Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 9

[p. 7]

3407. 1638 januari 2. Aan A. OXENSTIERNA¹.

Excellentissime atque Illustrissime Domine,

Ex Veneto legato² didici, quod jam fama ad me pertulerat, ab ea republica Mantua custodiam cum bona imperatoris³ gratia retineri sub promisso nihil inde hostile rebus imperatoris eventurum. Vellet sane dux Mantuanus⁴ tantundem pro Montiferratensi territorio detineri posse. Verum is ager tam sociorum quam hostium copiis tenetur atque atteritur, et Casali praepollent Galli, a caeteris per Italiam excepta Sabauda⁵ sociis paene omnibus derelicti, non minus quam per Germaniam, ubi, quantum audimus, landgravii vidua⁶ aegre res ultimas sustentat, Hanoviae autem comes⁷ cum pretio velit transire. Vinariensis⁸ autem quibus ante se tenet locis Helvetiis frustra conquerentibus.

Misit imperator literas tutum iter pollicentes pro Suedis Batavisque⁹ tradiditque cardinali Guenettio¹⁰ paratus et pro Gallis¹¹ dare, ubi Galli pro suis dederint, nimirum ut si imperatoris sibi datum non fuerit nomen, habeat expediendi causas.

Cardinalis Riceliacus pridem multis invisus belli insuper odio premitur et rex¹² novos amores reperit ipsi suspectos. Batavi res hic suas e voto confecere. Mitto leges, quibus per oppida hiematuri¹³ regis sunt milites.

Ex Rorteio¹⁴ acceperat Venetus responsum iri e Suedia suorum literis. Dixi me nihil habere certi nec causam videre, cur ipsi, qui ad Serenissimi titulum illos Christianissimi et Catholici ac similes addunt apud alios, reginae nostrae¹⁵ Potentissimae adjungere titulum tot regum exemplo praeeunte grave judicent.

Si Wirtenbergicus dux¹⁶ Hohentwilam¹⁷ tradit imperatori, novis claustris prementur Helvetii.

Vinariensis pecuniae aliquantulum dedit militi. Argentoratum a caesarianis¹⁸ promissis ac metu tentatur.

Rohanius dux¹⁹ Genevae haeret neque in aulam venit quamquam vocatus. Videt enim gravibus se criminationibus impeti, more aulae suas saepe culpas

1 Gedrukt Epist., p. 390; Oxenst. Skrifter 2 afd. II, p. 431.

2 Alvise Contarini di Nicolo.

3 Ferdinand III.

4 Carlo Gonzaga, hertog van Mantua.

5 Christina, weduwe van Vittorio Amedo, hertog van Savoye.

6 Amelia Elisabeth, weduwe van Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel.

7 Philipp-Moritz, graaf van Hanau-Münzenberg.

8 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

9 De gezanten waren, voor zover mij bekend, nog niet benoemd.

10 Martio, kardinaal Ginetti, pauselijk legaat te Keulen.

11 Alphonse Louis du Plessis de Richelieu, kardinaal-bisschop van Lyon, Claude de Mesmes, graaf van Avaux, en Manasse de Pas, markies van Feuquière; zie VIII, p. 26 n. 1.

12 Lodewijk XIII van Frankrijk.

13 De uitgave der Epist. heeft de lezing: ‘hyematur’.

14 Claude de Salles, baron van Rorté, Frans gezant, residerende te Hamburg.

15 Christina van Zweden.

16 Eberhard III, hertog van Würtemberg.

17 De uitgave der Epist. heeft de lezing ‘Hohenwilum’.

18 De troepen van Ferdinand III.

19 Henri, hertog van Rohan.

[p. 8]

aliena eluentis infamia. Scriptum pro ipso per Italiam vulgatum¹ mittit Marinus². Vidi ab eodem duce Rohanio descripta tria postrema reformatorum bella³, quorum dux ipse praecipuus fuit. Ei libri quantum dijudicare possum, nec apud Batavos nec apud Anglos nec in Gallia edentur, quando Anglos et Batavos desertae oppugnataeque religionis ejus, quam profitentur, Galliae autem proceres reformatos ingentis perfidiae accusant; eorum autem, qui nunc etiam res pro arbitrio versant, ingenium depingunt vivis coloribus. Veneti magni eum faciunt, et quod antehac ei dedere annuum auxere ad XXV millia scutatorum.

Princeps Arausionensis⁴ Hollandis maxime reluctantibus aegre expressit, nequa militum missio fieret addito hoc solatio stipendia ne ultra solverentur quam quantum reipsa esse in numeris recensendo comperiretur.

Deum optimum maximum serio precor, hunc ut annum felicem det reginae rebusque Suedicis ac nominatim Tuae, Excellentissime et Illustrissime Domine, Sublimitati, armaque ad bonam pacem gubernet.

Scribebam postridie⁵ cal. Ianuarias⁶ 1638, ut hic numeramus Lutetiae.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus H. Grotius.

1 Dit geschrift heb ik niet kunnen achterhalen.

2 Charles Marini, Zweeds nieuwsagent voor Zwitserland en naburige landen.

3 De Rohan behandelde deze godsdienstoorlogen in zijn Mémoires waarvan in 1644 een gedeeltelijke uitgave verscheen: Memoires de Monsieur le Duc de Rohan, Sur les Choses qui se sont passées en France, depuis la mort de Henry IV, jusques au mois de Mars 1626. MDCXLIV. In 1646 verscheen een volledige uitgave: Memoires dv Dvc de Rohan, svr les choses advenves en France depuis la mort de Henry le Grand, iusques à la paix faite avec les Reformez au mois de Iuin 1629. Derniere Edition, Augmentee d'vn quatriesme Liure, De diuers discours Politiques du mesme Autheur, cy-deuant non imprimez. Ensemble vn Traicté de l'Interest des Princes. M.DC.XLVI.

4 Frederik Hendrik.

5 De uitgave der Epist. heeft de lezing ‘postremo’.

6 De uitgave der Epist. heeft de lezing ‘Ianuarii’.

Habebat literas a Constantinopoli legatus Venetus, quibus dicebat doceri se legatum a Persa⁷ nulla attulisse ad pacem mandata neque ejus pacis spem affulgere.

Ramsaeum⁸ audio nulla Suedorum cura inter imperatorem Galliamque haerere sua librantem commoda. Ego ad eum scripsi aliquoties⁹ ac monui, quantum ipsi fidei Tua Sublimitas Suedique omnes habuissent semper; sed pridem responsi accipio nihil.

Datus est in Bastiliae carcerem princeps Marsillacus¹⁰, ducis Rupifocaldii¹¹ filius, quod adjutor Chevreusiae¹² ad effugium fuerit.

7 Makssoudkhan, afgezant van Ṣafī (Sam Mirza), sjah van Perzië.

8 James (Jacob) Ramsay, gouverneur van Hanau.

9 Zie no. 3318 (dl. VIII).

10 François VI, hertog van La Rochefoucauld, prins van Marsillac.

11 François V, hertog van Rochefoucauld.

12 Marie de Rohan, hertogin van Chevreuse.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.