Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 16

[p. 484]

7328. 1645 februari 24. Aan J.A. Salvius.¹

Illustrissime domine,

Cum benevolentiam Excellentiae vestrae semper fecerim maximi, nunc certe eam non possum satis pro meritis laudare, cum super plurima vetera benefacta novum adiunxerit habendo mearum necessitatum eam rationem, quam et meae res exigebant et ipsius facultas ferebat.² Spero eas fore meas operas, ut nemini sit doliturum, si quid mei causa fecerit. Ad nuntiandum mihi quae istis in locis aguntur satis laboris sumit dominus Kellerus,³ planeque nolim gravissimas Excellentiae vestrae sollicitudines alia insuper sarcina gravari. Deum autem precor ut valetudinem ei det et robur ad ferenda tot onera sane gravissima, praesertim illa de pecuniis ad bellum.⁴ Non ita sum rerum ignarus, ut non intelligam quantum ea cura in se habeat molestiarum, quamque sit supra spem positum omnibus in tali negotio satisfacere quorum res agitur.⁵ Pacis vestibulum tot muricibus sterni doleo.⁶ Sed Deus, spero, tot innocentium populorum misertus, impedita expediet.

Cum Stralsundia in partibus fuerit ac proinde, quamquam non par Imperii civitatibus, tamen inter adhaerentes Suediae comprehensa, non potest salvis iis quae pridem convenerunt ius commeandi libere eis denegari.⁷ Petitioni de Argentorato, quae aequissima est, spero iam se accommodaverint caesariani.⁸ Nam et hoc ipsum videri debet, an quam fecere pacem ea ipsis servata sit. Mira vero illa de mortuo corpore controversia. Debet aliquid condonari militibus, qui assueti cuncta vi agere iura non putant sibi nata.⁹ Et caesarianos puto non commissuros, ut dicamus:

bello cogendus et armis

in mores hominemque Creon.¹⁰

1 Gedrukt Epist., p. 744 no. 1735. Antw. op no. 7302 (postscriptum).

2 Grotius had in januari 1645 gebruik gemaakt van de mogelijkheid om zijn onkosten af te trekken van de Franse subsidies aan de Zweedse legers in Duitsland (no. 7250). Zonder enige tegenwerping had de Zweedse gevolmachtigde Johan Adler Salvius zijn rekening van 4590 rijksdaalders aanvaard.

3 De Epistolae Quotquot geeft: ‘Hellerus’. Grotius refereert hier aan de wekelijkse brieven van Salvius' secretaris Georg Keller.

4 Krachtens de bepalingen van het op 7 augustus 1643 vernieuwde Frans-Zweedse subsidieverdrag, dd. 30 juni 1641, leverde de Franse regering ieder halfjaar een bijdrage van 240000 rijksdaalders aan het onderhoud van de Zweedse legers in Duitsland.

5 De uitbetalingen verliepen over het Hamburgse kantoor van Johan Adler Salvius (H. Kellenbenz, ‘Hamburg und die französisch-schwedische Zusammenarbeit im 30jährigen Krieg’, in Zeitschrift des Vereins für Hamburgische Geschichte 49/50(1964), p. 96-99).

6 Vgl. Plinius, Naturalis historia, 19, 6, 24.

7 De strijd over de toelating van Stralsund en andere ‘mediatstände’ tot de vredesconferentie. In een brief aan de Zweedse gevolmachtigde Johan Oxenstierna, dd. 4 februari 1645 (no. 7298), bekritiseerde Grotius de keizerlijke interpretatie van de in het preliminair vredesverdrag van Hamburg (25 december 1641) vastgelegde verplichting tot afgifte van vrijgeleidebrieven aan de ‘confoederati et adhaerentes’ van de Zweedse kroon.

8 De keizerlijke vrijgeleidebrief voor de Straatsburgse delegatie ter vredesconferentie lag op 28 januari voor verzending gereed.

9 ‘iura non putant sibi nata’ (Horatius, Ars poetica 122). De aanhouding van de lijkstoet van de Portugese gevolmachtigde dr. Rodrigo Botelho de Moraes door de keizerlijke ritmeester Wolff (Wulff). Een Zweedse wraakactie achtte Grotius niet op haar plaats; zie no. 7322.

10 Statius, Thebais 12, 165. Creon van Thebe was de broer van Oedipus' moeder.

[p. 485]

Quod vero nonnihil conceditur temporis, ut qui se parant ex Germaniae ordinibus itineri ad loca vestra ii adveniant, sane iustissimum est;¹¹ tum ut intelligantur eorum pro bono Germaniae postulata, tum ne ad ordines maxima quaeque reiiciendo hostes paci iniiciant moras. Sed spero neque nimium temporis in ea re periturum, neque diu exspectandos qui tempore sat commodo venire nolent. Absentium iura praesentibus accrescent.

Haec mihi eminus ista spectanti sic videbantur. Sed quae ut et alia mea omnia accuratissimo Excellentiarum vestrarum iudicio suppono, Deumque precor, illustrissime domine, Excellentiam vestram ut omnibus quae dare solet bonis cumulet,

Excellentiae vestrae serviturus semper,
H. Grotius.

11 Het vraagstuk van de gelijktijdige aanvang van het ‘vredeswerk’ (negotium pacis) in Munster en Osnabrück (nos. 7288, 7289, 7301 en 7302). De Zweedse gevolmachtigden volgden het advies van de delegaties van de Hanzesteden, de hertogen van Braunschweig-Lüneburg, de hertog van Mecklenburg en de landgravin van Hessen-Kassel en hadden de Franse gevolmachtigde Claude de Mesmes, graaf van Avaux, verzocht de aanbieding van de ‘propositiones de pace’ nog enige tijd uit te stellen.

Lutetiae, 14/24 Februarii 1645.

Adres (volgens de uitgave der Epist.): Joanni Salvio.