Algemeen letterkundig lexicon

blend

Etym: Eng. blend = combineren, vermengen.

Een lexical blend is in het Engels een aanduiding voor een woord ontstaan uit de vermenging van klankenreeksen of morfemen van bestaande woorden: bijv. not in the sleast (blend van ‘not in the least’ en ‘not in the slightest’), brunch (‘breakfast’ en ‘lunch’), smog (‘smoke’ en ‘fog’), Californication (‘California’ en ‘fornication’). Een minder technische term hiervoor is het door Lewis Carroll bedachte porte-manteauwoord. Ter vergelijking: in het geval van een zgn. samenstelling ontstaat een woord uit de samenvoeging van gehele woorden (bijv. tafeldoek: de deelwoorden worden integraal opgenomen in de samenstelling).

Lexicale blends kunnen het resultaat zijn van een verspreking of verschrijving (paragram) dan wel van een bewuste lexicale creativiteit (neologisme). Overigens kunnen door gewenning de oorsprong en de originaliteit van een woord als blend uit het taalbewustzijn verdwijnen. Zo ontstond bijv. het woord elektrocutie in de jaren 1880 als een blend van ‘elektrisch’ en ‘executie’, maar dit wordt niet meer zo aangevoeld.

Naast de lexicale blends onderscheidt men in de taalkunde ook syntactische blends, waarbij een correcte structuur halverwege overgaat in een andere gedeeltelijke correcte structuur, met een incorrecte zin als eindresultaat. Voorbeeld: ‘Het is mijn rug het ergste’. Dit is vergelijkbaar met de anakoloet.

Voor verwante ‘vermengingen’, zie ook contaminatie en zeugma.

Lit: V. Renner, Fr. Maniez & P. Arnaud (red.), Cross-disciplinary perspectives on lexical blending (2012) • Blending in English, themanummer van Lexis. Journal in English lexicology (2019).

blazoen

blending theory