Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

5565. 1642 januari 20. Van W. de Groot.¹

Frater optime,

Ego vix alios rerum Americanarum peritos novi praeter Latium,² nisi forte putes Hamelium,³ advocatum Indiae Occidentalis, aliquid in ea parte praestitisse, quod ego vix credo. De Vossio⁴ meminero, sed quid de Blavio et Frislandia statuis?⁵ De tragoedia Vondelii et Riceliaco Barlaei⁶ cogitabo.

Caeterum et hoc scias velim, post mortem cognati Nicolai Debiaei⁷ prodiisse dissertationem Belgicam de Regno Christi et An christiano liceat magistratum gerere,⁸ quae nescio an eadem sit quam ille ad instar epistolae, dum viveret, ad te misit. Sed certe haec dissertatio iam dispertita est in capita duodecim cum lemmatis et habet cogitationes non malas neque spernendas, haud addito tamen auctoris nomine. Si et eius exemplum habere placeat, faxo ad te perferatur.

De Stridenio⁹ magnae iam hic sunt turbae, Lugdunenses cum Harlemensibus eum pro incapace haberi volunt iuxta placita quae edicta perpetua indigetant, eamque notam actis

1 Hs. Den Haag, ARA. Eerste afd., coll. Hugo de Groot, aanw. 1911 XXIII no. 24, 227. Eigenh. oorspr. Antw. op no. 5548, beantw. d. no. 5582.

2 De geograaf Johan de Laet was geraadpleegd bij de voorbereiding van De origine gentium Americanarum dissertatio (BG nos. 725 en 726).

3 De advocaat Jacob Hamel, over wie bekend is dat hij in 1631 een aantal extracten uit de resolutiën van de Westindische Compagnie, kamer van Amsterdam, tekende (F.C. Wieder, De stichting van New York in juli 1625, 's-Gravenhage 1925 (Linschoten-Vereeniging XXVI), p. 165).

4 Ook Gerardus Joannes Vossius zou nog advies moeten geven.

5 De hulp van Blaeu was ingeroepen bij het localiseren van het eiland ‘Frislanda’ in de mysterieuze reiskroniek van de Venetiaanse gebroeders Zeno; vgl. no. 5559.

6 Resp. het Treurspel Peter en Pauwels van Joost van den Vondel en de Panegyris de laudibus eminentissimi cardinalis Armandi Ioannis Plessiaci, Richelii ducis, Franciae paris, etc. van Caspar Barlaeus.

7 Mr. Nicolaes de Bye (ca. 1599 - november 1641) had in april 1641 een uitvoerige brief aan Grotius geschreven over diens De iure belli ac pacis en over de positie van een christen tegenover de overheid; vgl. no. 5145 (dl. XII).

8 Er kan sprake zijn van verwarring met De qualitate regni Domini nostri Jesu Christi van de theoloog Daniël de Breen (1594-1664). Van deze ‘dissertatio’ bestaan verscheidene Nederlandse vertalingen uit de jaren 1640, 1641 en 1657. De tweede druk (Amsterdam 1641) werd uitgebracht onder de titel Van de hoedanigheid des rijks Christi. Daer is bygevoegt: Verklaringhe van de gewichtigheyd des geschils, of en hoeverre het een Christen past de wereldlycke heerschappye te bedienen (zie BWPGN I, p. 604-606).

9 De remonstrantsgezinde Haagse advocaat mr. Cornelis van Strijen was voorgedragen voor een zetel in de Hoge Raad. Naar aanleiding van deze voordracht kwam in de Staten van Holland een discussie op gang over de vraag of andersdenkenden geroepen mochten worden tot het bekleden van een openbaar ambt.

[p. 44]

publicis inseri volunt et, nisi id fiat, petitionibus publicis de conferenda pecunia adsensum suum praebere nolunt. Contra Amstelodamenses, et quidem fere soli, instant viris honestis et nulla munia ambientibus non faciendam iniuriam et anteacta potius oblivioni tradi debere. Bis terve iam ea de re actum, relata ab Amstelodamensibus res ad Senatum. Cras, ut putatur, iterum disputabitur.

Multi se scire fatentur,

Quid fortuna ferat populi, sed dicere mussant.¹⁰

Basium¹¹ heri conveni eique tuo nomine omnia detuli officia.

Quod de pace communi cum rege egisti, id vero te dignum est eoque nomine tibi gratulor. Aiunt hic apud legatum Venetum¹² esse litteras salvi conductus pro legatis nostris et iam inter eos, qui conventum accessuri sunt, convenisse ut legati proprio nomine, non autem mittentium in tractatu nominentur, quod ad praecidendam de titulis controversiam pertinet.¹³

Quod de filio natu maximo¹⁴ scribis, valde mihi dolet et, si fieri potest, venditio ista irritanda est, quod nisi fiat, ego eum omni spe dignitatum obtinendarum excidisse iudico, nisi in aliis terris melioris fortunae faber esse velit. Sed spero tuo consilio omnia restaurari posse. Filius minor,¹⁵ qui iam huc venit, se mihi amicisque valde probat et apud eos, qui primos in exercitu ordines ducunt, in honore est. Medius¹⁶ hoc unum agit, ut cum tua voluntate et benedictione matrimonium ineat. Ego video nunquam eum de proposito destiturum, quare te iterum rogo, ut illius votis velis annuere.

Deus interea te nobis diu servet incolumem,

tibi obsequentissimus frater,
Guilielmus Grotius.

10 Vergilius, Aeneis 11, 344-345.

11 Mr. Johan Basius, rekenmeester van Holland, had op 6 december 1641 zijn vrouw verloren.

12 Zuanne (Giovanni) Zon, Venetiaans ambassadesecretaris te Den Haag, 1641-1643 (Schutte, Repertorium II, p. 679-680), Zie over de bemiddelingspogingen van Venetië in deze zaak, J.J. Poelhekke, De Vrede van Munster, p. 37-97: ‘Passaporti per Olandesi’.

13 In het preliminair verdrag van Hamburg, dd. 25 december 1641, was de afgifte van vrijgeleidebrieven aan de gevolmachtigden ter vredesconferentie geregeld.

14 Cornelis de Groot (1613-1661) had op 6 juli 1641 meegevochten in de slag bij La Marfée, maar leefde nu zonder emplooi bij zijn ouders in Parijs (E.A. van Beresteijn, in Ned. Leeuw 43(1925), p. 169).

15 Dirk de Groot.

16 Pieter de Groot (1615-1678), advocaat te Den Haag, was in deze jaren op vrijersvoeten (M. van Leeuwen, Het leven van Pieter de Groot, Utrecht 1917, p. 54-56).

Raptim. Hagae, XX Ianuarii 1642.

Adres: A monsieur/monsieur Grotius, ambassadeur de la reine et couronne de Suede, à Paris.

Bovenaan de brief schreef Grotius: Rec. 30 Ian. 1642.

En in dorso: 20 Ian. 1642 W. de Groot.