Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 5

[p. 389]

2031. 1635 maart 26. Van N. van Reigersberch¹.

Mon frère,

Wat intentie ende apparentie bij Terentius² is om met Virginius³ tot Pindarus⁴ te commen, sal Iustinus⁵ haest doen sien ende Ireneus⁶ connen doen verstaen. Dan verseeckert Iovinianus⁷, dat het tractaet⁸ met Cimon⁹ is gearresteert ende men iegenwoordych besych is om op de aggreatie te resolveren; waerover bij veele grote difficulteyt openbaert, bijsonder omdat sij niet en sien, waer Simonides¹⁰, daertoe nodych, is te vinden. Romulus¹¹ stoot hem, dat de steden, die van¹² Mustafa Bassa¹³ sullen werden gecregen, sullen moeten blijven onder Philippus¹⁴. Numerianus¹⁵ ende andere improberen de forme, die in het beleyden van desen saecke is gebruyckt; meene Aristoteles¹⁶ niet genouch is gedefereert. Andere contenteren haer met geen lecture, maer meenen visie behoren te hebben. Soodat van alle geen approbatie sal werden gecregen, maer evenwel sullen het sonder oppositie laten glisseren ende niet te min middelen soucken om het te effectueren.

De equipagie in Engelant¹⁷ voordert weynych ende wert gelooft daer niet veel van sal commen, alleen een middel is geweest om aen gelt te commen, waertoe veel aenslagen werden gemaeckt om sonder het parlement finantiën te vinden. Onlanckx is gewesen een sententie, daerbij eenyge, die van den conynck¹⁸ hebbende vercregen in Ierlant eenyge ongeboude landen tot culture te brengen, ende gecurseert sijnde de limiten haer geassigneert verde te hebben geëxcedeert [ende] de bosschen van den conynck gehouwen, sijn gecondemneert affstant van alle de landen te doen ende voorts gecondemneert in een amende van vijffmael hondert duysent guldens.

Het different tusschen de croon Sweden ende den conynck van Denemarcken¹⁹ nopende het stift Bremen is geaccomodeert ende sal den conynck van Dene-

1 Hs. Amsterdam, UB., coll. RK., M 3 k. Eigenh. oorspr. Gedrukt Rogge, Br. N. v. Reigersb., p. 156. Beantw. d. no. 2048 dd. 5 april.

2 Frankrijk; deze en volgende schuilnamen met de betekenis door Grotius erboven geschreven.

3 Codenaam voor Spanje.

4 Codewoord voor oorlog.

5 Schuilnaam voor Grotius.

6 Schuilnaam voor Nicolaes van Reigersberch.

7 Schuilnaam voor Nicolaes van Reigersberch.

8 De woorden ‘dat het tractaet’ staan in de tekst in code: 277. 57.75.77. 107.70.12.38.99 (i.p.v. 98).3 met de ontcijfering door Grotius erboven geschreven.

9 Codenaam voor Staten-Generaal.

10 Codewoord voor geld.

11 Codenaam voor Leiden.

12 De woorden ‘de steden die van’ staan in de tekst in code: 189. 103.52.323. 236. 213 met de ontcijfering door Grotius erboven geschreven.

13 Codenaam voor de Spaanse Nederlanden.

14 Codenaam voor de paus of de R.K. kerk.

15 Codenaam voor Amsterdam.

16 Codenaam voor Holland.

17 Vgl. no. 1988.

18 Karel I van Engeland.

19 Christiaan IV.

[p. 390]

marcken Staden worden ingeruymt, soo wanneer hij tot refusie van costen aen de croon Sweden sal hebben dertych duysent rijxdaelders betaelt ende ondertusschen sal furneren hetgene tot onderhout vant garnisoen weeckelijck nodych is; waerop Felix¹ sal dienen verdacht te sijn, om Iovinianus middel te geven tot een bequame retraite.

