Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 4

1361. 1629 januari 6. Van N. van Reigersberch³.

Mijn Heere,

Ick sal nu beantwoorden den uwen van den 23 December⁴, omdat uE. niet soude meenen, dat ick uE. soucke te adstringeren tot conditiën, die uE. selffs niet wil volgen, want hier soodanyge steriliteyt is van nieuwe tijdyngen ende ick sulckx sijn geoccupeert door een revisie, dat mij gelijckelijck materie ende tijt ontbreeckt om te schrijven.

Wat t'Amsterdam, passeert, sal uE. van daer hooren, alwaer uE. broeder is, die ick darom de bootschap van de wormen⁵ niet hebbe connen doen. Den magistraet verstaen wij hier dat vast informeert ende heeft een in apprehentie genomen. De humeuren blijven tsedert dien slach, door heel het lant, bijsonder hier, soo stil, dat het mij suspect is, dat licht yet weder wert geconcipieert: tanta enim et tam subita animorum mutatio sperari non potest. UE. Neeff⁶ verhaelde mij, dat van Santen⁷ hem hadde geseyt, soo hij hem op hem niet vertroude, dat hij over drie dagen het lant soude quiteren; gelijcke propoosten heeft hij mij oock gevoert. Meene met dien man wat te doen sal sijn; vouchde bij sijn seggen, dat hij wel weet, dat men licht yemant de cat aen het been kan werpen. Soo lange 't dus blijft staen,

3 Hs. U.B. Amsterdam, coll. R.K. M 2 e. Eigenh. oorspr. Antw. op n^o. 1354 (dl. III, p. 437). Gedrukt Rogge, Br. N. v. Reigersb., p. 109; voor het aan Maria gerichte postscriptum zie bijlage n^o. 1, gedrukt Rogge, Br. Maria v. Reigersb., p. 299. Niet ondert.

4 III, n^o. 1354.

5 Zie n^o. 1354 dl. III, p. 439.

6 Zoals zo dikwijls elders zal ook hier met deze aanduiding Frederik Hendrik bedoeld zijn. Zie voor de zin van dit pseudoniem van de prins J. Fox, Hugo de Groot en de Gravin van Hohenlohe-Langenburg. Het probleem van de bestemming van een brief en de vraagstukken, die ermee samenhangen in Nederlands Archievenblad 1962 I afl., p. 30 vv., in het bijzonder p. 40.

7 Gerrit Beukelsz. van Santen, lid van Gecommitteerde Raden van Holland.

[p. 2]

is niet seeckers te presageren ende waerheen wenden sal; daerom is uE. geluckych, dat daer wel sijt.

Het proces¹ heb van dage beginnen te recommanderen, vinde desen tijt niet ongelegen. Op Diocletiani² saecke wert ernstych gedacht. Carlisle³ is hier, spreeckt qualijck van de Spaengaerts, soo dat men meent dat de handelynge daer aff is. Twaer te wenschen den conynck⁴ wat cleyne dyngen conde passeren om met Engelant te verdragen ende gesamentlijck den cours van Spaengen te beletten, die alle princen behoort suspect te sijn, voornamentlijck die croone, die meer ende meer van sijn limiten wert geënvironneert. Den tijd is daer wel bequaem toe ende de wijsheyt van den cardinael⁵ siet dat wel, soo veel ick kan mercken. Soo connen onse precisianen niet veel goets van hem gelooven, wat redenen men oock gebruyckt. Noch desen morgen was ick bij occasie van de revisie in propoost met de drie voornaemste pensionarissen, haer vertoonende sijne inclinatie, maer ick sach, dat het weynych wert aengenomen, ter contrari was niet in Carlisles beleyt ofte conde werden geëxcuseert; soo verde werden de persoonen boven de actiën aengesien. De reden doet mij gelooven, dat uE. daer meer ende meer credyt moet winnen, hoope uE. dat tot voordeel van onsen staet sult besteden ende is dat den wech, waerdoor uE. weder behoort te comen, want geen beter is om weder te keeren als die men wel is opgegaen, dat is het publyck meer te betrachten als sijn eygen.

Piet Heyn⁶ is noch niet in salvo, wert alle dagen verwacht. In de compangie van assurantie is noch niet gearresteert. Anthemius⁷ heb ick in lange niet gesien, sal den ouwen voet volgen. Messieurs de Thou⁸ wensche ick te connen obligeren, dewijle officiën, die cleyne ofte geenen en sijn, soo wel weten te interpreteren. Sij sullen sien, dat onse vrienden hier van consideratie sijn, nu sij hooren, dat de heer Wyts⁹ te Amsterdam is; ook soo moeten andere nu beginnen te mercken, dat uE. hier vrienden heeft. Van Saumaise¹⁰ heb ick noch mijn vrienden niet gehoort, sal nader vernemen. Van den man van Vrieslant¹¹ spreeckt men bij Numeriano¹² opentlijck, oock elders; weet niet, off het goet is, nam si eligendi occasio datur, consensu monstratur. Recommandere mij aen Mes^rs de Thou ende de Puy¹³, voorts alle goede bekenden.

Met haest desen 6 Janu. 1629.

1 Het proces betreffende Grotius' verbeurd verklaarde goederen, waarvan in de correspondentie met Nicolaes van Reigersberch en Willem de Groot herhaaldelijk sprake is.

2 Cornelis van der Mijle (1579-1642); zie over hem II, p. 461 n. 1.

3 Voor de ambassade van James Hay, graaf van Carlisle, en Sir Dudley Carleton zie L. van Aitzema, Saken van Staet en Oorlogh I, p. 761 vv.

4 Lodewijk XIII van Frankrijk.

5 De Richelieu.

6 Vgl. n^o. 1355 in fine (dl. III, p. 441).

7 Nic. de Baugy, de Franse gezant in Den Haag.

8 François Auguste (1604-1642) en zijn broers Achille Auguste († 1635) en Jacques Auguste (1609-1677), zoons van de in 1617 overleden historicus Jacques Auguste de Thou.

9 Jacob Wyts; zie III n^o. 1106, p. 80 n. 11.

10 Claude Saumaise, later hoogleraar te Leiden; zie III n^o. 1051, p. 12 n. 1.

11 Waarschijnlijk Ernst Casimir; zie ook n^o. 1349 (dl. III, p. 430).

12 Amsterdam.

13 Pierre en Jacques Dupuy waren custoden aan de Koninklijke Bibliotheek te Parijs.

Adres: (A Mon)sieur Monsieur Grotius à Paris.

In dorso schreef Grotius: 6 Jan. 1629 N. Reigersberg.