Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 5

[p. 403]

2042. 1635 maart 30. Aan N. van Reigersberch¹.

Mon frère,

UE. twee bryeven van den XIIII² ende XIX Marty³ heb ick genoech op eene tijdt ontfangen. Sedert heb ick de coninginne⁴ gegroet ende de heer cardinael⁵.

Mijnheer de rijcxcancellier⁶ is op wegh om door Vranckrijck nae Calis te gaen ende soo over Hollant nae de Saxensche quartieren. Hij heeft aen den coning⁷ geschreven de redenen van zijn vertreck om te beletten alle handeling apart ende te sorgen, soo men het oorlogh moet voeren, dat sulcx met meerder correspondentie dan voor dese geschiede. Seyt reden te hebben om te spoeyen, doch alsoo oock altijdt groote last heeft gehadt om Sijne Ma^t. te zyen ende den heer cardinael, dat hij hem refereert tot hetgunt deselve best sullen vinden. Den coning door zijne brieven noodt hem om te hooff te comen. Men prepareert hem 't hostel des extraordinaires ende conincklijcke officieren om hem te dyenen, gelijck men doet souveraine princen, dye hyer van buyten comen. Men heeft hem oock toegeseyt een gansch oorlogschip. Dan alsoo licht daeraen yet soude mogen haperen ende retardement geven tot de reys, wenschte ick wel, dat mijnheer den prins van Orangie⁸ hem 't faveur wilde doen om twee oorlogschepe nae Calis te doen gaen, om op hem te passen. Soo hij te hooff comt, soo hoop ick, dat zijne presentie veel onlusten sal weghnemen.

Van Staden⁹ was bij Xenocrates¹⁰ wel gemeent. Maer daer is wat veel tijds verloopen met mijn langsaem reyse ende zyeckte ende oock met de irresolutie aldaer. Middelertijdt can het wel zijn, dat Skytte¹¹, wiens intenties met dye van Thucydides¹² nyet altijdt over een en comen, de saecke anders heeft gedirigeert, hoewel ick daervan noch niet en wete.

Ick wensche te weten Rosinius¹³ besogne ende wat daerop geresolveert sal werden. Ick sagh hem dese dagen bij Eusebius¹⁴. Seyde mij, dat Calaber¹⁵ nae

1 Hs. Amsterdam, UB., coll. RK., H 18 b. Eigenh. oorspr. Antw. op nos. 2009 en 2017. Niet ondertek.

2 No. 2009.

3 No. 2017.

4 Anna van Oostenrijk.

5 De Richelieu.

6 De Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.

7 Lodewijk XIII van Frankrijk.

8 Frederik Hendrik.

9 Het woord staat in de tekst in cijfer: 103.70.434.

10 Schuilnaam voor Axel Oxenstierna.

11 Johan Skytte; zie no. 1923, p. 242 n. 2. De naam staat in cijfer: 76.15.2.68.217.85 met de ontcijfering door Van Reigersberch erboven geschreven.

12 Schuilnaam voor Axel Oxenstierna.

13 Schuilnaam voor Hercule de Charnacé; de naam is er in de tekst door Van Reigersberch boven geschreven.

14 Schuilnaam voor De Richelieu; er staat ‘cardinael’ door Van Reigersberch boven geschreven.

15 Schuilnaam voor Frederik Hendrik; er staat door Van Reigersberch boven geschreven: ‘pr. van Orangie’.

[p. 404]

mij vrundelijck gevraecht hadde. Ick seyde zijne dyenaer te zijn ende blijde te zijn sijne gesindtheyt ende prosperiteyt te verstaen.

Seniterre¹ is van hyer extraordinaris in Engelant om nevens den ordinarisse² te arbeyden, om dye luyden mede in de ligne te trecken. Den resident, dye hyer is van Engelant³, zyet daertoe weynigh apparentie.

Den bryeff van de heer Skytte⁴ heb ick ontfangen ende hem door zijne soon⁵ geantwoordt.

Nopende het Spaensche goed bij de onsen genomen ende behouden, totdat hetselve in Engelant zijnde een neutrael landt is gecomen⁶, is mijne opinie, dat hetselve dyen moet volgen, dye het door het recht van oorlogh becomen hadde, volgens hetgunt bij mij is getracteert de Iure belli et pacis lib. III cap. VI, § 13 ende cap. IX § 2⁷. His adde Valerium Maximum Lib. V C. II. 6⁸, Excerpta de Legationibus ex Diodoro Siculo, fragmento III⁹ et ex Polybio, fragmento ibidem tercio¹⁰.

