Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

4759. 1640 juli 28. Aan A. Oxenstierna¹.

Excellentissime atque illustrissime domine,

Certi tandem sumus vicecomitem Turenae² cum octo millibus, quos comiti Tonerrae³

1 Gedrukt Epist., p. 634; Oxenst. Skrifter 2. afd. IV, p. 58.

2 Henri de La Tour d'Auvergne, burggraaf van Turenne.

3 Charles-Henri de Clermont, graaf van Tonnerre.

[p. 422]

tradiderat princeps Condaeus⁴, lectos e Delphinatu, Provincia, Languedocia locisque aliis, pervenisse sub noctem 12 diei Iulii a Rivolo ad castra neque multo post eundem locum Rivolum insessum ac bene munitum a Gallis, recepta quoque ex hoste Collegnum et Sevascum positaque omnibus his in locis praesidia, ut posthac tuto commeatus et res bello necessariae a Segusione ac Pignerolo ad castra perduci possint. Scribunt autem qui in castris sunt ex transfugis disci multarum rerum penuria laborari in oppido, ita ut spes sit etiam sine operibus, qualia obsidentes facere solent, urbem in potestatem Gallorum esse venturam; oppugnationem castrorum ab hoste non ultra metuentium, quod illa tentamenta ei non bene cesserint et quia Galli alterum quoque supplementum sub Villaregio⁵ brevi sibi adfuturum sperant.

De pugna etiam illa, quae 11 Iulii in ipsis castris et circum castra pugnata est, quaedam propiora cognovimus, equites hostium ferme sexcentos in urbem penetrasse, peditis non multum; occisa hostium duo ferme millia; Gallorum occisos, captos, vulneratos simul ad CCL.

In castra quoque ad urbem Atrebatum, quanquam diligenter, ne id fieri posset, curante cardinale Hispano, nocte, quae 22 hujus secuta est, carri et pecora ducente cum IV militum millibus Sampreulio⁶ ad castra pervenere. Numerus varie narratur; qui moderatiora loquuntur dicunt carros fuisse centum onustos et alimento et pulvere bellico, boves quinquaginta, oves fere mille. Caetera, quae Dorlanum convecta fuerant, transire non potuerunt hoste intercedente. Itaque Ambianum reducta sunt. Quo et Halerium⁷ rex revocavit diruto Sanciaco; obsessores urbis Atrebatum fossas jam implent. Et, si commeatus saepe ad eos transire possunt, brevi destinata conficient. Alioqui ea, quae jam pervenere, intra paucos dies a tanta multitudine absumentur. Qui vero commeatus et res aliae 19 hujus mensis a Perona sperabantur via Bapalmam pertingente posse perduci, ea omnia in hostium potestatem pervenerunt, quanquam initio felix Gallis erat pugna, sed cujus fortunam subito suo superventu cum VI millibus dux Carolus et Lamboius⁸ mutavere. Hispanici exercitus pars maxima ad Passum est. Ex Sedano egressi Galli ad LXXX fere omnes capti sunt ab hostibus.

In castris ad urbem Taurinorum magna certe antehac fames fuit neque ausi sunt, qui equos habebant, eos aquatum ducere, quod a militibus famelicis in alimenta abriperentur.

Angli, quorum opera rex Britanniae contra Scotos uti vult, disciplinae impatientes sunt. Ab aliis spoliatae ecclesiae, ab aliis occisus centurio.

Lucenses⁹ jura sua publica bene tuentur. De missis arbitrium pontifici permittunt. Excommunicati qui sunt, quanquam sibi injuriam fieri ostendunt scriptis publicis, abstinent a communione; missas ferunt non dici nisi clausa fore.

Marini nostri¹⁰ necessitates valde ipsum prementes, cordi fore Sublimitati tuae spero. Ita meretur et diligentia ipsius et affectus pro bono communi et multa, quae immerito tolerat mala. Si meae potestatis esset ipsum solari, facerem.

Deus, Excellentissime et illustrissime domine, Sublimitatem tuam servet incolumem ejusque consulta fortunet.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.

4 Henri de Bourbon, prins van Condé.

5 Nicolas de Neufville, markies van Villeroi.

6 François de Jussac, sieur de Saint-Preuil.

7 François de l'Hospital, sieur du Hallier.

8 Karel IV, hertog van Lotharingen, en Wilhelm, baron van Lamboy.

9 Vgl. Pastor, Gesch. Päpste XIII 2 (1929), p. 713 n. 1; A. Mancini, Storia di Lucca, p. 259vv.

10 Charles Marin(i) schreef Grotius geregeld over zijn financiële problemen veroorzaakt door het uitblijven van zijn salaris als Zweeds resident in Zürich. Grotius bepleitte in de loop van 1640 enige malen zijn zaak bij Axel Oxenstierna; vgl. no. 4633 dd. 5 mei, no. 4803 dd. 25 augustus, no. 4859 dd. 29 september, no. 4962 dd. 8 december, no. 4974 dd. 15 december.

Lutetiae, 28 Iulii 1640.

[p. 423]

Hallerius cum Sanciaco etiam Flevillam cepit. Est nunc apud Corbiam, ubi rex exercitum habet ad XVI millia. Hostilis exercitus ad XXX millia apud Bapalmam et Miremontium inter Corbiam et Atrebatum urbem. Dicuntur et ab Hesdino circumductis itineribus commeatus quidam in castra, quae sunt ad Atrebatum urbem, pervenisse. Sed majore copia opus est. Et dicitur rex parare sex curruum millia, quae sine proelio transduci non poterunt. Inde jam pendet res et gloria Gallorum hinc, inde Hispanorum.

Villaregii agmen in Italiam iturum prope Lugdunum venit, diffluunt ferme omnes.

A Turca chausius¹¹ ad regem missus jam Massiliam advenit.

11 Ibrahim, sultan der Ottomanen, zond Mustafa chiaus naar Frankrijk, Engeland en de Republiek.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae reg. Maj. regnorumque Sueciae senatori et cancellario.