Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 9

3528. 1638 april 17. Aan L. Camerarius¹.

Illustrissime Domine,

Gallia nondum se movet; ducis autem Vinariensis² res nec optime nec pessime procedunt. Potuerat, si Gallicum auxilium jam adventasset, obsideri Brisacum; poterant et ducis Lotharingi³ copiae, quae non longe a Montepellicardo ad necessitates Brisaci sublevandas coiërant, caedi. Nunc distractis in multa praesidia militibus ducis nihil quidem tale tentari potuit. Neque tamen cessatum est. Die Martii, ut hic numeramus, XXVIII capta arx Retela et praefectus⁴. Milites militiam mutavere. Die XXX Newenburgum Basileam et Brisacum inter ab hoste derelictum. Id nunc a duce Vinariensi permunitur ut et Rijnfeldium. Equites ejus ad Memmingam usque cursitant. XL ab iis hostiles equites caesi. Capta Belinga. Tutlinga et oppidorum minora alia. Magnus inde per Sueviam Bavariamque terror effecit, ut commeatus a Donawerta tanquam minus tuto loco Augustam transportarentur ejusdemque urbis Augustae praesidium augeretur.

A Ratisbonensibus expulsos caesarianos milites perstat fama, non tamen ut partes civitas mutaverit. Dux Vinariensis etiam pontem facit ad Newenburgum crediturque Friburgi obsidionem moliri. Erfordae pacta cum Saxone⁵ ita dicuntur valitura, si rata a Suedis habeantur.

Götzius⁶ ad Heilbrunnam XIV habere cohortes sive regimenta dicitur, quatuor turmae venire Heidelberga. Exspectari et Croati bis mille et totidem a Bavaro⁷ equites alii.

1 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 124. Gedrukt Epist., p. 418. Antw. op no. 3517. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.

2 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

3 Karel IV, hertog van Lotharingen.

4 Kapitein Kempf.

5 Johann Georg I, keurvorst van Saksen.

6 Johann, graaf van Götz.

7 Maximiliaan I van Beieren.

[p. 204]

De Savellii¹ fuga, quomodo evenerit, variat fama. Constat elapsum Lauffenburgo venisse Badam atque inde cura magistratuum, quibus se aperuerat, deductum Lucernam. Ibi hospitio exceptum nuntii pontificii², salutatum ab Hispanico legato³ et eo, qui res agit imperatoris⁴; scripsisse Viennam, nisi Waertius⁵ ante adventum machinarum et peditum partis maximae praecipitasset se in temerariam pugnam, actum fuisse de Vinariensi ejusque exercitu. Waertium vero e carcere apertam misisse epistolam ad Bavarum, qua infelicis pugnae culpa in Savellii ignaviam conjicitur, qui ipso primo conflictu fugae exemplum dederit.

III millia per Rhaetos Mediolanum transiere. Iidem Rhaeti, quae manent, castella metu seditionum majore praesidio custodiunt.

Hispanicus ille, qui Lucernae est legatus, iter per Helvetios IX millibus poscit; puto ut Constantiam ducantur, ubi nunc Savellius recolligere exercitum dicitur incipientibus et ibi et ad Lindaviam Cellamque ostendere se hostilibus copiis.

Comes Hanoviae⁶ scriptum edidit⁷, in quo Ramsaeum⁸ graviter incusat.

In Italia consilia sociant pontifex⁹, Veneti, Ethruscus¹⁰, credo ad cudendas inducias. Bremi praefectus¹¹, quod deditionem ante necessitatem fecerit, poena sua sanciet, ut scribitur, quam laesit disciplinam. Helvetii protestantes iratum sibi imperatorem metuunt tutandisque urbibus suis incumbunt. Et commodum repertae in Bernati agro venae novae plumbi sulfurisque.

Poloni¹² nuntius Forbuschius¹³ nudo capite regem¹⁴ allocutus pacem commendavit suumque regem ad eam rem opitulatorem obtulit. Responsum puto referet satis indefinitum.

