Algemeen letterkundig lexicon

isochronie-1

Etym: Gr. isos = gelijk; chronos = tijd.

Term uit de prosodie voor de (als zodanig ervaren) gelijkheid van tijdsafstand tussen prominente (accent-1) syllaben in het metrum van een vers-1, strofe of gedicht. Als voorbeeld diene het volgende rijmpje:

Hīk, / spīk, / spoūw,/
Ĭk geēf / dĕ hīk / aăn joū /
Ĭk geēf / dĕ hīk / aăn ān-/dĕr mān/
Ăl wiē / dĕ hīk / vĕrdrā-/gĕn kān./
(F. Kossmann, Nederlandsch versrythme, 1922, p. 205)

De tijdsafstand bij het hardop lezen tussen de beklemtoonde syllaben ‘Hik’, ‘spik’ en ‘spouw’ (vs. 1) is even groot als die tussen ‘geef’, ‘hik’ en ‘jou’ (vs. 2), respectievelijk ‘geef’, ‘hik’, ‘an[...]’ en ‘man’’ (vs. 3), en ‘wie’, ‘hik’ en ‘dra[...]’ en ‘kan’ (vs. 4). Zo is ook de tijd, gebruikt voor de twee laatste syllaben van vers 3 respectievelijk van vers 4, aan het eind van vers 1 en van vers 2 opgevuld met ‘rust’, zodat elke regel, zoals in de muziek, als een volwaardige vierkwartsmaat kan gelden. De tijdsduur van het lezen van elk van de regels is aldus onderling gelijk.

Isochronie kan gepaard gaan met isometrie, zoals bij vers 3 en vers 4, vierjambisch (jambe), van het gegeven voorbeeld, maar het hoeft niet (zoals blijkt uit het verschil tussen vers 1 en vers 2).

Zie ook mora.

ISBN	isochronie-2