Algemeen letterkundig lexicon

epanorthosis

Etym: Gr. an-orthoein = weer oprichten, herstellen, verbeteren < orthos = recht.

Stijlfiguur waarbij de auteur zichzelf onderbreekt om een gedane uitspraak te becommentariëren, zoals in (cursivering van ons):

Eenzaamheid? Ho,
Eerst even dit Spinnetje
Naar buiten.
(H. van Teylingen, Voortdurend gepiep, 1974, p. 11)

De tussen haakjes geplaatste regel in het volgende citaat kan men ook als een vorm van epanorthosis beschouwen:

Een oude schipper staart voor zich uit
Met een hartverscheurend ‘Oef...’
Hij gaat langzaam te gronde in zijn kajuit
(Of, zoals hij het noemt, de roef).
(G. Staad, Grink, 1979, p. 21)

Ook in de retorica werd van deze vorm gebruik gemaakt, bijv. wanneer een redenaar zijn tegenstander corrigeert. Men spreekt dan van anthorisme.

epanodos

epenthesis