Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 7

2559. 1636 april 18. Aan N. van Reigersberch³.

Mijn Heer,

UE. diligentie blijckt uit uE. brieven van den 20, 23, 31 Maert ende 1 April⁴, allegader bij mij op eenen tijdt, dat is gisteren off vandage, ontfangen.

Ick ontfang garen advisen van uE., die ick altijdt seecker (?) voor het gepasseerde ende voor net toecomende vol van goed oordeel⁵. Maer twijffele bij wijlen, hoe verre uE. geraden is sommige saecken te communiceren. Calaber⁶ heeft noit iet voor mij gedaen, doet noch niet, spreect noch niet van te doen. Caesar⁷ doet niet dan ons uitstellen, ende schijnt met ons te spotten. Numerianus⁸ heeft eenige luiden, die niet quaedt en sijn, maer door haer slappicheit ons, misschien oock haerselven onnut. Laet ons dan ons troosten conscientia boni animi et rerum bonarum notitia honestoque proposito⁹.

't Gunt ick voor desen¹⁰ geschreven had van een aen Thucydides¹¹ te senden, vinde ick meer noodigh als voor desen. Ende wensche om 't gemeene beste Irenaeus¹² daertoe werdt gebruickt.

Den man van Weimaer¹³ claegt seer over de Vindexianen¹⁴. Is mij dicmael bij geweest ende singt seer Stesichorus'¹⁵ sang ende heeft reden.

3 Hs. Amsterdam, UB. coll. RK., R 1 m. Eigenh. oorspr. Niet ondertek. Antw. op nos. 2521, 2524, 2531 en 2532.

4 Resp. nos. 2521, 2524, 2531 en 2532.

5 Wellicht is een woord als ‘bevinde’ in de pen gebleven.

6 Schuilnaam voor Frederik Hendrik.

7 Codenaam voor Rotterdam; het betreft de pogingen door Grotius en voor hem ondernomen om zijn achterstallige salaris als pensionaris van Rotterdam alsnog uitbetaald te krijgen.

8 Codenaam voor Amsterdam.

9 Misschien een allusie aan M. Minucius Felix, Octavius XXXII, 2: Ingratum est, cum sit litabilis hostia bonus animus et pura mens et sincera sententia.

10 Zie VI nos. 2403, 2452, 2453 en. 2458.

11 Schuilnaam voor de Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.

12 Pseudoniem van Nicolaes van Reigersberch.

13 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar. De naam staat in de tekst in cijfercode: 232. 929. 213. 2070. 8.16.98.66. met de ontcijfering door Van Reigersberch erboven geschreven.

14 Vindex is een codenaam voor Frankrijk.

15 Codewoord voor vrede; Van Reigersberch heeft er de betekenis boven geschreven.

[p. 100]

Ick heb brieven ontfangen van de coninginne van Sweden¹, geteyckent bij de vijf regenten², tot confirmatie van mijne ambassade ende met een cleine commissie om te gaen nae den coning³, die te Chantilly is.

Van Schenckenschans⁴ verwachten wij de beste ende leste tijding. De Latousluiden⁵ sijn niet meer te vresen ende alles sal nu beter gaen. Die ombrage⁶ wech sijnde, meen ick, dat Pindarus⁷ sal maecken, dat Graecchus⁸ ende die van Latou⁹ wel t' samen sullen sijn. Schipper siet toe .... Can ick de Beveren¹⁰ dienst, sal blijde sijn.

Valerius¹¹ heeft becomen brieven van Aisma¹², die heel hannibalizeren¹³. Ick weet niet, wat ick van die man¹⁴ sal seggen. Hij en heeft Justinus¹⁵ niet veel goeds gedaen ende anderen mogen haer wel wat wachten.

't Gunt ick van mijne jongste soon¹⁶ geschreven had¹⁷, meende ick niet vremd te sijn ende ben in twijffel off ick hem behoor over te senden om sijne leeringe te continueren, off hier te doen de coustume leeren met de tael, ende sal garen uE. ende anderer vrunden bedencken verstaen. Soo Aelianus¹⁸ een van de mijne wil gebruicken, sal hem garen geryven.

