Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 9

3541. 1638 april 23. Aan L. Camerarius¹.

Illustrissime Domine,

Dux Vinariensis² nondum quanquam acceptis e Gallia auxiliis haud sane cessat. Friburgum Brisgaviae, octavo postquam obsederat die, machinis verberavit, ita ut locus pateret oppugnationi, quae die nono instituta est. Defensores eam repulere fortiter adjuti ejus muri, qui urbem lapideus ambit, celsitudine. Sed cum a cuniculis eundem murum suggredientibus motus esset, fecere deditionis pacta, quae a duce signata quidem sunt, sed per ejus absentiam et militum malos mores foede violata trucidatis et hostium militibus et paganis. Tam insignem imperii irreverentiam pollutaeque fidei labem gravi in primores supplicio dux scribitur vindicaturus. Coëunt interim hostes tuti adhuc interjecto inter ipsos et late cursantem Vinariensis equitatum Nicro Maenoque. Et Helvetiorum pontificii, ne quid inde ad ducis castra perveniat, anxie cavent.

Scripsit ad commune Helvetiorum imperator³ literas multo quam ante leniores salva fore foedera pollicens, si mutua ipsis cura sit.

Eunt ab iis et Rhaetis quotidie milites ad bellum Hispani per Italiam, cui se oppositurus cardinalis Valetta⁴ jam hinc abiit.

Dux Rohanius⁵, dum glandem plumbeam sibi de pede eximi curat, apoplectico stupore correptus exspiravit magno protestantium cum dolore, non item aulae hujus, cui vivebat suspectus exsul.

Commeatum in Brisacum inferre Mercius⁶, a duce Lotharingo⁷ missus non potuit hactenus.

Laetus ex Angliae legatis⁸ intelligo Hamburgum mitti Anstrutherum⁹, cui multus usus rerum Germaniae tum animus domui Palatinae ac protestantibus optime volens. Iidem legati Palatino principi¹⁰ dari ajunt CCCC florenorum millia, cum non nisi centum dari nuntient ex Anglia literae.

1 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 125. Gedrukt Epist., p. 420. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.

2 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

3 Ferdinand III.

4 Louis de Nogaret d'Epernon de La Valette.

5 Henri, hertog van Rohan.

6 Franz, vrijheer van Mercy (± 1598-1645), soms ‘de jongere’ genoemd om hem van zijn oudere broer Caspar († 1644) te onderscheiden.

7 Karel IV, hertog van Lotharingen.

8 John Scudamore en Robert Sidney, resp. ordinarius en extraordinarius Engels gezant te Parijs.

9 Robert Anstruther; zie no. 3517, p. 190 n. 1.

10 Karl Ludwig van de Palts.

[p. 225]

Forbesius¹, qui pro rege Polono² hic est, regi Galliae³ significavit sui regis studium pro pace; oravit autem Galliae regem, ut tuti itineris literas pro Ferdinandi III legatis det tales, quales Ferdinandi II legatis⁴ daturus fuerat, parique modo potestatem agendi det legatis suis⁵. Id eo pertinet, ut imperatoris nomen ei detur.

Respondit rex, quominus procedat id negotium, penes se non stare, qui paratus sit Coloniam legatos mittere, ubi rex Hispaniae⁶ tuti itineris literas dederit pro legatis Batavorum⁷, quales Batavi poscunt; rex autem Hungariae tum pro Suedis, tum pro legatis ducis Vinariensis⁸, viduae Hassicae⁹ aliorumque principum et civitatum, quos rex per Germaniam socios habet. Id responsum datum 6 mensis hujus.

Gaudeo discere e literis tuis datis 2/12 Aprilis¹⁰ Cracovium¹¹ mitti Hamburgum, utinam iis cum mandatis, ut brevi peragi possit aliquid.

Legati qui hic sunt Hassici¹², si pecuniam impetrent, ostendunt se in societate mansuros.

D. Bielkii¹³ periculo moveor, quem ex literis cognovi virum literatum, prudentem, cordatum.

Suedici dilectus novi, si cito ad D. Bannerium¹⁴ venerint Galassio¹⁵ jam pedem referente, via haud dubie in hosticum illi patescet.

Transamasiana loca ut insessoribus liberentur, merito optat vicinus malo Oldenburgicus¹⁶ et pro eo consanguineus Daniae rex¹⁷, sed tempora, ut nunc sunt, sperari id vix sinunt.

