Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

4642. 1640 mei 12. Aan A. Oxenstierna¹.

Excellentissime atque illustrissime domine,

Rex jam in itinere est Ambianum versus. Ibi eum conveniet princeps noster Gustavus², sed sine principis persona, tum quia ad eam dignitatem sustinendam non aderat pecunia, tum quia multa difficultatem habitura ea ratione Italis saepe usurpata evitabuntur. Velim et adsint homines gnari illarum artium, quae principem decent.

Milleraeus³ jam circumvenit Carlimontium, id ubi ceperit, Namurcum, ut videtur, aggressurus, magni momenti oppidum et quod, si Gallorum fiat, viam illis tutam praestet ad Leodicensem agrum atque inde in Batavos transportando et vicissim inde accipiendo militi. Alii tamen ex eo apparatu, qui nunc apud Batavos conspicitur, putant et inde et e Gallia Flandriam peti, et certe id timere Flandros apparet; ita diligenter Dunquercam praesidiis et munimentis augent.

Ingens hic D. Bannerii⁴ clades in fama fuit ex Piccolominii⁵ literis, sed assuevimus pridem istis ventis utrem inflantibus.

Magnum hic in aula gaudium fuit, quod quidam ex Italia adventans dixisset Harcurtium⁶ cum VII peditum, IV equitum millibus irrupisse castra ad Casale caesisque hostium II millibus, captis machinis quatuor, depulisse obsessorem. Id quomodo sit creditum ex edita charta⁷, quam mitto, cognoscitur. Verum cum ab eo tempore, quo res ista gesta esse dicitur, nullus ab ipso Harcurtio nuntius venerit, labascere incepit famae auctoritas multis etiam suspicantibus pulchris initiis sequentia non respondisse.

Redwinus⁸ in Edemburgi arce a Scotica factione obsidetur, nisi expugnata jam arx est, quod sunt qui timent. Princeps elector⁹ otiosos hic terit dies; nihil enim pro eo facere vult Gallia nisi adjutante Anglia; Anglia vero et per se in isto negotio satis frigida fuit hactenus et nunc domesticis dissidiis distinetur.

Inter viduam Sabaudicam¹⁰ et principes Sabaudos¹¹ de pactionibus adhuc agitur et

1 Gedrukt Epist., p. 617; Oxenst. Skrifter 2. afd. IV, p. 37. Gedeelt. gedrukt in vert. Brandt-Cattenb., Leven II, p. 252.

2 Karl Gustav, paltsgraaf van Zweibrücken, de latere koning Karel X van Zweden. Na onder meer lessen aan de ruiterakademie van monsieur Benjamin te hebben gevolgd - onder de naam graaf d'Estimbourg (Gazette 1640 no. 63, p. 336, dd. 19 mei) - maakte Karl Gustav zich gereed voor een korte reis naar Engeland (zie ook no. 4668)aant.; een uitvoerige beschrijving van zijn afscheid van het Franse hof in Oxenst. Skrifter 2. afd. X, p. 744-747 (brieven v. Joh. Rosenhane en Benedictus Baazius a. paltsgraaf Johann Kasimir dd. 19 mei 1640).

3 Charles de la Porte, hertog van la Meilleraye, maarschalk van Frankrijk.

4 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

5 Ottavio Piccolomini, hertog van Amalfi.

6 Henri de Lorraine, graaf van Harcourt-Armagnac.

7 Niet geïdentificeerd. Het betreft m.i. een ander geschrift dan het in o.a. no. 4656 genoemde verslag.

8 Patrick Ruthven, graaf van Forth en Brentfort (1573?-1651), goeverneur van het kasteel van Edinburgh.

9 Karl Ludwig van de Palts.

10 Christine de France, hertogin van Savoye.

11 Kardinaal Maurizio van Savoye en Tommaso Francesco van Savoye.

[p. 262]

dicitur res non extra spem esse. Hostium vero apud Constantiam copiae excurrunt tantum et agros Alsatiae et Brisgoiae vastare conantur. Qui vero Norimbergae sunt in id laborant, ut Hassicam viduam¹² a Gallico foedere abducant, sero, ni fallor.

