condaei¹⁶. Dux Parmensis Placentiam venit. Mille quingenti milites Rohanio mittuntur. Ad Capellam periculo eximendam retinentur, qui in Italiam ituri fue-

15 Roderich; zie no. 2593, p. 150 n. 8.

16 Henri de Bourbon, prins-van Condé; hij lag met zijn leger voor Dôle.

[p. 252]

rant, et nobilitas e Normannia atque aliunde excitatur. Cras solemniter urbem inibit Zavaskius; ad me non misit.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.