De Polen hebben in haere procuratie weder den tytel van coning van Sweden gebruyckt ende van de twee rijcken daerin doen sprecken als de haere, waerop de consternatie voor een tijdt is gesteuyt.

Mij sal lusten te weten, wat dye twaelff schepen van Duynkercken sullen uytrechten¹¹. 't Advys van Gracchus¹² van den keyser¹³ volck te ontrecken is zeer goedt ende sal nyet vergeten werden. Wilt continueren met presentatie van mijnen dyenst aen Neeff¹⁴ in behoorlijcke termen.

1 Henri de S. Nectaire; zie no. 2017, p. 374 n. 16.

2 Jacques d'Angennes, markies van Poigny; zie no. 2037, p. 399 n. 3.

3 Henry de Vic of René Augier; zij waren beiden in Parijs. Zie no. 2033, p. 393 en nn. 8 en 9 aldaar.

4 Johan Skytte; zie no. 1923, p. 242 n. 2.

5 Benedikt; de bedoelde brief is no. 2036.

6 Vgl. no. 2009.

7 Zie de editie B.J.A. de Kanter-Van Hettinga Tromp. Hvgonis Grotii De Ivre Belli ac Pacis libri tres In qvibvs ivs natvrae & gentivm: item ivris pvblici praecipva explicantvr, Lugduni Batavorum MCMXXXIX, resp. p. 689 en p. 718.

8 Valerii Maximi Dictorum Factorumque Memorabilium libri novem Ad optimas editiones collati Praemittitur notitia literaria Accedit index Studiis Societatis Bipontinae Editio Accurata Biponti Ex typographia Societatis MDCCLXXXIII, p. 251.

9 Diod. Sic., ΒΙΒΛΙΟΘ. ΙΣΤ., XXVIII 13. Zie Excerpta Historica iussu Imp. Porphyrogeniti confecta ediderunt U. Ph. Boissevain C. de Boor Th. Büttner-Wobst Volumen I Excerpta de Legationibus edidit Carolus Boor Pars II Excerpta de Legationibus Gentium ad Romanos Berolini Apud Weidmannos MCMIII, p. 397; in de - waarschijnlijk door Grotius gebruikte - editie van Ursinus:
ΕΚ ΤΩΝ ΠΟΛΥΒΙΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΙΤΟΥ ΕΚΛΟΓΑΙ ΠΕΡΙ ΠΡΕΣΒΕΙΩΝ.
Ex Libris Polybii Megalopolitani Selecta De Legationibvs; Et alia Quae sequenti pagina indicantur: Nunc primùm in lucem edita. Ex bibliotheca Fvlvil Vrsini. Antverpiae, Ex officina Christophori Plantini. M.D.LXXXII, p. 314.

10 Polybius ΙΣΤΟΡΙΩΝ XVI 25; Boor, Excerpta de Leg. I, p. 39; Ursinus, Ex Libris Polybii Selecta de Legat., p. 6 vv.

11 Vgl. no. 2009.

12 Schuilnaam voor Frederik Hendrik; de woorden ‘prins van Orangien’ zijn er in de tekst door Van Reigersberch boven geschreven.

13 Ferdinand II.

14 Frederik Hendrik; zie voor deze aanduiding J. Fox, Hugo de Groot en de Gravin van Hohenlohe-Langenburg in Nederl. Archievenbl. 1962 - 1^o afl., p. 40.

[p. 405]

Ick dancke Turnus¹ van zijne affectie ende bidde, dat de saecke² magh gevordert werden, alsoo mij daeraen veel is gelegen.

In absentie van den heer rijcxcancellier meent men dat de vice-directie sal sijn bij den Rijngraeff Otto³, dye oock gouverneur-generael is gemaeckt van alle, dat de Sweden in dye quartieren besitten.

Ick bidde oock om mijne gebyedenisse aen mijnheer Van der Mylen⁴. UE. behoeft zijne lange relatie nyet te excuseren. Soo dye langer zijn, hoe mij liever ende sal nyet laeten uE. wederom van alle, 'tgunt dyenst can doen, te adviseren.

Tot Parijs de XXX Maert XVI^cXXXV.

1 Schuilnaam voor Simon van Beaumont, pensionaris van Rotterdam.

2 Grotius stelde pogingen in het werk zijn achterstallig salaris als pensionaris van Rotterdam alsnog uitbetaald te krijgen.

3 Otto (1578-1637), wild- en Rijngraaf.

4 Cornelis van der Myle.

Adres: Mijn Heer Mijnheer Reigersberg, raedt in den Hoogen Raide in Hollant in den Hage.

In dorso schreef Reigersberch: Broeder de Groot, den 30 Martij 1635 wt Paris.