Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

4633. 1640 mei 5. Aan A. Oxenstierna¹.

Excellentissime atque illustrissime domine,

Principi Casimiro² honores multos nec parum liberalitatis ab Hispano cardinali exhibita intelligimus. Nam et extra urbem cardinalem principi provectum obviam satis longe et, cum prope ventum esset ad spatium XL passuum, in pedes se demisisse et locum honoratiorem ubique dedisse illi, donasse praeterea, supra carrucas et equos, de quibus

1 Gedrukt Epist., p. 616; Oxenst. Skrifter 2. afd. IV, p. 35.

2 Jan II Kazimierz; hij had zich na gevangenschap in Parijs rechtstreeks naar Brussel begeven.

[p. 250]

scripsi antehac³, ad LX francorum millia, ita ut Gallica benignitas haud dubie jam prae Hispanica principi illi sordeat.

Parantur quae eant in Italiam hic octo ferme millia. Sed ubi ad Alpes ventum est, solet pars magna Gallorum diffluere metu caeli aestuantis et bellorum in illis locis gestorum infeliciter terrente memoria. Consilium autem Gallorum sitne ob Casale proelio certare, an alia aggredi ipsis propiora atque utiliora, dubitari potest.

In fine Belgico obsidionem nobis aliquam egregiam intra paucos dies promittit Milleraeus⁴.

Omnes jam duces ab urbe abierunt. Rex ipse Cantilliaci est inde iturus, ut creditur, Ambianum.

Hiberni praeter duos milliones, quos in pecunia dedere regi Magnae Britanniae⁵, offerunt decem millia peditum, mille equites eidem suo regi. Quid pariturum sit nobis id, quod jam inchoatum est Angliae parlamentum, quid duplex Hispanica in Angliam legatio Veladae et Malivessae⁶, avide exspectant vicini omnes.

Princeps elector⁷ aliquid boni sibi inde promitti dicit. Velit autem et, ubi foedus inter Suediam Galliamque⁸ prorogabitur, sui haberi rationem et reginae nostrae auctoritate perduci regem Galliae, ut sibi remittat fidei obligatae vinculum. Ego mandata opperior, interim res ejus principis, quantum potero, commendabo. Audio spem illi a Gallia fieri, si se Galliae illiget, restituendi Palatinatus inferioris, non item superioris et dignitatis electoralis. Vivit autem jam elector suis impensis, cum regis Galliae mater Angliae regi stet in dies francis mille quingentis. Facile autem permissuri sint Galli, ut in Angliam ad res suas commendandas eat elector, sed volunt eum tenere reditus debitorem.

Dunquerca et augetur et munitur valide.

De Helveticis Rhaeticisque rebus ideo taceo, quod eas fuse descripturus est Marinus⁹, cujus necessitates Sublimitati tuae, quantum possum, commendo.

Imperator creditur jam esse Ratisbonae. Egressi ex Philippiburgo milites quosdam e Tabernis Alsaticis male tractarunt. Longavillani¹⁰ miles cursitat ad Lonam; machinas e Binga abstulit.

Tam de Bannerio¹¹ quam de Lunenburgico¹² varii sunt rumores, variae conjecturae. Dicuntur neutri multum fidere caesariani. Sed haec involuta dies explicabit.

Ego Deum precabor, Excellentissime et illustrissime domine, ut res Suedicas per Sublimitatis tuae consilia secundet.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.

3 Zie no. 4591.

4 Charles de La Porte, hertog van La Meilleraye, maarschalk van Frankrijk.

5 Zie Cal. of State Papers, Ven. 1640-1642, p. 35.

6 Antonio Sancho Dávila y Toledo, markies van Velada, en markies Virgilio Malvezzi, extraordinarii Spaanse ambassadeurs in Engeland.

7 Karl Ludwig van de Palts.

8 Het verdrag van Wismar tussen Zweden en Frankrijk werd in juni 1641 verlengd; zie Du Mont, Corps Dipl. t. VI. I, p. 207-209.

9 Charles Marin(i), Zweeds resident in Zürich.

10 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

11 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

12 Georg, hertog van Braunschweig-Lüneburg.

Lutetiae, 5 Maii novi Cal. 1640.

Advenere recens Dunquercam tria millia Hispanorum.

