Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

5901. 1642 september 29. Van W. de Groot.¹

Frater optime,

Magno cum dolore accepi tristem de excessu Thuani nuntium, qui sane in eam spem natus et educatus erat, ut tale ei fatum non expectandum fuisse videretur.² Ex aliorum litteris intelligo etiam quaestionem de eo habitam neque tamen quicquam quod morte dignum esset fuisse confessum. An ad confrontationem, quam vocant, Bulionii graviora confessus fuerit, an vero iudices super aliorum testimoniis sententiam tulerint, velim ex te cognoscere, ut certe memoriam viri sane magni apud inimicos eius tuear.³

Non credas quantum proficiat ille qui hic adversus Laurentiadem prodiit libellus, et scripta antea edita, illic memorata.⁴ Multi rei gestae historiam quam non novere discunt, multis memoria refricatur iisque se argumentis muniunt qui Batavicam libertatem propugnant. Quod insignia Gallica tuis praeposita nolles, id quidem nunc mutari non potest, sed parvi ea res est momenti, cum typographi talia de suo sibi sumant et aliis tuis libris eadem praefixa sint insignia. Et quid nocet eum libellum in Galliis editum videri? Ego ita inscriptionem feceram ut iusseras, quae nunc unius voculae ‘authentica’ additamento aucta est, in quo quid mali est? Frontispicium et praefatiunculam a typographo esse omnes vident.

Episcopii et Hutteni scripta⁵ leg(i) neque video quomodo a pontificiis solide refutari pos-

1 Hs. Den Haag, ARA, Eerste afd., coll. Hugo de Groot, aanw. 1911 XXIII no. 24, 260. Eigenh. oorspr. Antw. op no. 5885, beantw. d. no. 5911.

2 De terechtstelling van de koninklijke bibliothecaris François-Auguste de Thou († 12 september 1642). Het verhaal gaat dat niet alle rechters overtuigd waren van zijn schuld (Lettres Richelieu VII, p. 122 n.).

3 De hoofdverdachten van de samenzwering tegen Richelieu, Gaston van Orléans en de hertog van Bouillon, hadden op het kritieke moment hun vrienden Cinq-Mars en De Thou in de steek gelaten.

4 De anonieme schrijver van de Verwondering aan Jacobus Laurentius over sijne geleerde schriften, van hem uytgegeven, besonder het schrift onlanghs teghen den brief van mijnheer Hugo de Groot, [Den Haag] 1642 had aan het einde van zijn geschrift (p. 106-107) zijn opponent gewezen op de ‘Autentyque stucken, onlangs in den Haghe uytgegheven’; vgl. BG nos. 872 rem. 7 en 1204 rem. 4.

5 De antwoorden van de remonstrantse theologen Albert van Hutten en Simon Episcopius op ‘Tien vragen’ die ‘papisten’ hen in 1641 hadden gesteld; vgl. no. 5845 en 5860.

[p. 452]

sint. (D)e poenis post hanc vitam fateor nihil perspicue dic(i, se)d tamen ‘resurrectionem piorum et impiorum’ credendam (doc)et nos Paulus, Act. XXIV, 15; et hoc non sufficere possit (chri)stiano? Neque desunt argumenta solida, etsi non de(sunt) loci omnino perspicui, quibus socinianorum error poss(it) convinci. Plura sunt talia quae non absolute sunt necess(aria), ut quis christianus dicatur. Sane nuper quidam iudaeus Jesum Messiam credere paratus in tantum offendebatur imaginum cultu, ut se pontificiis addere nollet, et praecisa de Trinitate doctrina eum a calvinistis aversiorem reddebat, tandem Episcopii colloquiis et explicationibus delectatus remonstrantibus se iunxit sperans et fratrem eo se deducturum et alios.

Narravit mihi nuper cognatus Bruno Dussenus, qui iam Roterodami in collegio est thalassico,⁶ duos nostrates nautas hoc anno vidisse veram Groenlandiam, et eo quidem appellere potuisse si quantum ego optarem fuissent curiosi. Si qua se dederit occasio, videbo an ex ipsis nautis certiora intelligere possim.⁷

Regis Angliae res pessimo sunt loco. Dedidit Portmudam Goringius ea lege ut cum suis Anglia excederet.⁸ Essexius cum exercitu in regem proficiscitur adhuc imparatum.⁹ Scoti dicuntur leges concordiae utrisque velle praescribere, ita ut pro hoste habituri sint quisquis iis non acquiescat. Regina iam vellet a nobis mitti legatos, qua de re iam disceptatur.¹⁰

Princeps expeditionem in Brabantiam in animo habere dicitur. Ex Germania omnia Suecis secunda nuntiantur. Spiringius pedibus laborat et ut quidam dicunt non sine gangrenae periculo.¹¹

Deus Optimus Maximus te, tuam, tuos diu servet incolumes. Vale,

tibi obsequentissimus frater,
Guilielmus Grotius.

6 Bruyn van der Dussen (1585-1649), raad ter admiraliteit op de Maze 1642 (L.G.N. Bouricius, in Ned. Leeuw 33(1915), kol. 72).

7 Ten behoeve van zijn De origine gentium Americanarum dissertatio (BG nos. 725 en 726) had Grotius bij geografen navraag gedaan over de ligging van de noordelijke landen IJsland, Groenland en het eiland Frislanda; vgl. no. 5559.

8 De koningsgezinde gouverneur George Goring was op 17 september bereid de vesting Portsmouth prijs te geven in ruil voor een vrije aftocht naar Frankrijk (CSP Ven. 1642-1643, p. 155-156).

9 Robert Devereux, graaf van Essex, liet het parlementsleger eind september van Londen oprukken naar Northampton (CSP Ven. 1642-1643, p. 155 en p. 159-160).

10 Eerder had koningin Henriëtte Maria het vertrek van een Staatse ambassade tot bemiddeling in de Engelse geschillen weten tegen te houden.

11 Petter Spiring Silvercrona, de Zweedse resident in Den Haag.

Hagae, XXIX Septembris 1642.

Cardinalis Riceliacus parlamentariis manifestum fecit legatum Anglicum Roo cum imperatore egisse de foedere offensivo et defensivo cum Anglia ineundo.¹² Itaque ille domum iam reversus a plebe male fuit habitus.

12 Een half jaar geleden had de Franse ambassadeur Jacques d'Estampes, markies van La Ferté-Imbault, aan leden van het Engelse Parlement kenbaar gemaakt dat zijn regering het gerucht ter ore was gekomen dat hun landgenoot Sir Thomas Roe in Wenen met de keizer onderhandelde over een alliantie van het Oostenrijkse huis met het huis Stuart (Brown, Itinerant ambassador, p. 254-262).

Adres: A monsieur/monsieur Grotius, ambassadeur de la reine et couronne de Suede, à Paris. 13 s.

Bovenaan de brief schreef Grotius: Rec. 8 Oct.

En in dorso: 29 Sept. 1642 W. de Groot.