Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

3273. 1637 september 26. Aan A. Oxenstierna⁸.

Excellentissime atque Illustrissime Domine,

Quid regi⁹ dixerim, quid is mihi, literae ad reginam¹⁰ continent. Multum

8 Gedrukt Epist., p. 365; Oxenst. Skrifter 2. afd. II, p. 398.

9 Lodewijk XIII van Frankrijk.

10 Christina van Zweden; bedoeld is brief no. 3270.

[p. 603]

vereor, ut satis magnae duci Vinariensi¹ dentur copiae ad penetrandam Germaniam. Multi enim Gallorum sic disserunt, et Galliae et cardinalis² ob multa, quae evenire possunt, referre, ne ille a finibus abeat longius. Credibile est et aulae romanae ministros, cum inter suae sectae principes indutias moliantur, omni modo laboraturos, ne longius quam nunc est, serpat bellum. Non deerimus nostro officio ego et Mullerus³, cui cardinalis quo se videndum non praebeat, excusat per valetudinem additque, si patri Josepho⁴ quae sibi dicenda erant velit promere, eum sui facturum copiam. Id autem amplectitur D. Mullerus, ne optimam ad itinera facienda tempestatem elabi inutilem sinat.

De Italico proelio historiam⁵, ut editur - nihil enim, quod certius sit, ad me hactenus pervenit -, mitto et epistolam cancellarii Montisferratensis⁶ eodem pertinentem.

Capella 21 postquam obsideri coepta est die, qui idem hujus mensis erat 21, dedita est, cum jam fossa facta pervia et vallo urbis adhaerentia munimenta labefactari machinis subruique coepissent.

Chevreusii uxor⁷ non in Angliam, ut dicebatur, sed in ultimam Gallici regni partem, qua Benearnum ad Hispaniam proxime accedit, se recepit parato, si quam vim sibi intentari intelligat, perfugio. De reginae matris⁸ profectione in Angliam nihil nisi rumor est.

Ratihabitionem pactorum Wismariensium⁹ multum hic desiderari video rogatique sumus et D. Mullerus et ego ab Heufdio¹⁰, qui res Gallicas sibi praecipuas putat, ut eniteremur ad auferendas, si quae sint, moras. Diximus singuli ita nos arbitrari, si Galliae placeat concepta a Tua Sublimitate formula, facile conventurum. Idem diximus misso ad nos super ea re tentandos Avaugurio¹¹.

Ni sperato citius dedita fuisset Capella, quod ob pestem maxime, quae urbem invaserat, contigisse creditur, magnum imminebat periculum parum munitis Gallorum castris ab oppugnatione, quam parabat cardinalis Hispanus¹² ad Montem Hannoniae ingentem habens exercitum. De Hanovia imperatori¹³ conciliata perstat fama et mihi ea, quam nuper scripsi¹⁴, suspicio.

Si Alexandri¹⁵ homines res suas et Arcesilai¹⁶ apud Hannibalem¹⁷ commodo

1 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

2 De Richelieu.

3 Georg Müller, secretaris en Zweedse hofraad.

4 François Leclerc du Tremblay, capucijn, gunsteling van De Richelieu.

5 Zie no. 3268, p. 596 n. 4.

6 Trajano Guiscardi; zie over hem VII, p. 163 n. 5.

7 Marie de Rohan, echtgenote van Claude de Lorraine, hertog van Chevreuse.

8 Maria de Medici; zij verbleef in de Zuidelijke Nederlanden.

9 Het verdrag van Wismar tussen Frankrijk en Zweden was op 30 maart 1636 gesloten. De Zweden hielden de ratificatie op tot het najaar 1637.

10 Johan Hoeufft, bankier te Parijs; hij behandelde zowel voor Zweden als voor Frankrijk financiële aangelegenheden.

11 Charles Du Bois, baron d'Avaugour; zie VII, p. 35 n. 8.

12 Don Fernando; zie IV, p. 412 n. 11.

13 Ferdinand III.

14 Zie no. 3259 in fine, p. 580.

15 Codenaam voor Engeland.

16 Schuilnaam voor Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel.

17 Schuilnaam voor Ferdinand III.

[p. 604]

loco possent ponere, esset cur Cimon¹ ex regione ad Amasium² metueret. Nam Lilium³ favit, comiti⁴ contra plebem⁵. Est autem is ejus regionis situs, qui plurimum nocere Cimonis rebus possit. Successor mortuo Charnassaeo⁶ in legationem ad Batavos mittitur Estampius⁷, domo Valencaea, bonis artibus notus.