Nunc ad tuas venio literas 5 Aprilis datas¹⁵. Angli¹⁶ foedus, quale Lutetiae factum est¹⁷, probari expetunt neque in eo mussitant. Sed de iis, quae in Suedia Fledwodo¹⁸ aliisque eo missis significata sunt, nihil apertum loquuntur. Negant etiam quicquam ad se perscriptum ex Anglia de pecuniis rebusque aliis mittendis ad Palatinum principem¹⁹. Et Scotiae motibus facilia ajunt fore remedia.

1 Federigo Savelli, hertog van Poggio Nativo.

2 Ranuccio Scotti.

3 Carlo-Emanuele Casati.

4 Peter von Schwarzenberg.

5 Johan van Werth.

6 Philipp Moritz, graaf van Hanau-Münzenberg.

7 Wellicht het pamflet Vortrab Hanawischer deduction Uber Die Ramsaysche ongfügte vorgenohmene Proceduren, Gedruckt Im Jahr 1638.

8 James (Jacob) Ramsay.

9 Urbanus VIII.

10 Ferdinando II de Medici, groothertog van Toscane.

11 Pierre-Pol de Percin, baron van Montgaillard. Hij had de stad op 26 maart overgegeven.

12 Wladislas VII (IV) van Polen.

13 William Forbes, secretaris van de koning van Polen.

14 Lodewijk XIII van Frankrijk.

15 No. 3517.

16 De Engelse gezant te Parijs, John Scudamore, en zijn extraordinarius collega aldaar, Robert Sidney, graaf van Leicester.

17 Zie no. 3479, p. 129 n. 10.

18 Georg Fleetwood.

19 Karl Ludwig van de Palts.

[p. 205]

A Batavis Palatinum juvari gaudeo et vidua Hassiaca¹, quae brevi bis a Gallia pecunias accepit, ad bellum redeunte video spes praeclaras. Sed iis de rebus, quae dicturus sit Melander² quaeque scripturus Wolfius³, tua comitate edoceri gaudebo.

Soldnero⁴ Curtioque⁵ peribit opera, nisi pacem aut inducias etiam cum Gallis velint. Vitzthumii⁶ mors Warnemundae jacturam non compensat. Redibit ad nos, spero, fortuna Banerii⁷ virtute, praesertim si propere adsint e Suedia novi dilectus.

Dunquercanorum rapinis facile finis adferri poterit, si Galli et Batavi velint et non nolint Angli. Colonia civitas ut sibi consulat, potest fieri: boni aliquid in commune inde non exspecto.

Neoburgicum⁸ quoque tenacioribus vinculis illigatum puto quam ut expedire se possit.

De Gustavo Hornio⁹ mones memorem; et spero adventuras pro eo ex Suedia literas.

De Palatinatu neque Hispanus¹⁰ decedet neque Bavarus, nisi Angli rem sibi cordi esse aliter quam verbis ostendant.

Milites IV, oppidani III conscii fugae Savellii aut culpae rei¹¹ capite id luerunt.

D. Schmalchius¹² nondum hic adest. Aveo ex eo et acta et agenda discere.

Tibi tuisque det Deus prosperrima.

Excellentiae Tuae summa observantia addictus
H. Grotius.

1 Amelia Elisabeth van Hanau-Münzenberg, landgravin van Hessen-Kassel.

2 Peter Melander, graaf van Holzapfel.

3 Hermann Wolff.

4 Johann Söldner.

5 Ferdinand Siegmund Kurz.

6 Damian Vitzthum von Eckstädt.

7 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

8 Wolfgang Wilhelm, hertog van Neuburg en Jülich-Berg (1578-1653).

9 Gustaf Karlsson Horn.

10 Philips IV.

11 Dit woord ontbreekt in de copie te Uppsala.

12 Peter Abel Schmalz, secretaris van de Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.

Lutetiae, 7/17 Aprilis 1638.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala in margine: R. 14/24 April. anno 1638.