Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 5

1867. 1633 augustus 11. Aan J. Dupuy⁶.

Gallico coelo mihi frui videor, Puteane nobilissime, ubi abs te accipio literas, praesertim tam uberes quam sunt illae datae Iunii⁷, quas biduum est quod habeo.

Utinam de Germania tam certa tibi nuntiare possim quam tu de Gallia nuntias ex urbe principe et unde in caetera regimen. Nos longe ab omni aula, satis longe a castris et rerum gerendarum locis vivimus, quo fit, ut quae percipimus et sera sint et nonnunquam titubantis fidei pro studiis eorum, per quorum manus ista transeunt. Audieritis jam de astu Fridlandii⁸, quo per spem pacis opimae a Saxonicis inducias exterebravit seque manifesto periculo exemit. Et nunc ejus res revalescere creduntur Hungaricis Italicisque auxiliis.

Res protestantium haud optimo esse loco non solus sentio. Caesus sane Meroda⁹, non sine culpa sua: Hamela pretium victoriae, sed quam serum, et quam manifesto indicio imparati ad oppugnationes exercitus? Est nunc hac in urbe Anstruterus¹⁰, Angliae legatus, peracto Germaniae orbe. Mirum est quae referat de aemulatu Saxonis¹¹ in Suecos, ita ut plane in mentem mihi Cornelianum illud adduxerit: ‘Nondum victoria, jam discordia erat’¹².

6 Hs. Paris, Bibl. Nat., fonds Dupuy 583 f. 25. Eigenh. oorspr. Antw. op no. 1853. Gedrukt Epist., p. 116; Ep. ad Gallos, p. 325.

7 No. 1853.

8 Albrecht von Wallenstein, hertog van Friedland en Mecklenburg, veldheer in de Dertigjarige oorlog.

9 Jean, graaf de Merode; vgl. no. 1860, p. 154 en n. 2 aldaar.

10 Sir Robert Anstruther.

11 Johann Georg I, keurvorst van Saksen (1611-1656; geb. 1585).

12 P. Corn. Tacitus Hist. IV, 69.

[p. 167]

Danus¹ paci dat operam volente et Caesare² et Saxone. Ut solus id honoris occupet, non ferunt Anglus³ et Polonus⁴. Nam Vestra Gallia et Hispania accensentur partibus, quas adjuverunt.

De Batavicis induciis quid dicam? οὔπω μῆνας ἄγων ἔϰαμ᾽ οὐϱανός⁵.

De paratu in Lotharingum⁶ sunt, qui putant aliud agi, aliud simulari. Certe aut fallor aut isto Germanorum bello res vestra magis quam Germaniae agitur. Ad quam opem propius respicient uterque Bavarus⁷, quam ad eorum, qui ipsis Hispanis sunt ϰαϑολιϰώτεϱοι, si modo catholici sunt hi, quibus cum Roma bene convenit. Sed haec ϑεοῦ ἐν γούνασι ϰεῖται⁸. Spectabo haec vobiscum eminus, velut ‘excelsa de turre mei sine parte pericli’⁹.

Thoirasii¹⁰ virtutibus honorem haberi, qui debet, - quantus debet, non audeo dicere neque enim potest - saeculi causa gaudeo; et bene facit Italia, quod vobis bona vestra monstrat.

Memmius¹¹ noster vellem de exilio retulisset gloriam, quam olim Rutilius¹² et Marcellus¹³. Et quid illi aberat, qui salvis opibus, salva dignitate locum tantum mutaverat? Ovidii¹⁴ questibus ignosco, non ob eam causam, quae eum movit maxime, quod theatris et circo carebat, sed quia missus erat ad homines Elegiarum venerem non intelligentes. Valete, amici omnes. XI Augusti MDCXXXIII.

Vester H. Grotius.

1 Christiaan IV, koning van Denemarken.

2 Keizer Ferdinand II.

3 Karel I van Engeland.

4 Wladislas VII (IV).

5 Theocritus Idyllia XVI, 71.

6 Karel, hertog van Lotharingen; zie over hem III, p. 195 n. 8.

7 Maximiliaan I, keurvorst van Beieren (1623-1651; geb. 1573) en zijn broer Ferdinand, bisschop van Luik en keurvorst van Keulen (1612-1650; geb. 1577).

8 Vgl. Homerus, Ilias XVII, 514; Odyss. I, 267.

9 Grotius haalt deze woorden ook aan in brief no. 1748 (p. 28); de herkomst van het citaat is mij onbekend. aant.

10 Jean de Saint-Bonnet, seigneur de Toiras (1585-1636), maréchal de France.

11 Henri de Mesmes; vgl. nos. 1845, p. 134 en 1853, p. 144.

12 Publius Rutilius Rufus (± 154-± 74 v. Chr.), redenaar, jurist en historicus. Een conflict met de Romeinse geldadel verwikkelde hem in een proces, ten gevolge waarvan hij in ballingschap moest gaan. In zijn ballingsoord Smyrna verkreeg hij het burgerrecht en schreef er zijn historische werken: een autobiografie De Vita sua en - in het Grieks - een geschiedenis van zijn tijd.

13 M. Claudius Marcellus, redenaar en staatsman; hij was consul in 51 v. Chr. en de senaatspartij toegedaan. Zijn strijd met C. Julius Caesar bracht hem in ballingschap in Mytilene. Hij droeg zijn ongeluk manmoedig en vulde zijn dagen met geleerde studiën. Cicero heeft hem in 46 v. Chr. in de senaat verdedigd met de bekende redevoering Pro M. Marcello.

14 P. Ovidius Naso (43 v. Chr. - 17 na Chr.), Romeins dichter. In 9 v. Chr. werd hij door keizer Augustus naar Tomi aan de Zwarte Zee verbannen, zulks in verband met een zedenschandaal, waarbij ook Augustus' dochter Julia betrokken was. De onverbiddelijkheid van de keizer heeft hem gebroken; het gehele 2^e boek van zijn Tristia is een verzoek om genade aan de keizer.

Praesidi Lussono¹⁵ jam non scribo, ne inanibus verbis tempora ejus occupans detrimentum adferam rebus Dominae Monetae. Ipsi, viro maximo Bignonio¹⁶, Cordesio¹⁷ et amicis salutem a me perferri rogo. Iam nunc intelligo accepisse

15 Guillaume Lusson.

16 Jérôme Bignon (1589-1656), vermaard Frans jurist en bevriend met Grotius.

17 Jean de Cordes; zie over hem no. 1742, p. 21 n. 8.

[p. 168]

principem Arausionensem¹ in supplementum equitatus, quo praepollebat hostis, alas quinque. Hae alae, ut puto, induciis alas praecident.

1 Frederik Hendrik.

Adres: A monsieur Monsieur Jaques du Puy.

In dorso schreef Dupuy: lettre de M. Grotius du XI Aoust 1633. Hamburg.