Credunt Itali Turcam¹³ Poloniae magis quam Italiae imminere ita tamen, ut nec ipsi secure dormiant.

Rosa¹⁴ Fuldae esse dicitur.

Hispanus praeter malum, quod in Brasilia sensit, alia etiam ad oram Barcinonensem naufragia passus est.

Quia dubito, an viderit antehac Sublimitas tua literas, quae inter archiepiscopum Giesnensem¹⁵ et D. Davausium¹⁶ commearunt super principis Casimiri¹⁷ negotio plenas historiarum et veterum et novarum, mitto eas¹⁸.

Meminit Sublimitas tua, quam saepe scripserim parem me non esse ferendo huic oneri sine pecuniis, quas cum habet D. Spiringius¹⁹ negat se praeceptum solvendi habere, cum id praeceptum eum habere constat, negat adesse pecunias. Hac necessitate pressus et uxore apud D. Spiringium per preces ferme mendicante, nihil promovente scripsi²⁰ me usurum beneficio regis parati dare mihi, ut aliis antehac legatis, de auxiliari pecunia ea, quae mihi debebantur. Cum nihil hactenus responsi ea de re acceperim, credidi placere Sublimitati tuae quod exemplis suadentibus, necessitate autem cogente facturum me significaveram. Itaque D. Spiringio jam per aliquod tempus molestus non ero, et, si velit, rationes accepti et expensi cum eo exputabo. Quod si ista ratio Sublimitati tuae in posterum non allubescet neque alia initur per quam prementibus me impendiis liberer, restat una adhuc via, qua liberari possim, per honestam scilicet missionem.

Deus, Excellentissime et illustrissime domine, det mihi saepe prospera de regni ac tuae Sublimitatis rebus intelligere.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.

12 Amalie Elisabeth van Hanau-Münzenberg, landgravin-regentes van Hessen-Kassel; zij had met Frankrijk het verdrag van Dorsten gesloten (22 augustus 1639).

13 Ibrahim, sultan der Ottomanen.

14 Rheinhold von Rosen, een van de directeuren van het leger van Bernhard van Saksen-Weimar.

15 Jan Lipski († 1641), aartsbisschop van Gniezno (Gnesen) en primaat van Polen.

16 Claude de Mesmes, graaf van Avaux, Frans gevolmachtigde in Hamburg.

17 Jan II Kazimierz.

18 Betreffende de briefwisseling tussen Avaux en Lipski zie men A. Boppe (éd.), Corresp. inédite du Comte d'Avaux...avec son père J.-J. de Mesmes, p. 155 n. 1. De copieën zijn in Zweden niet teruggevonden. Grotius' afschriften van de brieven in ARA. Eerste afd. coll. Hugo de Gr. Aanw. 1911 XXIII no. 7, st. 25 en 26.

19 Petter Spiring Silvercrona, resident en raad van financiën van Zweden in Den Haag.

20 Nos. 4462 en 4600; vgl. ook no. 4485.

Lutetiae, 12 Maii 1640.

Mitto et actum parlamenti Hibernici²¹.

Dubium est, quo iturus sit rex, qui nunc Suessione est, Rhemos an Mazeriam.

Ad Carlemontium est Guichius²². Milleraeus cum magno exercitu in Retelico tardatur pluviis et viarum voragine. Mazarinus adhuc in aula retinetur.

Scoti proventuum decimam, hominum partem quintam in bellum cum Anglis pollicentur. Quid non Germaniae parari posset istis, quae ibi inter se hostiliter concurrunt, viribus.

21 Cal State Pap. Dom. 1639-1640, p. 571: ‘Declaration of the Commons House of Parliament in Ireland...’ dd. [23] maart 1639-40. Copie (met latijnse vertaling) Stockholm, RA. Gallica 10, Handl. tillh. Hugo Grotii beskickning 1639-1641.

22 Antoine de Gramont, graaf van Guiche.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.