Algemeen letterkundig lexicon

lexiconroman

Etym: Byzantijns-Gr. lexikon (biblion) = woordenboek < Gr. lexis = woord.

Roman die is opgevat volgens de tekstconventies van lexicon-2, woordenboek of encyclopedie-1: de tekst is gestructureerd in de vorm van doorgaans alfabetisch geklasseerde trefwoorden of lemmata, waarbij de ‘woordverklaringen’ dan telkens de hoofdstukken, paragrafen, enz. ervan uitmaken.

De techniek biedt heel wat mogelijkheden door de spanning tussen de ‘objectieve’ en zakelijke beschrijving die we van een lexicon verwachten, en de subjectiviteit die we associëren met de beleving en de vertelling van een verhaal. Ook het alfabetische en gefragmenteerde karakter van woordenboek en encyclopedie beantwoordt niet aan grondprincipes van de traditionele roman zoals chronologie (tijd), narrativiteit, lineaire lectuur, enz., wat eveneens ruimte opent voor compositorisch experiment en alternatieve leeswijzen.

Voorbeelden zijn Het Chazaars woordenboek: lexiconroman in 100.000 woorden (vert. uit het Servisch, 1989) van M. Pavić, De laatste raamgiraf. Een jeugd in Oost-Europa van A tot Z (vert. uit het Hongaars, 2002) van P. Zilahy, en The lover’s dictionary (2011) van David Levithan. Een beperkte toepassing van het model vindt men in de roman A concise Chinese-English dictionary for lovers (2007) van X. Guo. ‘Zoellner’s definition’ (1975) door M. Bail is een voorbeeld van een kortverhaal volgens het lexicon-principe. 

lexicon-2

lexie