Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 16

7134. 1644 november 7. Van W. de Groot.¹

Frater optime,

Vanderhogius quae a te accepit exemplaria mari misit, neque impedimenta sua etiamnum accepit.² Videbo an ab Elzeviriis exemplaria mutuo possim sumere quae iam Vossio³ et Salmasio⁴ dem, restituturus ubi tua advenerint. Scribit Blavius vicinum suum Jansonium⁵ iam agitasse animo novam Annotatorum in Vetus Testamentum editionem; se vero idem animo concepisse et optare ut exemplar tuum cum versione Hebraicorum et Graecorum mittatur, adornaturum se editionem novam tam eorum quae ad Vetus quam quae ad Novum Testamentum notasti, dummodo et his sua accedat translatio.⁶ Isaacum

1 Hs. Den Haag, ARA, Eerste afd., coll. Hugo de Groot, aanw. 1911 XXIII no. 24, 331. Eigenh. oorspr. Antw. op no. 7114, beantw. d. no. 7148.

2 Zie no. 7114. Jacobus van der Hooge verscheen met lege handen in Den Haag. De vrachtvaarder aan wie hij het transport van zijn koffers en twee presentexemplaren van Grotius' Annotata ad Vetus Testamentum, Parijs 1644 (BG no. 1137), had toevertrouwd, was nog niet in de Republiek gearriveerd.

3 De Amsterdamse hoogleraar Gerardus Joannes Vossius ontving een exemplaar uit de winkelvoorraad van dr. Joan Blaeu.

4 Op 13 november mocht de Leidse hoogleraar Claude Saumaise een uit de boekhandel van de Elzeviers afkomstig exemplaar van de Annotata ad Vetus Testamentum in ontvangst nemen (no. 7145).

5 Dr. Joan Blaeu was in een concurrentiestrijd verwikkeld met zijn buurman Joannes Janssonius ‘op 't Water’ (het Damrak) (M.M. Kleerkoper en W.P. van Stockum, De Boekhandel te Amsterdam I, p. 295-299; H. de la Fontaine Verwey, ‘Dr. Joan Blaeu and his sons’, in Quaerendo 11(1981), p. 5-23).

6 De Amsterdamse drukker-uitgever trachtte het alleenrecht te verwerven op Grotius' vertalingen van de woorden die in zijn Annotationes (Annotata) op het Oude en Nieuwe Testament in het Grieks en Hebreeuws werden aangehaald (nos. 6244 en 6375 (dl. XIV), nos. 6690, 7018 en 7047 (dl. XV) en no. 7076). Zijn erven verwezenlijkten tenslotte de ‘ideale’ uitgave in Hugonis Grotii Opera omnia theologica I en II, Amsterdam 1679 (BG no. 919).

[p. 131]

Vossium correctioni praefuturum,⁷ qui eam ex tua sententia curaturus sit, atque ita eadem opera et reliqua edi posse. De Utenbogardi scriptis urgere non desino.⁸

De arca iam plane despero,⁹ quia Langius negat eam aut sibi aut uxori visam, atque ita furto perierit necesse est. Petrus¹⁰ adhuc plenus spei est se munus secretarii Amstelodamensis posse indipisci. Si ad aliquem amicorum ea de re velles scribere, multum id ipsum iuvaret, nam de praxi, ut ante scripsi, plane despero. Gratias habeo pro iis quae de filio maiore¹¹ et iuniore,¹² itemque Salmasio scribis;¹³ videbimus quo ea res evasura sit. Hic nihil iam fere habemus praeter nova de victoria a Suedis adversus Danos parta,¹⁴ quae sane maximi est momenti.

Vale, frater optime, et a me meaque, quae iam Dei indulgentia convaluit, cum tua tuisque salve,

tibi obsequentissimus frater,
Guilielmus Grotius.

7 Isaac Vossius had eind oktober met de drukker-uitgever gesproken over de uitgave van Grotius' Anthologia Graeca (BG no. 534); zie no. 7125.

8 Wtenbogaerts autobiografie Leven, kerckelijcke bedieninghe ende zedighe verantwoordingh .... Alles bij hem selven beschreven ... bevestight met verscheyden bewijsen, acten, ende munimenten, daer toe dienende, zou in 1645 het licht zien. Een jaar later verscheen diens Kerckelicke historie, vervatende verscheyden gedenckwaerdige saecken, in de Christenheyt voorgevallen, van het jaer vierhondert af, tot in het jaer sesthienhondert ende negenthien (BG no. 892).