Den heer ambassadeur Skytte² is noch hier, wert oock gehandelt over den tol van Dansyck. De gemelte ambassadeur toont uEd. seer te wesen geaffectionneert; gisteren bij sijn Ex^tie sijnde verhaelde, hoeseer den conynck³ uEd. in sijn leven hadde geëstimeert, prees veel goede qualiteyten, alles in presentie van Louis de Guerre⁴, die het seer stil aenhoorde; ende den ambassadeur, die geen adveu wt hem hadde gelocken, reïtereerde het loff dickmael met verwonderynge, soodat die man vrij wat perplext was, die scheen, off hij conscientie maeckte van sooveel goets te moeten hooren. Onder andere propoosten seyde noch dien dach met verscheyde van den staet te hebben gesproocken, die niet als wel van uEd. en spraecken. Sijn conclusie was, dat uEd. noch met digniteyt in dit lant sal commen, op welck propoost sijn Ex^tie nu verschydemael is gevallen. Ende hoewel ick wel mercke het niet en is met dessein om te sien, off bij ons daerop wert gedacht, maer wt pure affectie, omdat meent sulckx te behoren ende het garen sage, soo heb ick advoyerende, dat de notabelste van de staet het garen sagen sijn Ex^tie te kennen gegeven, dat bij ons daer niet meer op is gedacht sedert uEd. den dienst van de crone van Sweden heeft aengenomen, met verseeckerynge, dat uEd. deselve met soo veel ijver ende affectie sal dienen als hij sijn vaderlant oyt heeft gedaan.

Den raetpensionaris Pauw⁵ ende de sijne doen groote devoiren om hem wederom in Hollant te helpen, schijnt oock sij goede hope daertoe hebben, maer is van geen apparentie. In sijn leste brieven schrijft hij, dat den heer ambassadeur van Sweden⁶ - anders spreeckt hij niet; schijnt scrupuleux is den naem te noemen - in het hoff aldaer solliciteert tot betalynge van het subsidie van Duytslant, dan dat daer weynych genegentheyt toe is, meenende genouch te sijn twee sulcken legers tot haren costen te onderhouden. En passant toont correspondentie met den resident van Sweden⁷ te houden; misschien om te kennen te geven, dat sonder praeiuditie van het publyck van uEd. visite hem kan onthouden.

Wt Westindiën hebben wij geen nader tijdynge. Van de compangie van Asseurantie wert wederom gesproocken ende sagen de meeste provintiën garen die wert geformeert, maer de negotierende steden moveren veel difficulteyt wt vreese van diversie van neeringe.

Een groot deel van de ruyterye is met den lieutenant-generael Stakenbrouck⁸

1 Grotius.

2 Johan Skytte; zie no. 1923, p. 242 n. 2.

3 Gustaaf II Adolf (†1632).

4 Lodewijk de Geer (1587-1652), bekend door zijn grootscheepse ondernemingen inzake fabricage en verhandeling van oorlogstuig in Zweden.

5 Dr. Adriaen Reyniersz. Pauw; hij was begin 1635 met Johan de Knuyt als extra-ordinarius ambassadeur naar Frankrijk gezonden en kon - ondanks alle pogingen daartoe - zijn terugroeping niet verkrijgen.

6 Grotius.

7 Johan Heppe; zie no. 1982, p. 323 n. 15.

8 Jonker Thomas van Stakenbrouck, heer van Croy en Naland; hij overleed in 1644 als gouverneur van Grave.

[p. 391]

in Lutzenburg geweest. Met Alexander¹ wert door een jesuit² gehandelt, particulariteyten heb ick niet connen verstaen.

Den ambassadeur Contareni³ heeft groot contentement in de visite bij uEd. genomen, gelijck getuycht in sijn brieff aen den advocaet Graswynckel⁴.

Sal dese eyndygen met groetenisse van veel heeren ende vrienden ende particulierelijck van de heeren Myle⁵, Beaumont⁶, burgemeester Oetgens⁷, iegenwoordych gecommitteerde raet, Brederode⁸, gouverneur van Venlo.

UEd. seer dienstwillygen broeder
N. v. Reigersberch.

1 Codenaam voor Engeland.

2 De woorden ‘door een jesuit’ staan in de tekst in code: 53.400.66. 104.62. 110.76.81. 79.77. met de ontcijfering door Grotius erboven geschreven.

3 Alvise Contarini di Nicolo, Venetiaans ambassadeur te Parijs, voordien in Den Haag.

4 Dirck Graswinckel. Vgl. no. 2029.

5 Cornelis van der Myle.

6 Simon van Beaumont.

7 Anthony Oetgens van Waveren; zie III, p. 104 n. 4.

8 Luitenant-generaal Nicolaes van Brederode, een bastaard van het beroemde geslacht; hij werd in 1637 wegens de overgave van Venlo bij verstek veroordeeld en verzocht in 1653 zonder gevolg opheffing van zijn verbanning.

Desen 26 Martij 1635.

Adres: A Monsieur Monsieur de Groot, Ambassadeur de la Couronne de Suède A Paris.

In dorso schreef Grotius: 26 Martij N. Reigersberg.