Algemeen letterkundig lexicon

epenthesis

Etym: Gr. invoeging < epi-en-tithenai = erbij-in-plaatsen, in-brengen, in-voegen.

Vorm van prosodisch metaplasme voor het invoegen van een klinker in een woord omwille van het metrum, ook wel anaptyxis genoemd, bijv. (cursivering van ons):

Het He/melsche / gerecht / heeft zich / ten lang/e lesten
Erbarr/emt o/ver my/, en mijn / benaeuw/de vesten
(J. van den Vondel, VW, WB-ed., dl. 3, 1929, p. 530)

Hier staat ‘erbarremt’ in plaats van ‘erbarmt’ om aldus de eerste syllabe van de tweede versvoet (ˇ-) ingevuld te krijgen en aldus fonisch beter leesbaar te maken. Het tegenovergestelde gebeurt bij de syncope (elisie binnen een woord).

Lit: R. Hickey, 'The interrelationship of epenthesis and syncope: evidence from Dutch and Irish' in Lingua 65 (1985) 3, p. 229-249 • W. de Haas, 'Partial syllabification and schwa epenthesis in Dutch' in Themanummer fonologie van Gramma 10 (1986) 2, p. 143-161 • G. Ueding (red.), Historisches Wörterbuch der Rhetorik, dl. 2 (1994), kol. 1242-1246.

epanorthosis

epicedium