9 De zoektocht naar de boekenkist waarin Grotius op 22 maart 1621 uit zijn Loevesteinse kerker was gedragen. Lange tijd had de kist in de ouderlijke woning (het hof van de graven van Hohenlohe, thans het Gemeenlandshuis) te Delft gestaan, maar toen Jan de Groot en Aeltgen Borre van Overschie in 1638 hun intrek namen in het huis van Willem de Groot te Den Haag had niemand meer acht geslagen op de kist. De huidige bewoner Jean de Sallengre ontkende iets af te weten van de kist; hij wees Willem de Groot op de mogelijkheid dat de grafelijke raad Willem de Lange misschien opheldering kon verschaffen (no. 7055 (dl. XV), en Hohenlohe-Zentralarchiv te Neuenstein, Archiv Langenburg, Niederländische Akten).

10 De stadsbestuurders van Amsterdam hadden mr. Pieter de Groot enige hoop gegeven op het secretarisambt (no. 5845 (dl. XIII), no. 6977 (dl. XV) en no. 7099).

11 Grotius' oudste zoon Cornelis was niet bijzonder mededeelzaam over zijn belevenissen in Venetië.

12 De Frans-Weimarse officier Dirk de Groot schreef uit eigen beweging brieven naar de familie in de Republiek (nos. 7110 en 7122). Een dezer dagen zou hij zijn ooms bedenken met een vat (6 aam = ca. 640 l.) rijnwijn; zie de bijlage.

13 Het bericht dat de pauselijke nuntius Niccolò Guidi di Bagno bezwaren had aangevoerd tegen de ‘lettres de rappel’ van koning Lodewijk XIV aan de Leidse hoogleraar Claude Saumaise (Bots-Leroy, Corresp. Rivet-Sarrau II, p. 419, p. 422-424 en p. 435).

14 Op 13/23 oktober behaalden de Zweden in de Fehmarnbelt een grote overwinning op de Deense vloot (nos. 7133 en 7135).

Raptim. Hagae, VII Novembris 1644.

Adres: (A) monsieur/(mo)nsieur Grotius, ambassadeur (de) la reine et couronne de Suede, à Paris. 20 s.

Bovenaan de brief schreef Grotius: Rec. 16 Nov.

En in dorso: 7 Nov. 1644 W. de Groot.

[p. 132]

Bijlage:¹⁵

Dirk de Groot aan Willem de Groot, 10 november 1644

Monsieur,

Je vous envoye un foudre de vin de ce pay[s]. Il est de cette année et du meilleur qui soit cru en ces quartiers, pourveu qu'on vous le livre sans qu'il soit falsifié. J'y mets tous les ordres qu'il m'est possible. Le foudre fait bien autant que font quatre pieces, comme sont celles que vous avez ordinairement en vostre pay[s]. Je n'ay sceu avoir le temps pour le faire mettre en deux pieces, mais au deffaut de cela je vous supplie d'en faire part à monsieur de Reigersberg. Vos menages sont fort inegaux: il est seul de sa bande et vous avez beaucoup de beuveurs. C'est pourquoy je croy qu'il seroit injuste que sa part fut aussy grosse que la vostre. Enfin je remets le tout à vostre discretion et vous supplie d'accepter ce present d'aussy bon coeur comme je le vous envoye et supplie mon frere surtout de se souvenir de moy lorsqu'il en boira. Je ne luy escris point par cette voye, estant asseuré que vous aurez de mes lettres plus nouvelles, avant que vous receviez cecy. J'ay fait marquer la piece de W.D.G. Elle tient six aumes et l'aume tient 80 pots. C'est sur quoy vous pourrez faire vostre calcule.

Et vous supplie de me croire, monsieur,

vostre tres humble et tres obeissant serviteur,
D. de Groot.

15 Bijlage naar hs. Den Haag, ARA, Eerste afd., coll. Hugo de Groot, aanw. 1911 XXIII no. 27, 34.

A Baccharach, ce 10^me Novembre 1644.