Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

2945. 1637 februari 1. Van S. Bielke⁷.

Magnifice ac Generose Domine D. Amice observand.^me,

Longe gratissima fuit epistola M.D.V.^rae quam d. 18. Decembr.⁸ anni proxime elapsi ad me dedit, quod inter alia ea quoque, quae Ponica⁹ ex Anglia¹⁰ redux de Anglorum¹¹ consiliis retulit quaeque nunc in Lactuca¹² maxime agitantur, ex iis certior fio.

Diversa sunt, quae de¹³ utriusque gentis praesenti intentione ex diversis adferuntur locis.

Fletwodius¹⁴ ab Anglia nuper in Sueciam missus mirum quantum regis sui¹⁵

7 Hs. Den Haag, ARA. Eerste afd. coll. Hugo de Gr. Aanw. 1911 XXIII, no. 14. Eigenh. ondertek. Beantw. d. no. 2982. Sten Bielke (1598-1638) was gezant van Zweden in Duitsland.

8 Ontbreekt.

9 Tobias von Ponikau, raad en gezant van hertog Bernhard van Saksen-Weimar. De naam ‘Ponica’ staat in de tekst in cijfer: 47.17.6.8.22.27.

10 De naam ‘Anglia’ staat in de tekst in cijfer: 49.46.9.7.37.27.

11 ‘Anglorum’ staat in de tekst in cijfer: 80.78.56.60.59.66.63(=69?).23.

12 Codewoord voor Frankrijk.

13 De tekst geeft abusievelijk ‘de quae’ met door Grotius het cijfer 2 boven ‘de’, het cijfer 1 boven ‘quae’ geschreven.

14 George Fleetwood (1605-1667), Schots officier in Zweedse dienst.

15 Karel I van Engeland.

[p. 68]

post frustratam Arondelii¹ legationem in causam communem accensa studia praedicat oblata liberrima facultate per Angliae ac Scotiae regnum militem conscribendi; foederis cum Gallo ineundi notificatione facta; classis pro avertendo a regno Sueciae ac confoederatorum ditionibus periculo semper excubaturae pollicitatione; ac denique quid praeter ista Angliae regem poscatur, exquisitione. Domino Camerario² quoque nuper de classis Anglicae parte Palatino principi³ concedenda nonnulla significata sunt, quae ipsum ab M.D.V.^ram retulisse non dubito.

Christianissimi quoque regis⁴ nomine non cessant ministri Gallici, Sancti Chaumontius⁵, Baro Rortaeus⁶, Davaugourius⁷ vetera ista inculcare, ratificationem foederis, conjunctionem armorum tractatuumque; tum nihil separatum Galliam velle.

At ego maximi momenti existimo ea esse, quae Ponica⁸ retulit haud facile inductum⁹ iri anglos, ut pro honore propinquorum statum suum pacatum periculis involvant, commerciis nunc lucrosis exuant utut inter rorem aliquid forte conscribant milites ac in speciem nonnulla offerant¹⁰, quae tamen eiusmodi sunt, ut nullo ipsorum constent vel impendio¹¹ vel damno nisi forte¹² imminentem sibi quoque Austriacorum crescentem potentiam tandem agnoscant; vel impetu animi generoso ducti, quo jam saepius in bellum antehac lati sunt, tot sibi factas a caesare ¹³ illusiones armis ultum eant.

De Gallis vero quod narrat M.D.V.^ra, id ita sese habere mihi persuasissimum est. Eo cuncta nostra ita curantur, ut licet separatas a nostris Gallos rationes habere nolimus, donec hoc bellum cum utriusque commodo¹⁴ confectum fuerit, illorum tamen insperata secessio nobis insigne damnum ne adferat, praestaret tamen Gallos retineri in partibus; idque vel maxime laborare M.D.V.^ram non dubito. Nec mea quid sententia maior hoc tempore fructus ex ista coniunctione

1 Thomas Howard, graaf van Arundel.

2 Ludwig Camerarius, Zweeds gezant in Den Haag.

3 Karl Ludwig (1617-1680), zoon van de in 1632 overleden keurvorst van de Palts, Frederik V, de Winterkoning.

4 Lodewijk XIII van Frankrijk.

5 Melchior Mitte de Miolans, markies van St. Chaumont.

6 Claude de Salles, baron van Rorté.

7 Charles Du Bois, baron d'Avaugour.

8 Tobias von Ponikau. In de tekst staat de naam ‘Ponica’ in cijfer: 47.17.6.8.22.27.

9 De woorden ‘haud facile inductum’ staan in de tekst in cijfer: 57.70.81.10. 13.70.12.71.60.74. 79.78.10.81.12.45(=68?).81.61.

10 De woorden ‘iri ... offerant’ staan in de tekst in cijfer met de ontcijfering erboven geschreven: 8.66.89. 70.78.56.60.73.76. 93.68. 5.4.17. 14.17.24.42.66.72. 82.66.73.64.55.62.65.69.73.66.93.61. 103.27.28.93.61. 67.63(=69?).93.30. 82.80.12.27.28.48.30. 82.72.66.71.12.93.60.2040. 89.62.81.73.60.81.80.78.68. 12.17.16.61.72.66.12.71.79.67. 24.93.62.12. 60.93.12.66.73.76.79.34. 74.20.93.70.24.28. 48.68.93.68. 89.62.68.74.66.4(=8?).17.66.72.61. 70.60.71.65.93.89.10. 13.17.4.26.75. 12.73.62.67.12.4.71.11.70.6.28. 61.89.60.71.3.74.67. 27.12. 89.62. 32.29.33.12.37.33.30. 35.17.31.62.93.60.7.70. 73.1010.75.66.80.62.68.