Ick meen Aelianus sal soecken Valerius ergens anders te helpen. Manlius¹⁹, soo ick uit Heuft²⁰ mercke, hout hoope van alles te boven te comen. Sal garen weten, wat daerin passeert. Den laest genoemde meent, Fabius²¹ apparent is.

1 Christina.

2 Gabriel Gustafsson Oxenstierna, Gabriel Bengtsson Oxenstierna, Jacob de la Gardie, Karl Karlsson Gyllenhielm en - als plaatsvervanger van Axel Oxenstierna - Axel Banér.

3 Lodewijk XIII van Frankrijk.

4 Betreffende Schenkenschans zie VI no. 2241, p. 175 n. 1.

5 Latou is een codewoord voor Frankrijk.

6 Het woord staat in de tekst in cijfer: 59.61.84.27.9.33.; Van Reigersberch heeft er ‘ombragen’ boven geschreven.

7 Codewoord voor oorlog; Van Reigersberch heeft er ‘oorloge’ boven geschreven.

8 Schuilnaam voor Frederik Hendrik.

9 In de tekst in cijfer 1007. 213. 60.49.68.700. met de ontcijfering door Van Reigersberch erboven geschreven.

10 In de tekst in cijfercode: 1236. 11.33.69.52.66.72.62.; Van Reigersberch heeft er ‘die Beveren’ boven geschreven. Het betreft Cornelis van Beveren uit Dordrecht, die met een missie naar Engeland belast was.

11 Schuilnaam voor Ludwig Camerarius, Zweeds gezant in Den Haag.

12 De woorden ‘brieven van Aisma’ staan in de tekst in cijfer: 84.40(= 110).69.33.41. 213. 100.200.27. met de ontcijfering door Van Reigersberch erboven geschreven. Het betreft Foppe van Aitzema, resident van de Republiek te Hamburg.

13 Hannibal is een schuilnaam voor keizer Ferdinand II.

14 De woorden ‘van die man’ staan in de tekst in cijfer: 213. 1007. 818.; boven de cijfers 213 en 818 heeft Van Reigersberch de ontcijfering geschreven, resp. ‘van’ en ‘man’.

15 Pseudoniem van Grotius.

16 Diederik; hij had in het vaderland zich bekwaamd in vestingbouwkunde onder de luitenant-generaal der artillerie Johan van den Bosch. Zie over deze V, p. 235 n. 7.

17 Zie nog 2509; voor Van Reigersberchs opinie omtrent de zaak zie men no. 2553.

18 Schuilnaam voor Petter Spiring Silvercrona, raad van financiën van Zweden. Van Reigersberch heeft er ‘Spierynck’ boven geschreven.

19 Schuilnaam voor Adriaen Reyniersz. Pauw, die zich nog steeds contre coeur te Parijs bevond; vgl. VI, p. 260 n. 3.

20 De Parijse bankier Johan H(o)eufft. De naam staat in de tekst in cijfer: 14.108.13.68.; Van Reigersberch heeft er ‘Heuff’ boven geschreven.

21 Schuilnaam voor Simon van Beaumont, Grotius' opvolger als pensionaris van Rotterdam. Van Reigersberch heeft erboven geschreven: Beaumont.

[p. 101]

Sr. Heufd heeft voor d'heer Bulion¹ aen hertogh Bernhard niet goed gevonden borg te blijven. Aelianus soude daer grooten dienst connen doen tot redres van de licenten² soo men wil.

De wegh nae Italië is bij veele van onse bekenden genomen door de Valteline, 't welck de beste wegh is voor dese tijdt. Mij dunct, Cimon³ behoort te sien Luic⁴ te neme in schut⁵.

Can uE. iet goeds doen voor Spiering⁶, versuimt niet. In alle gevalle onderhout de kennisse.