Chavigniacus⁸ a rege missus est Capellam ad sananda quae inter cardinalem Valettam⁹ et Mileraeum¹⁰ intervenere dissidia. Rogarat me Berlisius¹¹ admissionalis, an non Chavigniacum prius conventurus essem quam regem; id facere Anglos¹², Venetum¹³, Sabaudum¹⁴. Dixi me ex Anglis ipsis intellexisse non esse hoc eis perpetuum; quod deinde fatebatur. Ceterum si¹⁵ alii tempori conveniret, me visurum. Nunc cum literas ab ipsa haberem regina, non debere earum sensum ad regem perferri ab alio delibatum ac metuere me, si agerem aliter, ne id rex ipse sinistrorsum interpretaretur. At si quid rex me audito lectisque literis me agere cum ministris suis velit, me non cessaturum in eis conveniendis.

A Roma nuntiatur mors cardinalis Sixti¹⁶, quem pontificiatui destinabat Hispanica factio, sed in eo parum est situm, cum facile alium sint reperturi.

Cohors sive regimentum, cui Charnassaeus praefuit, a principe Arausionensi¹⁷ commissum dicitur Douchampio¹⁸. Is cum reginae matris partes sectatus sit, diu satisne sit placiturus cardinali Riceliaco, et an non nova hinc in principem Arausionensem veteribus adnascitura sint odia, dubitari potest.

De titulis quae disputatio fuerit inter marchionis Sigismundi¹⁹ homines et D. Bielkium²⁰ ex ipsius D. Bielkii literis²¹ et ex actis, quae mihi ostendit D. Mullerus, cognovi. Aula romana reges, qui nascendo regnum accipiunt, electis praefert et his Serenissimi tantum dat titulum, illis insuper Potentissimi. Suediam pro regno posterioris generis habet rejecta ea mutatione, quae per Gustavum

1 Codenaam voor de Republiek.

2 De naam staat in cijfer: 27.61.80.67.55.93.61.113.118.

3 Codewoord voor Engeland.

4 Wilhelm V; het woord staat in cijfer: 12.59.61.55.68.55.

5 Dit woord staat in cijfer: 99.75.11.72.61.

6 Hercule Girard, baron van Charnacé, ordinarius Frans gezant in Den Haag. Hij was tijdens het beleg van Breda gesneuveld.

7 Jean d'Estampes, sieur de Valençay.

8 Léon le Bouthillier de Chavigny.

9 Louis de Nogaret d'Epernon de La Valette.

10 Charles de La Porte, markies van La Meilleray.

11 Nicolas Fauro, sieur de Berlize, introducteur des ambassadeurs.

12 John Scudamore en Robert Sidney, graaf van Leicester, respectievelijk ordinarius en extra-ordinarius Engels gezant in Parijs.

13 Alvise Contarini di Nicolo.

14 Claudio Girolamo de Chabò, markies van San Maurizio, gezant van Vittorio Amedeo van Savoye.

15 Dit woord ontbreekt in de uitgave der Epist.

16 Laudivio Zacchia, van 1605 tot 1630 bisschop van Montefiascone, in 1626 kardinaal gecreëerd.

17 Frederik Hendrik.

18 Louis du Plessis, sieur de Douchant.

19 Sigismund, markgraaf van Brandenburg.

20 Sten Bielke; zie over hem no. 2945, p. 67 n. 7

21 Zie no. 3213, p. 503.

[p. 605]

primum¹ facta est, et cunctis rebus secutis, quod ea omnia conjuncta sint cum religionis mutatione. Morem aulae romanae sequuntur et Veneti et Caesariani. Cavendum autem nunc imprimis, cum de conventu instituendo agatur, ne quid admittatur Suedicae dignitati noxium.

Iam nunc disco fidis ex literis cardinalem Valettam in unum contrahere copias, tum quae Capellam cepere tum quae ad Malbodium sub Candalio² agebant, proeliumque concupiscere, si eo adduci possit hostis pares ferme copias habens, id est XV ferme millia.

Ad Dampvilleriam quae sunt operibus jam ad urbem admotis sperant intra dies XII aut XV eam ad deditionem compelli posse; quod si sit, urgebimus, ut impleatur, quod rex sibi propositum dixit.

Haec dum scribo duo mihi interveniunt, Avaugurius jubens me credere optime mihi velle patrem Josephum; tum vero is, quem dixi, Estampius ad Batavos legatus, qui me rogavit, ut literarum et amicitiae commercia bono Suediae Galliaeque secum colerem, quod in me recepi; eique commendavi debitis ornatos laudibus D. Camerarium³ et D. Spiringium⁴.

Deus, Illustrissime et Excellentissime Domine, tibi adsit favens Tuamque Sublimitatem semper sospitet augeatque.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.

1 Gustaaf I (1496-1560).

2 Henri de Nogaret de Foix de La Valette, hertog van Candale.

3 Ludwig Camerarius, ordinarius Zweeds gezant in Den Haag.

4 Petter Spiring Silvercrona, raad van financiën van Zweden.

Lutetiae, 26 Septembris anni 1637.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.