Algemeen letterkundig lexicon

regie

Etym: Lat. regere = richten, leiden.

De spelleiding bij de uitvoering van een dramatisch werk door iemand die de verantwoordelijkheid neemt voor de wijze waarop dat wordt vertoond of verklankt. Er zijn tal van dramatische vormen waarbij sprake kan zijn van regie: toneel, film, radio- en tv-spelen, musicals, opera e.a. De regisseur geeft gestalte aan de uitvoering door gebruik te maken van de toneelaanwijzingen van auteurs in de hoofdtekst of neventekst of van zijn eigen interpretatie van de teksten die hij gebruikt. Tot de regie behoren diverse toneeltechnische vormgevingsmiddelen, zoals de enscenering, het decor, de speelwijze, de kostuums, de belichting, geluidseffecten e.d.

Omdat theater-2 zo’n direct op het publiek betrokken medium is, kan de regie meer dan in andere kunstvormen sterk beïnvloed zijn door allerlei tendensen die maatschappelijk bepaald zijn. Regie kan zo’n belangrijke factor zijn in het uiteindelijke resultaat, dat ze ook een niet te onderschatten rol speelt in de opvoeringsanalyse.

Lit: A. Winds, Geschichte der Regie (1925) • H. Schwarz, Regie (1965) • A. Villiers, ‘Mise en scène et création. Réflexions d’un metteur en scène’ in Recherches poétiques (1976), p. 327-346 • B. Hunningher, De opkomst van modern theater: van traditie tot experiment (1994³) • H. van Schaik, Mise en scène en dramaturgie-onderwijs (2002) • K. Hupperetz, Regie in het theater: de regisseur in het Nederlandse theater van de twintigste eeuw (2003) • S. Proust, La direction d’acteurs dans la mise en scène théâtrale contemporaine (2006) • E. Barba, On directing and dramaturgy: burning the house (2010).

regest

regieaanwijzing zie toneelaanwijzing