Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

4934. 1640 november 17. Aan J.A. Salvius¹.

Illustrissime domine,

Ego plane ita censeo ad pacem plurimum nos profecturos fuisse, si pridem in Bavariam, quae via ad Austriam est, bellum illatum esset, quod semper Gallos impedivisse saepe conquestus apud me est dux Bernhardus². Cum in foedere nostro cum Gallis³ convenit, ne induciae longiores fierent, nisi ex consensu communi, puto spectata loca omnia, non solam Germaniam, ubi nullum nomine auspiciisque Galliae bellum gerebatur, cum primum Wismariae de federe actum est. Praeterea causa belli per tot loca sparsi una est obsistere Austriacae magnitudini et, siqua in parte quiescatur, hostium inde abductae vires alibi occupatos premunt; quod antehac Italicis induciis patuit. De pecunia etiam post Chavigniacum⁴ rex mihi negavit augeri eam posse, cum tamen et Batavi in postremo federe⁵ plusquam ante, et praeter fedus hoc anno pecunias acceperint, quantum eventu patuit, ut nihil agerent. Dicunt autem mihi affines ipsi D. Bulionii⁶ regem anno, qui venit,

1 Gedrukt Epist., p. 654. Antw. op no. 4892. Johan Adler Salvius was Zweeds gezant te Hamburg.

2 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar († 1639).

3 Verdrag van Wismar, geratificeerd op 15 maart 1638; zie Du Mont, Corps Dipl. t. VI. I, p. 161v. Het werd in juni 1641 verlengd; zie ibid., p. 207vv.

4 Léon le Bouthillier, graaf van Chavigny, Frans staatssecretaris van buitenlandse zaken.

5 Het subsidieverdrag van 24 maart 1639; zie Du Mont, Corps Dipl. t. VI. 1, p. 171vv.

6 Claude de Bullion, sieur de Bonelles, ‘superintendant des finances’. Op wie Grotius verder doelt is niet duidelijk: verscheidene leden van de familie bezaten ambtelijke functies.

[p. 623]

percepturum CXL milliones, et quae ego antehac scripseram⁷ de spe obtinendae pecuniae majoris, habebam ex hominibus fidis, qui mihi id ex Bulionii ipsius ore significaverant. Cur autem Galli nunc adeo festinent tam apud Suedos quam apud Batavos, ut de federe certi sint, de eo quid judicem scripsi antehac⁸.

De legatis mos hic est semper servatus, ut qui posterior venit, alteri per aliquem praecipuum suae familiae suum indicet adventum, tum qui hic prior fuit ad eum de suis aliquem remittit et tempus accipit, quo eum, qui advenit, eat visum; ita inquam inter legatos usurpatur regios, quibus Veneti equari volunt. De Batavis varie usurpatum est, nam Batavi, qui posteriores venerant, ad Danos legatos misere: et priores ivere ad Danos. Comes Licestrius⁹, quia in Batavis centuriam habet, cum ad ipsum misisset Batavus¹⁰, misit et ipse et prior ad eum ivit. Quod ego tunc secutus sum, ne quid crederer dare meorum malorum memoriae, quanquam videbam rem hanc spectare ad exemplum, quod et evenit. Nam exinde legati Ethruscus¹¹, Sabaudus¹², Genuensis¹³ eundem sibi honorem exhiberi voluere, qui exhibitus Batavis fuerat, quibus sese minores esse pernegant. Atque ita omne nobis cum ipsis colloquium fuit intercisum, non sine et nostro et ipsorum incommodo. Sed de significatione facienda ab eo, qui posterior venit, nunquam dubitatum est. Meminerit autem Excellentia vestra Gallos semper auctores esse aliis, ut quam plurimum cedant Batavis, ipsos idem non facere, nam neque ad Batavos ire voluit Gallicus apud Venetos legatus¹⁴ neque ei dare Excellentiae nomen.

Excellentiae vestrae omni observantia
devinctissimus
H. Grotius.

7 Nos. 4527, 4634 en 4815.

8 Deze brief ontbreekt vermoedelijk.

9 Robert Sidney, graaf van Leicester, sinds 1636 extraordinarius Engels gezant in Parijs. In 1616 was hij kolonel van een regiment in Staatse dienst, in 1623 deed hij afstand van de betrekking, maar behield zijn compagnie. Zijn zoon Robert Sidney (geb. 1626) werd in 1643 kapitein in hetzelfde regiment. Zie Ten Raa-De Bas, Staatsche leger IV, p. 244, 354.

10 Willem van Liere, heer van Oosterwijck. Zijn entree vond plaats in februari 1637, waarbij zich overigens nog een incident voordeed tussen de karossen van Grotius en die van de Engelse ambassadeurs (dl. VIII, p. 103v.; Cal. State Pap. Ven. 1636-1639, p. 160 n.).

11 Nari (Del Nero).

12 De toenmalige gezant van Savoye in Parijs was Claudio Girolamo de Chabò, markies van San Maurizio.

13 Giambattista Saluzzo.

14 Matthieu Coignet, sieur de La Thuillerie, graaf van Courson, werd in 1632 ambassadeur in Venetië. De toenmalige Staatse ordinarius ambassadeur was Willem van Liere, heer van Oosterwijck. Betreffende de weigering van de titel Excellentie zie men Heringa, Eer en hoogheid v. staat, p. 283v.

Maneo Lutetiae 7/17 Novembris 1640.