Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 4

1422. 1629 september 14. Aan Willem de Groot¹.

Etiamnum gratias tibi ago, frater suavissime, quod laborem sumseris hucusque veniendi, ut nos tuo vultu tuisque colloquiis recreares. Deo quoque ago quas debeo, quod te sospitem patriae, incolumen parentibus, conjugi², liberis restituerit. Neque minus eo me demereris et tu et pater optimus, quod me ignarum esse non sinitis earum rerum, quae apud vos geruntur, quodque negotia mea vobis cordi esse ostenditis.

Amersfordianae causae exitum³ exspecto et maxime, qui sint delecti judices; spectat enim ad exemplum. Amico, quem nominas, injunxeram, cum hic esset, literas ad Medium⁴ ut curaret per mare scilicet, ipse autem terra misit. Quod ego hinc brevius facere potueram. Sed nihil est incommodi.

Scripseram⁵ Wynbergium⁶, quem et ipse et Goyerus⁷ commendaverant, mihi utroque nomine carum fore, abiisse nunc visurum Galliam; ubi rediisset ostensurum me, quanti apud me ponderis sit ista commendatio. In familiam meam ut eum recipiam, quod ipse petiverat, non ferre res meas. Corvino⁸ me bene precari facereque eum suo merito maximi. Vidisse me scripta Amstelodamensis partis utriusque, non tamen examen Amstelodamensis supplicationis exhibita⁹, cum princeps ibi esset; desiderare me et hujus scripti lectionem. Aritmandes magistratus recte sentientes, ut quod sentiant opere ostendant: Salemianos¹⁰ praesertim id agere debere, ut amicos parent, nam et ipsorum interesse et forte sero dolituros omissa tempora sibi et publico consulendi. Oppida Languedocia parere regi. Cum Italia bellum ingruere, ob Mantuam et Montemferratum. Existimare me pastores Carentonienses non se immixturos negotiis ecclesiarum nostrarum, nisi consultis

1 Gedrukt Epist., p. 819.

2 Alida Graswinckel.

3 Zie n^o. 1419; zie ook Knuttel, Pamfl. n^o. 3871 en Aitzema, Saken van Staet en Oorlogh I, p. 887 v.

4 Johannes Wtenbogaert.

5 Grotius verwart hier, naar het mij voorkomt, twee brieven door hem aan Wtenbogaert geschreven, en wel: 1) een verloren gegane brief, die hij in antwoord op n^o. 1402 heeft geschreven en waarop n^o. 1412 weer een antwoord van Wtenbogaert is, en 2) n^o. 1416. De samenvatting nl. die hij in de volgende regels geeft, doet bijzonder sterk aan brief n^o. 1416 denken, doch vermeldt ook zaken, die daarin niet genoemd worden.

6 Zie n^o. 1402, p. 60 n. 3.

7 Zie n^o. 1402, p. 60 n. 2.

8 Zie n^o. 1363, p. 4 n. 8 en n^o. 1376, p. 20 n. 1.

9 Knuttel, Pamfl. n^o. 3814; zie ook n^o. 1416.

10 Salem is schuilnaam voor Amsterdam; vgl. n^o. 1416.

[p. 96]

qui apud regem valent auctoritate, qui et ipsi vellent reperire remedia dissidiis nostris. De fratre regis¹ spem esse concordiae.

Narravi deinde imperium pseudoprophetae Genevensis adorati ibi a nimium credulis². Haec non probari pastoribus Carentoniensibus. Verum esse, quod ipse intellexerat, magnum hic esse gregem ἀϑέων, ideoque me effugere λέσχας. Inde ad Cyrillum³ veni. Transcripsi verba Arcudii presbyteri Corcyrensis⁴ in praefatione ad Poloniae regem⁵, in qua conqueritur a Cyrillo Russiam Polonicam turbari injecto Calvinici dogmatis - sic ille more suo loquitur - semine. Scriptum D. Tileni⁶ ejus argumenti missum ad ipsum per Polonum, qui nuper eo iverit; si traditum non sit, posse exemplum peti a patre meo. Subsequi historiam disputationis inter Rigovium⁷ et Maistresatium⁸ ac speciatim τὸ πεϱὶ τοῦ ταμείου. Dolere mihi mulctas durare, ac praesertim eos, qui possunt non plus laborare pro libertate captivorum⁹. Exspectare me, quid futurum sit Sylvaducis capta, quem nuntium avide hic ab omnibus bonis Francis exspectari; Trimolii uxorem¹⁰ in religione non labascere; eam sororem esse Bulionii¹¹. Postremo salutabam fratres, praesertim captivos. En summam, quantum memoria prosequi valet neque enim exempla literarum ac ne indiculos quidem servare consuevi.

