Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 3

1215. 1628 januari 28. Aan N. van Reigersberch³.

Mon frère,

Gisteren zijn mij behandicht de uwen van den XXVI^e December, XXX^e Dec.⁴ ende V Jannuarii. De wegh, daerdoor deselve zijn gecomen, is goedt, maer moet waergenomen worden de advertentie bij mij voor desen gedaen ende bij den persoon, door wyens handen de brieven passeren, aen de zijnen gerenoveert. Ick sal op uEd. versoeck de correspondentie noch continueren ende .. als de tijdt uytwachten, dye mijn huysvrouw belooft had in te (?) zyen, hoewel dat dese tijdt nu occasie geeft, dye misschyen daernae niet weder en sullen comen.

Wij blijven van ons voorgaende advys van geen versouck te doen, omdat onse vijanden 't gerucht souden doen lopen van schuldbekentenisse ende ick onseecker soude zijn van de uytcomste ende comende te manqueren in minder aensyen hyer ende ellewaert. Ick heb voor desen geschreven, dat wij zeer garen souden weten, wat gevolght is op mijne requeste aen Rotterdam⁵. Ons dunckt, soo men yet voor ons soude connen doen - daer allegader onse andere bekenden ons de hoope van benemen - dat het van dye stadt off door Neeff⁶ soude moeten comen. Wilt op alles wel letten ende het advys van anderen onderstaen, opdat wij ons eens redden.

3 Hs. U.B. Amsterdam, coll. R.K. H9m Eigenh. oorspr. Antwoord op n^o. 1207 e.a.

4 N^o. 1207.

5 Zie n^o. 1173, p. 170 en n. 1 aldaar.

6 Frederik Hendrik.

[p. 227]

Wij verstaen hyer, dat d'heer van Langerack¹ op Saterdagh laestleden audientie gehadt hebbende bij de reine-mère² een courier heeft afgeveerdicht om te adviseren, dat onse ambassadeurs³ wel mogen comen. Men sal haer te Parijs houden, immers voor een goede tijdt sonder haer inspecteurs te maecken van de imperfectie bij 't leger, alwaer een groot getal ossen bij quade wacht 's nachts in de stadt zijn gecomen, thyen, twaelff schepen uytgevaeren bij deelen met wijfs ende kinderen geladen om de stadt te ontlasten ende voerts om vivres te gaen haelen. De schepen, dye uyt Engelant nae de stadt toecomen, seyt men, dat meest met hout ende coolen zijn gelaeden, waervan groot gebreck is in de stadt. 't Gebroocken stuck aen den dijck meent men dat haest gerepareert sal zijn, ende men wil haest doen sincken de doormetselde schepen⁴. Van Pompeios Targones⁵ voorstel van een fort flottant heeft men geen groote opinie. De coning doet alle de schepen te Morbiaen nae hem toecomen, om de Engelschen af te weren; eenige seggen, dat oock meerder secours uyt Spaegnie wordt verwacht. Eenige ordinarisse - te weten mons^r. Solpe⁶, dye uyt Engelant weder is gecomen sonder eenige troost - ende twee extraordinarissen uyt Denemarcken⁷ syen daer onnoosel uyt.

Wij hebben hyer in de Bastille den Graeff van Suse⁸ ende dye van Roussy⁹ ondertrouwt met de suster van den hertogh van Bouillon¹⁰ om eenige voornemen, soo men seyt, op steden van Campaigne ofte Picardye tot voordeel van dye van de religie. Men soeckt haer te verschoonen, seggende, dat hetgunt zij voor hadden alleen is geweest ten dienste van den coning van Denemarcken ende dat haer faute alleen daerin bestaet, dat zij den coning niet en hebben geadviseert. In uE. deliberatie ten regarde van Valens¹¹ behoeft uE. op ons niet te letten, wij en verwachten van hem niet goeds. Monsieur de Hayes¹² adviseert mij, dat men soo hier als in 't leger zeer quade officiën doet aen Gallus¹³, dat hij daertegen niet en laet te wercken volgens de advysen, die ick hem geef. Dit comt alles uyt Heliogabalus¹⁴ ende voorts uyt Aurelianus¹⁵, dye hem gebruyckt. Hou(d)t voor seecker, dat hij wel vrunden van doen heeft.

1 Gideon van den Boetzelaer, heer van Langerak.

2 Maria de Medici.

3 Zie n^o. 1206, p. 216 n. 3; de stad is La Rochelle.

4 Zie n^o. 1206.

5 Zie n^o. 1178, p. 176 n. 2.

6 Van een ambassadeur van die naam is niets bekend. Waarschijnlijk wordt Hans Zobel bedoeld, wiens naam ook als Soble voorkomt. Hij was resident van Denemarken te Parijs en is in 1627 voor enige tijd naar Engeland gegaan; zie Calendar of State Papers and Manuscripts relating to English affairs existing in the Archives and collections of Venice and in other libraries of Northern Italy. Vol. XX 1626-1628 edited by Allen B. Hinds M.A. London 1914, p. 434 n^o. 551. Zie ook n^o. 1125, p. 100 n. 1.

7 Jørgen Brahe (1585-1661) en Chr. Thomesen Sehested (1590-1657); zie n^o. 1216.

8 Louis de Champagne; zie over hem Haag La France Protestante III p. 325 en idem deuxième édition publiée sous la direction de M. Henri Bordier. Paris 1881 kol. 1041 vv.

9 François de la Rochefoucauld (1603-1680); zie ook n. 10.

10 Frédéric-Maurice de la Tour d'Auvergne; zijn zuster Julienne Catherine was 13 december 1627 gehuwd met François de la Rochefoucauld, comte de Roy et de Roucy.

11 Caspar van Vosbergen.

12 De naam staat in de tekst in code. Zie over hem n^o. 1200 p. 203 n. 4.

13 Frederik Hendrik.

14 Ch. d'Espesse zie II p. 334 n. 3.

15 Fr. van Aerssen.

[p. 228]

Men seyt hyer, dat Reael¹ thuys is gecomen re infecta.

Nopende de paix met Engelant vind ick alsnoch daertoe alhier goede genegentheyt. 't Eenigh obstaeckel is Rochelle, 't welck geaccommodeert sal moeten worden tot contentement van den coning ende van de stadt. Van de eene meer, van de andre min, naedat de successen sullen zijn van tijdt tot tijdt, waernae haer hyer de humeuren licht vougen.

Meer en is hyer nu niet; dan bij gelegentheyt sal ick uE. senden de tweede tome van de bryeven van de heer van Plessijs², daer veel in is lesenswaerdigh. Want met het tweede bouck van den generael van de Feuillants³ tegen Balsack⁴ wil ick uE. niet belasten.

Mijne gebyedenisse aen de vrunden.

Den 28 Januarii XVI^cXXVIII.

UE. dyenstwillige broeder
H. de Groot.

1 Laurens Reael zie n^o. 1192, p. 191 n. 3.

2 Zie n^o. 1110, p. 87 n. 1.

3 Dom Jean Goulu; zie over hem n^o. 1188, p. 186 n. 5. Met zijn tweede boek tegen de Balzac wordt bedoeld het tweede deel van zijn t.a.p. vermelde Lettres de Phyllarque à Ariste.

4 Zie n^o. 1188, p. 186 n. 2.