De Joannis Darmstadiensis¹⁸ itinere eadem est comitis Licestrii¹⁹ quae tua conjectura: nihil eum effecturum putat.

1 William Forbes, secretaris van de koning van Polen.

2 Wladislas VII (IV) van Polen.

3 Lodewijk XIII.

4 In 1635 waren Franz von Hatzfeldt und Gleichen, Johann Ernst von Fugger en Ferdinand Siegmund Kurz tot afgezanten van de keizer benoemd. In 1637 werden Fugger en Kurz vervangen door Hermann von Questenberg en Dr. Johann Krane.

5 Voor hun namen zie men no. 3407, p. 7 n. 11.

6 Philips IV.

7 Zij waren, voorzover mij bekend, nog niet aangewezen.

8 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

9 Amelia Elisabeth van Hanau-Münzenberg, landgravin van Hessen-Kassel.

10 De copie heeft - en dat kan niet juist zijn - 11/21 April.

11 Karel van Cracou.

12 Winandt von Polhelm en de Hessische hofmaarschalk Hans Heinrich von Günterroth.

13 Sten Bielke, Zweeds gezant in Duitsland.

14 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

15 Matthias, graaf Gallas, keizerlijk bevelhebber.

16 Anton Günther, graaf van Oldenburg (1583-1667).

17 Christiaan IV.

18 Bedoeld zal zijn Johann van Hessen-Darmstadt (1609-1651).

19 Robert Sidney, graaf van Leicester, extraordinarius Engels gezant te Parijs.

[p. 226]

Cunctationes Batavorum melius abrumpere non poterit princeps Arausionensis¹, quam is in apertum ducat² militem. Necessitas semper optima consilia illis populis suppeditavit, quorum lenta ingenia trahas facilius quam ducas. Reperientur stipendia militi, ubi sine gravi periculo differri nequibunt.

De vectigali Prussico non caret veri specie, quod futurum aliquando suspicaris. Satis justas habet in Polonum Suedia belli causas. Sed dum ipsa bello Germanico manet implicita, bene facit, quod aliorum motus speculatur suamque vim in liberiora tempora reservat.

Inclemens est comitis Hanoviensis³ scriptum⁴ in Ramseium⁵, sed Ramseii, ut olim, Callisthenis⁶ vox carceri includitur. Itaque sustinenda erunt⁷ judicia, donec liceat ἀμφοῖν μῦϑον ἀϰούειν. Magontiacensis⁸, si in Hispaniam it, non circumstrepetur belli sono:

Οὔϱεα πολλὰ μεταξὺ ϑάλασσά τε ἠχήεσσα⁹.

At Vittenbergicus¹⁰, si domi se tenuisset, exspectare potuerat multas in melius fortunae conversiones. Nunc ipse se, insolitum principibus, dat obsidem.

De interceptis a duce Vinariensis literis praeter illas ab Heilbrunna, quarum summam retuli antehac¹¹, nihil intellectum mihi.

Omnia felicissima tibi tuisque opto, Illustrissime Domine.

Excellentiae Tuae omni observantia advinctus
H. Grotius.

1 Frederik Hendrik.

2 De uitgave der Epist. heeft ‘educat’.

3 Philipp Moritz, graaf van Hanau-Münzenberg.

4 Zie no. 3528, p. 204 n. 7.

5 James (Jacob) Ramsay.

6 Callisthenes van Olynthus, neef van Aristoteles; hij begeleidde Alexander de Grote als diens historicus. Toen Alexander in 327 de proskynesis wilde invoeren, verzette Callisthenes zich daartegen, werd gevangen gezet en onder beschuldiging van samenzwering ter dood gebracht.

7 De uitgave der Epist. heeft abusievelijk ‘erant’.

8 Anselm Casimir Wambold von Umstadt, keurvorst van Mainz.

9 Vgl. Homerus, Il. I, 157: οὔϱεά τε σϰιόεντα, ϑάλασσά τε ἠχήεσσα.

10 Eberhard III, hertog van Würtemberg.

11 Zie no. 3522 aan Camerarius en ook 3523 aan Oxenstierna.

Lutetiae, 13/23 Aprilis MDCXXXVIII.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala in margine: A.^o 1638 R. 1 Maij st. nov.