Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

5706. 1642 mei 5. Van W. de Groot.¹

Frater optime,

Scribit ad me Blavius² paucos post dies absolutam fore editionem Viae pacis;³ deinde se ad editionem Dissertationis de origine gentium Americanarum⁴ et Lucani⁵ convolaturum. De Anthologia⁶ sententiam suam nondum perscripsit; quare iterum monebo et, si hic non bene opus processurum videbo, autographum tibi remittam.

1 Hs. Den Haag, ARA, Eerste afd., coll. Hugo de Groot, aanw. 1911 XXIII no. 24, 242. Eigenh. oorspr. Antw. op no. 5696, beantw. d. no. 5719.

2 De brief van Joan Blaeu is niet teruggevonden.

3 BG nos. 1167-1168; het laatstgenoemde nummer is de Blaeu-uitgave van de Via ad pacem ecclesiasticam ‘iuxta exemplar editum Lutetiae Parisiorum’.

4 BG no. 726; de uitgave verscheen in juli 1642.

5 Grotius' nieuwe aantekeningen bij Lucanus (BG nos. 430 en 431).

6 BG no. 534; het werk werd pas tussen 1795 en 1822 uitgegeven.

[p. 213]

A filio minore iam litteras accepimus.⁷ Negat Kempis, ubi hactenus fuit, occasionem tabellariorum ullam sibi oblatam; ait per decem dies concreditam sibi fuisse Lamboii⁸ custodiam, qua cura defunctum se testatur. Maior filiorum ut domi tuae tempus ociose consumat, nulla est ratio.⁹ Spero aliquid reperturum te, in quo honeste occupetur, ne et studiorum gloria ei pereat et ingenium torpedine hebescat. Pro medio¹⁰ non possum quin intercedam. Omnia enim bona ab ipso spero, dummodo eius, cui se obstrinxit, compos fiat. Et est virgo ea indole, iis moribus, ut digniorem quae nurus tua fiat ne ipse quidem seligere possis. Rogo itaque de patrio iure, si non filii, certe ipsius causa remittas. Paululum supplicii, ut comicus ait, satis est patri.¹¹ Et quae hactenus iniecta est mora, non parvum ipsi attulit supplicium.

De privatis tuis scriptis¹² egi cum Reigersbergio, cui et privatas meas rationes reddidi,¹³ ut avunculo¹⁴ excusare me possim. Neque in eo, quod facile per alium potest expediri, offensam amicorum gratis incurram. Dixit se ea de re ad te scripturum. Illud cogita, cum Berkelius¹⁵ et Couwenhovius¹⁶ iam consules sint creati Roterodami, an non iterum tentare debeas an nomen illud possit expungi. Princius¹⁷ iam septies principi oblatus, ut in Senatum cooptaretur, semper reiectus est, cuius rei princeps rationem reddit, quod ipse cum aliis centurionibus Roterodamensibus egerit de excludendo ex urbe fratre suo quodque coniurationis in ipsum ex parte conscius fuerit.¹⁸ Adiicit populus et tuum hospitium.

Laurentius in praefatione sua¹⁹ dicit; quod ‘tanquam status religionis et politiae perturbator, et qui tuis machinationibus ac conspirationibus civitatem Ultraiectinam praesenti lanienae ipsumque statum regiminis ac personam principis Mauritii extremo periculo exposueris, ad perpetuos carceres sis condemnatus.’ Ad ea an sileri an aliud quid opponi debeat, vide. Responsum adversus Rivetum videre valde aveo.²⁰

In Anglia res magis magisque turbantur. Rex in Hiberniam ire cogitat cum satellitio duorum millium, cui parlamentum obnititur omnibusque subditis interdirit sacramentum regi

7 Dirk de Groot; zie voor diens brief aan zijn vader, dd. 15 april 1642, no. 5681. De brief aan zijn oom is verloren.

8 De keizerlijke legeraanvoerder Willem, baron van Lamboy, die op 17 januari bij Kempen krijgsgevangen was gemaakt.

9 Cornelis de Groot had nog geen nieuwe werkkring gevonden.

10 Zie over de vrijage van Pieter de Groot, onder meer no. 5245 (dl. XII) en no. 5618.

11 Vgl. Terentius, Andria 903: Pro peccato magno paullum supplici satis est patri.

12 De Autentycque stucken, raeckende de saecke van den heer Hugo de Groot ... (BG no. 889).

13 In zijn brief van 10 februari (no. 5598) had Willem ook al te kennen gegeven dat hij niet betrokken wilde worden in de verwikkelingen die de uitgave van het zgn. Delfts testimonium van 1637 met zich meebracht.

14 De naam van de Delftse oud-burgemeester Ewout Jacobsz. van der Dussen bleef, evenals die van de andere Delftenaren, gehandhaafd in de uitgave van het testimonium in de Autentycque stucken.

15 Johan van Berckel ‘de jonge’ (ca. 1603-1662), zoon van de Rotterdamse burgemeester Gerrit van Berckel, was sinds 1637 lid van de vroedschap. In het jaar 1642 bekleedde hij het burgemeestersambt (NNBW II, kol. 128; Engelbrecht, Bronnen V, p. 169).

16 Willem Allertsz. van Couwenhoven (1592-1659), geboren in Den Briel, had zich in 1624 te Rotterdam gevestigd. Zeven maal werd hij tot burgemeester gekozen (NNBW I, kol, 645-646; Engelbrecht, Bronnen V, p. 160).

17 Pieter Christiaensz. Prins (1583-1650), brouwer te Rotterdam. Hoewel een vooraanstaand ingezetene moest hij vanwege zijn libertijnse overtuigingen genoegen nemen met het bekleden van ‘enkele smalle ambten’ (NNBW II, kol. 1132-1133). Tijdens Grotius' verblijf in het vaderland (oktober 1631-april 1632) was hij enige tijd diens gastheer; vgl. nos. 1682 en 1690 (dl. IV) en no. 2003 (dl. V).

18 Frederik Hendrik refereert hier aan incidenten die in 1618 en 1623 hadden plaatsgevonden.

19 Jacob Laurentius, Hugo Grotius papizans, Amsterdam 1642, p. A 2^r.

20 Grotius' Animadversiones in animadversiones Andreae Riveti (BG no. 1175) waren ter perse.

[p. 214]

dicere. Rex comitem Hollandiae et alios, qui in parlamento sunt, ordine equestri movit,²¹ quod aegerrime ferunt parlamentarii et vitio factum dictitant.

Deus Optimus Maximus te nobis diu servet incolumem. Vale,

tibi obsequentissimus frater,
Guilielmus Grotius.

21 Koning Karel I verweet de graven van Essex, Leicester en Holland dat zij als hoge dienaren van de kroon nagelaten hadden hem op zijn reis naar York te volgen (CSP Ven. 1642-1643, p. 41-43; zie voor Henry Rich (1590-1649), graaf van Holland, DNB XLVIII, p. 111-114).

Hagae, V Maii 1642.

Adres: A monsieur/monsieur Grotius, ambassadeur de Suede, à Paris.

Bovenaan de brief schreef Grotius: Rec. 14 Mey.

En in dorso: 5 Maii 1642 W. de Groot.