Algemeen letterkundig lexicon

maxime

Etym: Lat. maxima (sententia) = grootste, belangrijkste (uitgesproken gedachte); vandaar: spreuk.

Stelling of kernachtige spreuk die van algemene geldigheid wordt geacht voor het leven. Maximen komen voor in de vorm van spreuken die anoniem zijn, bijv. volkswijsheden, maar ook in de vorm van stellingen of aforismen die als grondbeginselen of levensregels opgevat kunnen worden. De grens met het aforisme is trouwens niet altijd duidelijk. Met het aforisme en verder met het spreekwoord, de spreuk, het gezegde en de sententia behoort de maxime tot de zgn. gnomische vormen of einfache Formen.

In de letterkunde kwam het genre in zwang onder invloed van La Rochefoucaulds Réflections ou sentences et maximes morales (1665). Andere auteurs van maximen zijn Vauvenargues (Sentences et maximes, 1747) en Goethe (Maximen und Reflexionen, 1804). Een aardig voorbeeld van een maxime is Greshoffs ‘Het geluk gaat in de droom op en in de rede onder’ (VW, Grensgebied, 1950, p. 10).

Lit: A. Jolles, Einfache Formen (1930; Ned. vert., 2009) • C. Rosso, La Maxime. Essai de typologie critique (2013; It. 1968) • Br. O’Camb, 'The proverbs of Solomon and the wisdom of women in the Old English Exeter Maxims' in The review of English studies (2013), p. 733–751.

maximalen

mecenaat