De Oudheid in het Nederlands

[p. 325]

Q

Quadratus

(begin 2de eeuw n.C.). Grieks-christelijk schrijver uit Klein-Azië, tot de ‘Apostolische Vaders’ gerekend. Hij schreef ca. 125 een aan keizer Hadrianus gerichte Apologia (Verweerschrift), waarvan een klein fragment geciteerd wordt door Eusebius (Hist. eccl. 4, 3, 2). Wij noemen twee Nederlandse vertalingen:

*Cramer, Apologeten, 1908, p. 1-2.

*Klijn, Apostolische Vaders, III, 1967, p. 125-127. - Voorstelling en vert. Herdr.: 1983 (p. 122-124).

Quintilianus

(Marcus Fabius Quintilianus; ca. 35-100 n.C.). Befaamd Romeins leraar in de welsprekendheid, afkomstig uit het Spaanse Calagurris. In zijn Institutio oratoria (De opleiding in de welsprekendheid; 12 boeken) brengt hij zijn ervaringen en belezen ideeëngoed samen. Het elementaire onderwijs, de bestaande retorenscholen en de theorie van de verschillende onderdelen van de redekunst komen aan bod. Vooral het 10de boek had veel succes: daarin geeft de auteur een leerrijk overzicht van de Griekse en Romeinse literatuur. Andere geschriften zijn verloren of van twijfelachtig auteurschap. Dit laatste geldt o.m. voor 2 verzamelingen Declamationes (Schoolredes).

*Van 't Onthouden...; Van het Lachen... in het Nederlants vertaelt, door Willem van Schaep..., Leyden, van Gaesbeeck, 1677; 1677. - Inst. 11, 2; 6, 3.

*Schets der hedendaagsche opvoedinge, gevolgd door... drie hoofddeelen van Quintilianus, over de opvoeding der ouden, Amst., den Hengst, 1784. - Op p. 73-97 bekorte vert. van Inst. 1, 1, 1-20; 1, 2, 1-26; 1, 3, 1-16.

*K[norringa], (H.), Quintilianus..., in: Herm., 8 (1935-1936), p. 117-122 en 149-153. - Bevat vertaalde fragm. uit Inst.

*Jong, Antieke welsprekendheid, 1949, p. 220-223. - Enkele fragm., vooral uit Inst. 10.

*Beukers, In transitu, I, 1957, p. 10-17. - Tekst en vert. van Inst. 6, praef.

*Hadas/Schwartz, Geschiedenis van Rome, 1959, p. 109-111. - Uit Inst. 10, 1, 85-109.

*Nauwelaerts (M.A.), Opvoeding en onderwijs in het verleden. Teksten en documenten, I, Leuven, Acco, 1972, p. 36-37. - 4 fragm. uit boeken 1 en 2. Herziene herdr.: 1978 (p. 40-43).

*Eyben (Emiel), Opvoeding en onderricht in het oude Rome, in: Digo. Didactiek in het Geschiedenisonderwijs, 2 (1978-1979), p. 77-90; 3 (1979-1980), p. 17-28.

[p. 326]

66-83. - Bevat een aantal, deels ook elders gepubliceerde, vert. van fragm. uit Inst. Zie b.v.: Eyben, Jong zijn, 1979, p. 15-20 (vert. van Inst. 1, 2).

*Derksen (Marcel) e.a., Hektors noodlot..., Emmeloord, Hermaion, 1991, p. 180-181. - Vert. van Inst. 10, 1, 46-51.

Quintus Smyrnaeus

(Quintus van Smyrna; 3de eeuw n.C.). Grieks episch dichter uit Smyrna, auteur van het bewaarde Posthomerica (Vervolg op Homerus; 14 boeken), waarin verhaald wordt wat er gebeurde na de Ilias.

*Lamot (B.), Quintus Smyrnaeus, schakel tusschen Homeros en Vergilius, in: Nova et Vetera, 23 (1942), p. 48-61. - Bevat prozavert. van fragm. (totaal een goede 100 vv.).