11 De woorden ‘eiusmodi ... impendio’ staan in de tekst in cijfer met de ontcijfering erboven geschreven: 74.79.93.76.61.73.10.8. 40.48.35.38. 93.68. 62.63(=69?).60.7.17. 89.64.67.73.66.93.61. 12.17.24.21.26.72.78.68. 93.85.60. 89.61.64.74.62.10.71.73.

12 De woorden ‘damno nisi forte’ staan in de tekst in cijfer: 10.27.30.31.17. 1050.71.76.79. 13.17.66.68.72., met de ontcijfering erboven geschreven.

13 Ferdinand II.

14 Dit woord is in margine aangevuld.

[p. 69]

percipi posset quam si vel Gallassii¹² Porseno³ vel ali⁴ ae c⁵ aesare⁶ ae copi-⁷ ae continuo in⁸ Lactuca h⁹ aererent, quibus distraherentur vires imperatoris¹⁰ ne totas in nos convertere posset¹¹.

Scripsi eam in rem duci Bernhardo¹², earumque literarum exemplum hisce addidi¹³, ut mens mea de toto hoc negotio plenius, tum quae a postremis meis apud campi-mareschallum Banerium¹⁴ feliciter gesta sunt, ex iis hauriri possint.

Sigismundus marchio Brandeburgicus¹⁵ requisito a me nuper ac impetrato commeatu intra paucos dies huc venturum se ait. Pro electoris Brandeburgici¹⁶ legati caesarei ad futuros pacis tractatus subdelegato se gerit, ac de pr¹⁷ aeparatoriis¹⁸ nonnullis mecum acturum refert; ubi venerit mihique de tota constiterit, non intermittam perscribere.

Interim M.D.V.^ra optime factura est, si regi Galliae, vel ejus ministris caeterisque Gallici nominis, ubi de tractatibus nostris fama ad eos forte pervolitat, quam confirmatissime persuadeat nihil a nobis separatim a regno Galliae agitari nec per communicationes, si quae forte institui possent, aliud quaeri quam ut mens caesaris exploretur, ac studium pacis universalis securae, honestae ac regno Galliae non minus quam Sueciae utilis, quam generalissime ac sine ullo conjunctarum causarum praejudicio edatur; id, quod Galli faciunt ipsi quotidie, nec a nobis invidetur.

Caeterum haec M.D.V.^ra pro sua prudentia vel absque hac mea mentione quam rectissime novit.

1 De woorden ‘mea ... Galassii’ staan in de tekst in cijfer met de ontcijfering erboven geschreven: 61.72.70. 65.81.79.10. 67.72.62.68.72.78.68.71.70. 61.70.79.91.66. 57.59.12. 68.74.61.64.73.66.72. 13.66.93.12.68.81.76. 72.20. 71.67.68.70. 12.17.6.8.81.78.12.68.71.73.62.75. 64.72.66.12.8.64.71. 64.59.67.19.72.68. 65.93.80.61. 76.79. 93.85.60. 56.70.83(=1030?).80.1080.109.

2 Matthias, graaf Gallas, bevelhebber in dienst van de keizer.

3 Codewoord voor leger; Grotius heeft erboven geschreven: exercitu.

4 De woorden ‘vel ali’ staan in de tekst in cijfer: 93.72.60. 70.60.71. met de ontcijfering erboven geschreven.

5 De letter ‘c’ staat in de tekst in cijfer: 12. met de ontcijfering erboven geschreven.

6 De letters ‘sare’ staan in de tekst in cijfer: 76.80.66.74. met de ontcijfering erboven geschreven.

7 De letters ‘copi’ staan in de tekst in cijfer: 12.73.64.71. met de ontcijfering erboven geschreven.

8 De woorden ‘continuo in’ staan in de tekst in cijfer: 12.73.62.68.71.62.93.91. 79.24. met de ontcijfering erboven geschreven.

9 De letter ‘h’ staat in de tekst in cijfer: 57. met de ontcijfering erboven geschreven.

10 Ferdinand II.

11 De woorden ‘(hae)rerent ... posset’ staan in de tekst in cijfer met de ontcijfering erboven geschreven: 66.74.66.72.62.68. 65.93.71.11.81.67. 10.71.67.68.66.27.57.72.66.72.62.68.81.66. 69.71.66.72.67. 71.61.64.72.66.70.68.73.66.71.67. 62.72. 68.73.68.80.76. 71.62. 24.17.67. 12.17.24.81.75.66.68.72.66.72. 64.73.1080.74.68.

12 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

13 Dit afschrift ontbreekt.

14 Johan Gustavsson Banér.

15 Sigismund, markgraaf van Brandenburg.

16 Georg Wilhelm, keurvorst van Brandenburg.

17 De letters ‘pr’ staan in de tekst in cijfer: 64.66. met de ontcijfering erboven geschreven.

18 De letters ‘paratoriis’ staan in de tekst in cijfer: 25.27.66.80.68.73.66.109.76. met de ontcijfering erboven geschreven.

[p. 70]

Deus M.D.V.^ram quam diutissime incolumem conservet.

Ill.^ri Dom: V.^trae ad officia et studia paratissimus
Sten Bielke.

Dabantur Stetini, die 22 Ian. A.^o M.DC.XXXVII^o.

Adres: A Monsieur Mons.^r Hugo Grotius, Ambassadeur Ordinaire pour Sa Majesté et la Couronne de Suède auprès de Sa Majesté christianissime Resident à Paris.

Met andere hand: 16 st.

Boven aan de brief schreef Grotius: Rec. 2 Martii 1637.

In dorso: 22 Ian. 1637 Bielke.

In margine: postrema ante hanc 17 Ian.