Algemeen letterkundig lexicon

reportage

Etym: Lat. re-portare = terug-dragen, mee naar huis brengen, berichten.

Mondeling, schriftelijk of beeldverslag door een journalist, auteur of filmer van een bepaalde gebeurtenis of een reeks gebeurtenissen waarbij hij in persoon aanwezig is of is geweest. Terwille van de waarheid zal de verslaggever de indruk willen wekken het waargenomene zo feitelijk mogelijk weer te geven, wat niet wegneemt dat het hem vrij staat zijn subjectieve commentaar daaraan toe te voegen. In feite berust de reportage dan ook op waarneming, interpretatie daarvan en een kritische reactie daarop.

In de literatuur spreekt men van een reportage-achtige stijl wanneer een zo waarheidsgetrouw mogelijke weergave van de feiten en reële toestanden in journalistiek proza wordt nagestreefd, zoals door auteurs van de nieuwe zakelijkheid. Een specifiek literaire vorm is de reportageroman. Maar ook in het experimenteel proza wordt wel gebruik gemaakt van reportageproza, soms voortkomend uit de principiële weigering fictie of ‘literatuur’ te schrijven. Die houding is terug te vinden in het werk van onder meer D. Robberechts, W. van den Broeck, P. Koeck , J.F. Vogelaar en Lidy van Marissing. Ook H. Mulisch schreef reportageproza, bijv. in Bericht aan de rattenkoning (1966) over de Provobeweging en in Het woord bij de daad (1968) over de Cubaanse revolutie.

Een speciale vorm van de reportage vormt de reisbeschrijving. Het maandblad Avenue heeft bijv. verschillende auteurs ingeschakeld voor het schrijven van reportages over landen en gebeurtenissen die zij bezocht, respectievelijk bijgewoond hebben (C. Nooteboom, H. Mulisch, R. Rubinstein e.a.). Bekend werden de reportages van Godfried Bomans en Jan Wolkers van hun verblijf op Rottumerplaat.

Er is een duidelijke relatie tussen de reportage, faction en journalistiek proza.

Lit: D. Compère, ‘Une écriture romanesque: le reportage’ in Europe (1981), p. 38-45 • P. Zimmermann, ‘Die Reportage’ in Th. Koebner (red.), Neues Handbuch der Literaturwissenschaft, dl. 20 (1983), p. 141-160 • K.D. Beekman, De reportage als literair en avantgardistisch genre (1984) • H. Vreekamp (red.), Journalistieke reportage: het grote verhaal in de media (1994) • J. Buurlage, Onveranderlijk veranderlijk: Harry Mulisch tussen literatuur, journalistiek, wetenschap en politiek in de jaren zestig en zeventig (1999) • J. Boucharenc & J. Deluche (red.), Littérature et reportage: Colloque international de Limoges (26-28 avril 2000) (2001) • K. Roggenkamp, Narrating the news. New journalism and literary genre in late nineteenth-century American newspapers and fiction (2005) • C. Kostenzer, Die literarische Reportage: über eine hybride Form zwischen Journalismus und Literatur (2009).

repliek

reportageroman