Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

5548. 1642 januari 11. Aan W. de Groot.¹

Mi frater,

Acostae librum² pridem legi et memini eorum quae dicit. Ea mihi se nondum probant. Neque epistola domini Latii³ quicquam mihi videtur adferre meis probabilius. Rogo exquiras iudicium eorum qui in lectione istarum historiarum versati sunt et, si ita res feret, etiam domini Vossii,⁴ ut deinde constituamus quod ex re erit. Quaestionem de bestiis physicis⁵ relinquam.

Quaecunque Amstelodami disces publica aut privata,⁶ de eis velim πάντα πεϱὶ πάντων. Tragoediam Vondelii⁷ et Riceliacum Barlaei⁸ per amicos, si qui venient, aut cum libris exspectabo.

Arsenio mortuo⁹ non deerunt alii Arsenii, id est, qui privata publicis praeferant exemplo ipsius tam felicis allecti. Domino Stridenio¹⁰ ob summas eius virtutes optime volo. Literae ad dominum Basium ab uxore mea et filio sunt,¹¹ quorum ego dicta etiam pro meis haberi volo. Scripsissem et ego, nisi eo tempore multa intercidissent negotia nec meum putassem aliquid male coctum dare. Dominum Matenesium¹² puto esse dignum maioribus suis. Sed quid possunt pauci boni inter tot malos, subnixos tantae potentiae viribus?

Deus matri nostrae, tibi, uxori liberisque faveat,

tibi obligatissimus frater,
H. Grotius.

1 Gedrukt Epist., p. 931 App. no. 582. Antw. op no. 5528 (dl. XII), beantw. d. no. 5565.

2 José de Acosta (1540-1600), Historia natural y moral de las Indias, ed. princeps Sevilla 1590. Acht jaar later verscheen zelfs een Nederlandse vertaling van dit werk Historie naturael ende morael van de Westersche Indiën, vert. Jan Huygen van Linschoten, Enkhuizen 1598.

3 De geograaf Johan de Laet (1582-1649) was geraadpleegd bij de voorbereiding van De origine gentium Americanarum dissertatio (BG nos. 725 en 726). Deze bood de auteur twee boeken ter inzage aan, te weten een ‘Dictionarium linguae Mexicanae’ (vermoedelijk het Vocabulario en lengua misteca van Francisco de Alvarado, Mexico 1593) en de eerder genoemde Historia natural y moral; vgl. no. 5528 (dl. XII).

4 Gerardus Joannes Vossius (1577-1649) wordt hier genoemd als kenner van de geschiedenis van oude volken (Rademaker, Life and work of G.J. Vossius, p. 181-187).

5 Boek I-IV ‘Historia natural’ van de Historia natural y moral de las Indias.

6 De brief dd. 6 januari 1642 waarin Willem verslag deed van zijn bezoek aan Amsterdam ontbreekt; zie ook Grotius' antwoord, no. 5559.

7 Joost van den Vondel (1587-1679), Peter en Pauwels, Treurspel, Amsterdam 1641.

8 Caspar Barlaeus (1584-1648), Panegyris de laudibus eminentissimi cardinalis Armandi Ioannis Plessiaci, Richelii ducis, Franciae paris, etc., Amsterdam 1641.

9 François van Aerssen, heer van Sommelsdijk, was op 27 december 1641 overleden (Schutte, Repertorium I, p. 4-7; Repertorium II, p. 699-700).

10 De remonstrantsgezinde Haagse advocaat mr. Cornelis van Strijen (1604-1679) was voorgedragen voor een zetel in de Hoge Raad.

11 Mr. Johan Basius (1574-1645), rekenmeester van Holland, had op 6 december 1641 zijn vrouw verloren. De hier genoemde troostbrieven waren geschreven door Maria van Reigersberch en de oudste zoon Cornelis.

12 Johan van Mathenes (1596-1653), lid van de Hollandse ridderschap, curator van de Leidse universiteit, werd aangewezen om François van Aerssen op te volgen als gedeputeerde ter Staten-Generaal (Res. SH, dd. 16 januari 1642).

Lutetiae, 11 Ianuarii 1642.

[p. 22]

Die Lunae regem vidi.¹³ Dixi omnia quae pro pace dici poterant, etiam ex testamento sancti Ludovici.¹⁴ Quid effecerim, nescio. Mihi certe satisfeci.

Si Anthologia¹⁵ Lugduni, ut volumus, edi non potest, huc redeat. Filius meus natu maximus nihilo aliis prudentior turmam, quae magno nobis constitit, animi causa nobis inconsultis vendidit. Nunc apud nos est.

13 Grotius werd op 6 januari door koning Lodewijk XIII in audiëntie ontvangen.

14 Achterin de uitgave van De iure belli ac pacis van 1642 (BG no. 571) is de bewuste passage ‘ex testamento sancti Ludovici’ (ses enseignements à son fils) uit de Histoire de S. Loys IX van Jean, sire de Joinville, in een Latijnse versie te lezen: ‘Si qua controversia ...’; vgl. no. 5340 (dl. XII) en no. 5534.

15 BG no. 534; de uitgave verscheen pas in 1795-1822.