21 Aprilis Harcurtius¹³ movit Poirinum versus; id XXX milliaribus Italicis abest a Casali.

13 Henri de Lorraine, graaf van Harcourt-Armagnac en Brionne.

[p. 251]

Pecunia iterum mittitur ad Vinarienses, qui post ducis sui mortem¹⁴ recepisse a rege dicuntur DCCC millia francorum. Comitatenses Burgundi ad sui tutelam habituros se sperant IX M pedites, equites DCCC.

Profecti sunt ad Reteliam Milleraeus, Ambianum Castilionaeus¹⁵, Brezaeus¹⁶ Rupellam, ubi classis a tempestate non parum damni accepit.

In Normanniam missae tres cohortes, quae populum in obsequio retineant. Nobilitas ex Pictonibus ad arma evocata. Edicta tributaria facta nova XXVIII.

Ducis Caroli¹⁷ milites non longe a Meti tres arces ceperunt; item in amne naves tres aestimatas XX millibus scutatorum.

Literae Scotorum, quarum mitto exemplum¹⁸, interceptae sunt a rege Britanniae et qui cum iis in Galliam iturus erat¹⁹ datus in carcerem. Rex in ipso initio parlamenti has literas ostendit.

Freinshemius²⁰ adhuc diligens in editione Taciti²¹ - nam socer ejus Berneggerus est mortuus - Sublimitatis tuae opem implorat.

14 Bernard, hertog van Saksen-Weimar († 18 juli 1639).

15 Gaspard de Coligny, hertog van Châtillon, maarschalk van Frankrijk.

16 Jean Armand de Maillé, markies, later hertog van Brezé; vgl. no. 4481, n. 31.

17 Karel IV, hertog van Lotharingen.

18 De copie ontbreekt. Een andere copie van deze ‘lettre au Roy’ (i.e. Lodewijk XIII) bevindt zich in Grotius' nagelaten papieren in Den Haag, ARA. Eerste afd., coll. Hugo de Gr. Aanw. 1911 XXIII no. 7, 1. Vgl. Gardiner, Hist. England IX, p. 92v., 98v.

19 Bij vergissing werd een James Colville in de Tower gevangen gezet. Op 8 juni werd zijn broer William Colville († 1675) gearresteerd nabij Berwick, naar Londen overgebracht en daar ter dood veroordeeld; zie Cal. of State Pap., Dom. 1640, p. V-VI en Register i.v. ‘Colville’.

20 Johann Freinsheim (1608-1660), klassiek filoloog en historicus.

21 Tezamen met zijn schoonvader, de filoloog en historicus Matthias Bernegger (1583-1640), had Johann Freinsheim in Straatsburg gewerkt aan een editio major in folio van Tacitus. Zij hadden al eerder, middels Grotius en de Zweedse hofraad Georg Müller, aan Oxenstierna verzocht een bijdrage in de kosten van deze uitgave uit de Zweedse schatkist te mogen ontvangen (vgl. dl. IX, no. 3555 p. 252, no. 3627 p. 373, no. 3831 p. 678, no. 3875 p. 733; dl. X, no. 3915 p. 9-10; Brandt-Cattenb., Leven II, p. 191). Deze editio major is nooit voltooid. Wel publiceerde Freinsheim: Ex C. Cornelii Taciti Germania et Agricola Quæstiones Miscellaneæ. Olim Moderante Matthia Berneggero Academicis Exercitationibus sparsim disputatæ. Vnum in corpus certumque ordinem ex B. Soceri mandato institutoque tributas, ipsiusque adnotationibus manuscriptis passim auctas edidit Io. Freinshemius. Argentorati, Anno Christiano MDCXL; en: Io. Freinshemii. specimen. paraphraseos. Cornelianæ. primvm. C. Taciti. Fragmentvm. hoc. est. Tiberiani. principatvs. qvindecim. annos. compraehendens. et. cvm. versionibvs. lingvarvm. Qvinqve. comparatvm. Edebatur Argentorati, Impensa & Typis Berneggerianis, Anno Christiano MDCXLI. Al eerder was een editie verschenen: C. Cornelius Tacitus accurante Matthia Berneggero. Ediderunt Heredes Lazari Lezneri Argentorati Anno MDCXXXVIII, waaraan was toegevoegd: Joannis Freinshemii expositio locorvm Cornelianorvm intactorvm inteprertibvs [sic], avt secus acceptorum.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.