Algemeen letterkundig lexicon

heroïsch vers

Etym: Gr. hèrōs = halfgod, held, man van eer.

Term uit de prosodie en de genreleer voor de versvorm (vers-1) van het heldendicht (epos), ook wel versus heroicus genoemd. In de Klassieke Oudheid was de hexameter gebruikelijk, later in de Franse literatuur de alexandrijn, in de Italiaanse en Spaanse literatuur de endecasyllabo (een elflettergrepig vers met vrouwelijk rijm). Maar Klopstock verdringt met Der Messias (1748) de alexandrijn weer een tijdje uit het Duitse epos ten gunste van de hexameter. In de Engelse literatuur (o.a. bij Byron, Shelley en Keats) worden de heroïsche verzen door een gepaard mannelijk rijm twee aan twee verbonden tot heroic couplets (zie couplet). In de Nederlandse letterkunde vigeert de alexandrijn in het epos tot in de 19^de eeuw (bijv. Bilderdijks De ondergang der eerste wareld van 1820). Kinker probeert, naar aanleiding van Klopstock, de hexameter weer toe te passen in zijn fragmentarische vertaling van Vergilius' Aeneis (Gedichten, dl. 3, 1821, p. 84-90). Maar over het geheel gezien bleef de alexandrijn gehandhaafd, zoals in L. de Konincks Het menschdom verlost (1883). Daarnaast hanteerde C. Vosmaer de hexameter in zijn vertalingen van Ilias (1878-1880) en Odyssee (1889).

Lit: A. Burrell, A book of heroic verse (1920) • W.B. Piper, The heroic couplet (1969).

heroïsch drama

heroïsch-galante roman