Men spreect hier veel van een scheepsarmade. De eilanden⁷ sullen swaer sijn weder te becomen. Lichter iet in te nemen in Spaignie.

Den hertogh van Modene⁸ scheit uit het oorlogh ende daermede is Parma ontset. Plaisance loopt peryckel. Den vijant is rondom ende weinigh apparentie om door te breecken. Dagelijcx gaet volck uit Duitschlant over de bergen. Ende de slagh bij Vigevano heeft onse vrunden seer geswackt.

Avaugour⁹ sijnde bij Sophi¹⁰ geweest vanwegen Vindex ende meenende daer wat te doen tegen Xenocrates¹¹ is rouw bejegent, ende alles gerenvoyeert aen Thucydides. De stucken sijn aen Iustinus gesonden.

Vaert wel met Fabius ende andere vrunden. Laet ons een einde hebben van Cesar ofte sien, wat ons te doen staet.

Den 18 April n. st. 1636.

Wilt oock met mijn broeder de Groot¹² het best doen om de papieren weder te crijgen, die mij onthaelt sijn.

Sij verstaen hier, dat Vindex sal handelen voor Cimon. Sophi soude dat soo niet verstaen.

Dat desen brief onder wat doorsneden is, is hier bij abuys toegecomen.

1 Claude de Bullion; zie over hem V, p. 163 n. 1.

2 De woorden: ‘tot .... licenten’ staan in cijfer: 3.42.26. 66.33.90.72.34. 288. 189. 60.8.12.33.62.28.72.6. met de ontcijfering door Van Reigersberch nagenoeg geheel erboven geschreven.

3 Codenaam voor de Geunieerde Provinciën; Van Reigersberch heeft erboven geschreven: Geunieerde Pr.

4 In de tekst in cijfer: 45.69.8.12. met de ontcijfering door Van Reigersberch erboven geschreven.

5 Dit woordt staat in de tekst in cijfer: 67.12.57.81.26. met de ontcijfering door Van Reigersberch erboven geschreven.

6 In de tekst in cijfer: 34.64.110.66.71.62.9.; Van Reigersberch heeft er beginnend met het tweede cijfer ‘piering’ boven geschreven.

7 St. Honorat en Ste. Marguerite.

8 Francesco d'Este.

9 Charles Du Bois, graaf d'Avaugour; zie no. 2556, p. 94 n. 7. De naam staat in cijfer: 70.81.102.9.700.66. met de ontcijfering door Van Reigersberch erboven geschreven.

10 Codenaam voor Zweden; Van Reigersberch heeft erboven geschreven: Sweden.

11 Schuilnaam voor Axel Oxenstierna; Van Reigersberch heeft er ‘Cancelier’ boven geschreven.

12 Willem de Groot; over deze hem destijds bij zijn arrestatie ontnomen papieren schrijft Grotius herhaaldelijk aan Willem.

[p. 102]

Wij crijgen soo daetelijck advysen, dat Gallas¹ oft sijn leger is over Rijn gecomen in Lorraine met meninge sich met Coloredoos² volck te voegen. Evenwel werdt hertogh Bernhard hier noch opgehouden tot sijn leedwesen.

Wilt letten ofter niet een alleene (?) is tusschen Manlius ende Calaber, ofte ten minste, dat dese die wil doen comen ad jube. Eusebius³ sal voor Stellaes broeder⁴ arbeyden. Simonides⁵ sal niet stil staen.

1 Matthias, graaf Gallas; zie over hem no. 2558, p. 97 n. 13.

2 Jerónimo Colloredo; zie over hem VI, p. 169 n. 3.

3 Schuilnaam voor De Richelieu.

4 Adriaen Pauw. Stella is een schuilnaam voor Cornelis Pauw.

5 Codewoord voor geld.

Adres (met andere hand): Mijn Heer Mijn Heer Reigersberg, raet in den Hoogen Raet van Hollant in Den Hage.

port.

In dorso schreef Van Reigersberch: Broeder de Groot, den 18 April 1636. wt Paris.