Nihil te rogo praeter illud Schickardianum¹² et siqua alia negotia praesens tibi commendavi. Rogo mittas postremam tabulam obsidionis Sylvaeducis. Comparet enim hic tua illa auctior. Velim etiam habere edicta et πίναϰα vectigalium maritimorum, quae Convoyen ende Licenten dicimus. Habui olim multa, sed ea forte ὄιχεται; quod si sit, aliunde quaerenda erunt et quidem τὰ μεταγενέστεϱα.

Cornelius¹³ noster et ingenio et diligentia satis se mihi probat. Mittit ad avum epistolam et aliud laboris sui specimen rogatque, ut primo commodo libros, quibus usus est, accipiat. Cornelia nostra¹⁴ - pro qua aviae sollicitudini gratias ago - valet meliuscule.

Iterum rogo etiam Gabrielis¹⁵ et Salmasii¹⁶ et aliorum causa sciamus, quibus opibus instructus ex Oriente venerit Golius¹⁷. Novi hinc nihil me scribere, ne mireris; non enim ut apud vos fervent res, sed diu ὑφίστανται. Perendie cardinalis¹⁸ veniet in aulam, quae est Fontibellaquei et cum eo negotia omnia, ut de bello

1 Gaston, hertog van Orléans.

2 Zie n^o. 1416, p. 84 en n. 5 aldaar; ook bij de volgende aantekeningen vergelijke men telkens met n^o. 1416.

3 Cyrillus Lukaris; zie n^o. 1412, p. 76 n. 4.

4 Petrus Arcudius van Korfu; zie 1416, p. 85 n. 4.

5 Sigismund III, koning van Polen.

6 Zie n^o. 1412, p. 77 n. 7; de bewuste Pool is Christoffel van Artischau Arciszewsky; vgl. n^o. 1416, p. 85 en n. 2 aldaar.

7 Alexandre Regourd.

8 Jean Mestrezat.

9 De op Loevestein gevangen gehouden remonstrantse predikanten; zie III, p. 39 n. 9.

10 Marie de La Tour d'Auvergne; zie III n^o. 1289, p. 349 n. 6.

11 Henri, hertog van Bouillon (1555-1625), vicomte de Turenne; hij was in tweede echt gehuwd geweest met Elisabeth van Nassau, dochter van prins Willem van Oranje.

12 Wilhelm Schickard; zie n^o. 1366, p. 10 n. 7.

13 Grotius' oudste zoon.

14 Zijn oudste dochter.

15 Gabriel Sionita; zie n^o. 1366, p. 10 n. 6.

16 Claude de Saumaise; zie III, p. 12 n. 1.

17 Jacobus Golius; zie III n^o. 1337, p. 408 n. 9.

18 De Richelieu.

[p. 97]

Italico, cujus rumor gliscit ingruentibus ex Germania majoribus copiis, de fratre regis, qui in Lotharingiam abiit φυσᾷ γὰϱ οὐ σμιϰϱοῖσιν αὐλίσϰοις ἔτι¹.

Legatus Langeracensis² jam eo ivit. Itaque priusquam huc revertent, recta Lutetiam ad me aut amicum aliquem literae curandae erunt, ne vagentur. Rogo sciam illa, quae intercepta sunt, in quorum manus pervenerint. Litem nostram de bonis³ et repetitionem Institutionum juris patrii⁴ tibi amicisque omnibus commendo quam possum maxime.

Vale quam jucundissime cum parentibus et amicis.

14 Septembris 1629.

Tuus tui amantissimus frater
H. Grotius.

1 Sophocles, Fragm. 768 (bij Cicero, Ad Att. 2. 16).

2 Gideon van den Boetzelaer, heer van Langerak, gezant van de Republiek te Parijs.

3 Het proces betreffende Grotius' verbeurdverklaarde goederen. Zie o.a. n^o. 1361, p. 2 en n. 1 aldaar.

4 Het manuscript van de Inleiding tot de Hollandsche rechts-geleertheyd, dat zich nog in handen van de Staten-Generaal bevond, aan wie het door Willem de Groot gezonden was ter verkrijging van een octrooi; zie Ter Meulen-Diermanse, n^o. 757 rem. 1.