Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

2936. 1637 januari 27. Van Willem de Groot⁹.

Frater optime,

9 Hs. Den Haag, ARA. Eerste afd. coll. Hugo de Gr. Aanw. 1911 XXIII, no. 24. Eigenh. oorspr. Antw. op no. 2923; beantw. d. no. 2965.

[p. 53]

Litteras ad me, patrem¹ et affinem² a te, filio³ et cognato⁴ datas XV. Januarii⁵ decimum post diem hic recte accepi; tantum momenti in ventis et clementia maris est.

Utenbogardo⁶ nuntiabo quae jussisti, sed scripta Mileterii⁷, quorum mentionem facis, non recepi atque ideo minus commode explicare consilium tuum de committendis inter se adversariis potero, sed spero et huic malo cito adfore medelam.

Audio enim D. Salmasium⁸ ante aliquot dies salvum Brielae appulisse ibique etiamnum haerere primum se uxoremque⁹ a nausea reficiendi, et postea infidae glaciei causa, quae neque pediti securum iter neque navigiis ullum hactenus concessit: veniet vir amplissimus tempori, ut anniversariae rectoris magnifici¹⁰ inaugurationi possit interesse.

De exsauctorandis aliquot stipendiariis scripsi proxime¹¹; friget jam ea contentio victis eo certaminis genere quos tu vinci solitos verissime pronuntias.

Bannerii¹² aliorumque in Germania Suecorum res non male procedunt, et major iis habendae pacis quam nobis spes affulget.

Quae Datesilario¹³ nuntiari desideras nuntiabo; quae ad Aijsemam¹⁴ scribis, curabo, quanquam vellem inscriptionem a te non omissam, nequid in titulis errem.

Dominus senator Honartius¹⁵, Johannes Forestius¹⁶ aliique certatim ludunt in Celsitudinis titulum principi¹⁷ delatum, ille vero etiam majorem vovet, agnoscis veteres Herculis columnas¹⁸. Barlaeus noster¹⁹ et sua deesse noluit, qui et elegantissima oratione praesepe Christi celebravit²⁰, ipse interea, propter

1 Jan de Groot.

2 Hun beider zwager Frederik van Losecaat, wiens zoon Diderik te Parijs ten huize van Grotius verbleef.

3 Diederik de Groot.

4 Diderik van Losecaat.

5 Alleen de brief aan Willem, no. 2923, is bewaard gebleven.

6 Johannes Wtenbogaert.

7 Théophile Brachet de la Milletière. Voor deze geschriften zie men no. 2912.

8 De Franse klassiek-filoloog Claude de Saumaise - Salmasius -, hoogleraar te Leiden. Het betreft hier diens terugkeer uit Frankrijk, waar hij zijn verlof had doorgebracht.

9 Anne Mercier.

10 Adolf Vorstius (1597-1663) droeg begin februari 1637 het rectoraat van de Leidse universiteit over aan Petrus Cunaeus.

11 No. 2928.

12 Johan Gustavsson Banér, Zweeds veldmaarschalk.

13 Abraham Daetselaer, koopman in garen en lint te Gorinchem, bij wie Grotius na zijn ontsnapping uit Loevestein was binnengebracht.

14 Foppe van Aitzema; vgl. no. 2928, p. 37 n. 16.

15 Rochus van den Honaert, lid van de Hoge Raad; zie voor deze kwestie no. 2926, p. 34 n. 9.

16 Joannes van Foreest, burgemeester van Hoorn en lid van de Hoge Raad.

17 Frederik Hendrik; hem was door de Franse koning Lodewijk XIII de titel ‘Altesse’ verleend.

18 Men leze ‘fovet’ i.p.v. ‘vovet’; ‘Herculis columnas’ hier proverbiaal.

19 Caspar Barlaeus.

20 Casparis Barlaei Homilia in praesepe, sive Nativitatem Domini et Servatoris nostri Jesu Christi. Recitata in Illustri Amstelodamensium Gymnasio, 27. Decemb. 1636, Amstelodami, Apud Johannem Blaev. 1637.

[p. 54]

carmen illud Judaei operibus praepositum¹, pessime a tenebrione quodam exceptus.

Parentes² nosque omnes - praeter cognatam Oversciacam³ Lamotio⁴ vice-centurioni mixtam, quam his diebus pestilentia Heusdae absumsit - valemus et vobis paria optamus.

Tibi obsequentissimus frater
Guilielmus Grotius.

1 Barlaeus had een epigram geschreven voor het werk van Menasse ben Israel De Creatione Problemata XXX: Cum summarijs singulorum Problematum, & indice locorum Scripturae, quae hoc opere explicantur, Amstelodami, Typis & sumptibus Auctoris, MDCXXXV. In dit epigram vond Nicolaas Vedelius (1596-1642), hoogleraar aan de Illustre School te Deventer, aanleiding om Barlaeus te beschuldigen van joodse sympathieën, socinianisme en goddeloosheid. Vedelius liet onder het pseudoniem Philippus Faber anoniem - wellicht was de Utrechtse privaatdocent Maarten Schoock de schrijver - verschijnen Vorstius redivivus, seu examen vindiciarum Casp. Barlaei quas analysi epigrammatis seu in R. Manassis Ben-Israël librum de creatione opposuit. Harlem 1636. Van remonstrantse zijde antwoordde men hierop in 1637 met Lucianus redivivus capistratus ad impediendos illius morsus, quibus nuper in clarissimum Barlaeum aliosque multos saeviit mordax animal in scripto suo vere satanico et diabolico, cui titulus est Vorstius redivivus et in lucem emissus sub nomieu (sic) Philippi Fabri.

2 Jan de Groot en Aeltgen Borre van Overschie.

3 Alydia Born van Overschye.

4 Louis de Monjion, gezegd La Motte; hij was op 23 juli 1617 met Alydia Born van Overschye getrouwd.

Raptim Hagae, XXVII Ianuarii 1637.

Has ab affine⁵ ad filium litteras ante aliquot dies scriptas quaeso et tradas.

5 Zie p. 53 n. 2.

Adres: A Monsieur Monsieur Grotius, Ambassadeur de la Reine et couronne de Suède vers le Roy Trèschrestien A Paris.

Boven aan de brief schreef Grotius: rec. 19 Febr. 1637.

In dorso: 27 Ian. 1637. W. de Groot.