Algemeen letterkundig lexicon

simile

Etym: Lat. similis = gelijk, gelijkend.

Term uit de retorica (met name de elocutio) voor dat deel van de metaforische beeldspraak (metafoor) dat het punt van vergelijking (tertium comparationis) genoemd wordt: het element waarin beeld en verbeelde overeenstemmen. In de zin ‘hij loopt als een haas’ is dat de snelheid.

Sommigen gebruiken de term simile eveneens voor het tegendeel van wat gezegd wordt (dus voor datgene wat feitelijk bedoeld wordt) bij de ironie. In de – tijdens strenge vorst uitgesproken – zin ‘het is lekker warm vandaag’ is het simile de lage temperatuur, de kou.

De term wordt soms als een synoniem van vergelijking gezien (zoals in het Engels).

Lit: G. Ueding (red.), Historisches Wörterbuch der Rhetorik, dl. 3 (1996), kol. 1000-1009 (s.v. Gleichnis, Gleichnisrede).

silvae

similitudo