Algemeen letterkundig lexicon

foregrounding

Etym: Eng. het op de voorgrond plaatsen.

Courante term in de poëzieanalyse en de stilistiek, geïntroduceerd door P. L. Garvin als Engels equivalent voor het concept aktualisace uit de Praagse school van het structuralisme. Met dit concept wilden J. Mukařovský en B. Havránek, in navolging van het Russische formalisme, aanduiden dat literatuur de taalautomatismen doorbreekt en ons een vernieuwd en scherper bewustzijn geeft van het verbale medium als zodanig. De ‘normale’, referentiële functie van taal verschuift daarbij naar de achtergrond (zgn. backgrounding). Anderzijds zullen ook binnen de literaire tekst bepaalde kenmerken ‘op de voorgrond geplaatst’ worden tegen de achtergrond van minder prominente componenten en structuren. Deze effecten ontstaan uit de deviaties t.o.v. de normen en regels van de dagelijkse taal (vgl. poëtische metaforen, metrum tegenover de natuurlijke ritmes van een taal) en uit het dynamische spel van herhalingen en afwijkingen (vgl. alliteraties, parallellisme, stijlfiguren, enz.). Het begrip geniet hernieuwde belangstelling in de context van de cognitieve literatuurwetenschap.

Zie ook autoreferentieel, poëtische functie.

Lit: P. L. Garvin (red.), A Prague School reader on aesthetics, literary structure and style (1964) • W. van Peer, Stylistics and psychology: investigations of foregrounding (1986) • Y. Tobin (red.), The Prague School and its legacy in linguistics, literature, semiotics, folklore, and the arts (1988).

fonografisch schrift zie alfabetisch schrift

forma formans