Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

[p. 63]

5582. 1642 februari 1. Aan W. de Groot.¹

Mi frater,

De origine gentium Americanarum iam scripsi² posse edi mutatis paucis. In re tam obscura proposuisse aliis quod mihi videtur probabile, nihil in se habet quod a bonis reprehendi possit. Panegyricum cardinalis Riceliaci ipse ad me mittit Barlaeus, cuius literas accepi, sed librum nondum.³ Puto Nicolai Debiaei libellum nunc in particulas digestum eundem esse, quem ad me miserat.⁴ Ego nostra ad Philemonem⁵ pro responso futura arbitror apud talium intelligentes, quorum iudicia avebo discere. Stridenio⁶ opto honoratam senectutem et Amstelodamensem civitatem beatam iudico, quae in Conventu liberam vocem audet emittere. In aliis locis qui rempublicam tractant necessario coguntur bonis indigna facere aut in pericula se coniicere; quali tempore non capessendos honores etiam Stoicorum sententia est.

In conventu ad pacem dubito an regum legati passuri sint se proprio nomine compellari.⁷ Est enim id praeter morem.

Quod filius maximus natu fecit,⁸ ita perfectum est ut rescindi non possit. Ita ipse sibi ad profectus viam praecidit. Infelix sum in filiis, nam et minimum⁹ abesse ab exercitu tali tempore non oportuit. Ego illis omnibus etiam id non intelligentibus optime volo neque mihi minus ad bonum quam ipsis ad malum est constantiae.

Vale, mi frater, cum matre et tuis omnibus,

tibi obligatissimus frater,
H. Grotius.

1 Gedrukt Epist. p. 932 App. no. 585; de passage ‘Quod filius ... constantiae’ alleen gedrukt Clavis Epist. Antw. op no. 5565, beantw. d. no. 5598.

2 Brief no. 5571, dd. 26 januari 1642, bevat de laatste wijzigingen die Grotius nog in het manuscript van zijn De origine gentium Americanarum dissertatio (BG nos. 725 en 726) wilde aanbrengen.

3 De brief waarin Caspar Barlaeus Grotius verwittigd moet hebben van de toezending van een exemplaar van zijn Panegyris de laudibus eminentissimi cardinalis Armandi Ioannis Plessiaci, Richelii ducis, Franciae paris, etc., is niet teruggevonden; vgl. no. 5591.

4 In de onlangs door Daniël de Breen uitgegeven ‘dissertatio’ over de positie van een christen tegenover de overheid wordt de naam van Grotius' correspondent mr. Nicolaes de Bye niet genoemd.

5 De Commentatio in Epistolam Pauli apostoli ad Philemonem (BG no. 1136) vormde het antwoord op een brief die Nicolaes de Bye († november 1641) aan Grotius in april 1641 had gezonden; vgl. no. 5145 (dl. XII). De tekst die sinds de tweede helft van juni 1641 gereed lag, was bestemd om gepubliceerd te worden in de uitgave van De iure belli ac pacis van maart 1642 (BG no. 571).

6 Cornelis van Strijen, zoon van de door Grotius gewaardeerde jurist mr. Quirijn van Strijen (1575-1656), moest toezien dat in de Staten van Holland alleen Amsterdam zijn kandidatuur voor een zetel in de Hoge Raad steunde (NNBW IV, kol. 1283-1284).

7 Langdurig diplomatiek overleg had plaatsgevonden over de ‘titulen’ die de gevolmachtigden ter vredesconferentie zouden voeren.

8 Cornelis de Groot had een maand eerder zijn vendel verkocht.

9 Dirk de Groot bevond zich sinds begin januari in het vaderland.

Calendis Februarii 1642.

Nulla concordia esse potest, ubi non sunt qui imperant et qui parent. Ego vero quibus imperare possim consilia magis do, quae scio esse optima. Nolim in iis turbari. Satis enim ab inimicis molestiarum habeo. Per omne Suediae regnum preces cum ieiuniis factae sunt pro pace. Ubi perfecta erit editio de Iure belli ac pacis velim, si qua certa occasio est, exemplum mitti ad magnum Suediae cancellarium.¹⁰ Si id fiat, ego ubi id novero, in literis ad ipsum meis eius rei indicium faciam. Debebit et domino Stridenio exemplum dari.

10 Axel Oxenstierna, zie nos. 5779 en 5813.

[p. 64]

Epitaphium.¹¹

 

Θῆλυς ἔην ψυχὴν ὁ ϕιλάϱγυϱος, οὖνομα δ᾽ἄϱσην.

 

Ἀϱσενιϰὸν δ᾽ ἐτύμος πατϱίδι τοῖς τε ϕίλοις.

Puto ex re esse mea ut edatur vel meis impensis contractus meus cum Rotterodamensibus, indemnitatis promissum, libelli mei supplices praecipui et consilium iurisconsultorum,¹² ut si aequi nihil a Rotterodamensibus impetramus, iudicet de hac re humanum genus et, si quid olim eis incommodi eveniat, nos simus excusati. Addi deberet quae magistratus Rotterodamenses pro me cum captus essem dixere et testimonium Delfensium, ut et quod dixere Rotterodamenses in Conventu Ordinum Hollandiae, cum ego illuc redissem. Haec ubi erunt edita, exempla eorum danda singulis Rotterodami rectoribus, si forte ab Arsenio fascinati, post mortem eius resipiscant. Si nulla alia re proderit, certe memoriam nostri apud posteros tuebitur.

11 Het epitaaf is een invectief tegen François van Aerssen (Arsenius), heer van Sommelsdijk († 27 december 1641).

12 Grotius stelt hier de uitgave voor van een aantal documenten die op zijn inhechtenisname in 1618 betrekking hadden, teneinde aan te tonen dat de Rotterdamse stadsbestuurderen hun verplichtingen jegens hem niet waren nagekomen. Hij wenste publicatie van de Commissie van pensionarisschap (dl. IV, bijl. 15), de Acte van indemniteyt (ibid., bijl. 16), zijn verzoekschriften aan burgemeesters, raden en vroedschappen van Rotterdam (bijv., ibid., no. 1703), het Advijs van de rechtsgheleerde A. Goes, Q. van Strijen en N. van Sorgen (ibid., bijl. 18), het Extract uyt het vroedtschapboeck van Rotterdam, handelend over de vergaderingen van 3 en 10 september 1618 (ibid., bijl. 17), het Delfts testimonium van 1637 (Brandt-Cattenburgh, Leven II, p. 139; vgl. dl. VIII, no. 3128 n. 5) en een verslag van de pleidooien, die de Rotterdamse afvaardiging in de Statenvergadering voor haar oud-pensionaris heeft gevoerd, nadat deze in 1631 uit ballingschap was teruggekeerd (vgl. Brandt-Cattenburgh, Leven I, p. 428-429). Uiteindelijk zou een enigszins afwijkende collectie stukken in de tweede helft van 1642 het licht zien onder de titel Autentycque stucken, raeckende de saecke van den heer Hugo de Groot, Tegenwoordigh Ambassadeur wegen de Kroon Sweden by sijne Majesteyt van Vranckrijck. Aengaende Verscheyden Mis-duydingen tegen sijn E.E. onlanghs in openbaren druck uytgestroyt. Ghedruckt in 't Jaer ons Heeren Anno 1642. Zie BG no. 889 en H.J.M. Nellen, in Rott. Jaarb. 1984, in het bijzonder p. 235 n. 44.