Algemeen letterkundig lexicon

dynamisch vers

Etym: Gr. dunamis = kracht, sterkte.

Aanduiding voor een gedicht met een vrij vers-2 als opbouwprincipe, zonder rijmschema, zonder metrum, en met ongelijke strofenbouw. Het werd vooral in het modernisme veelvuldig beoefend, alsook door de Vijftigers en Zestigers. Een van de eerste voorbeelden vindt men bij Gorter. In het laatste gedeelte van het lange gedicht ‘Lucifer’ gaat hij, na eerst het metrische vers gehanteerd te hebben, over op het dynamische vers:

De eeuwen die geweest zijn
de oude reuzen over zee geweken
zij hoorden dien toon.
(H. Gorter, Verzamelde lyriek tot 1905, 1977², p. 41)

Van Ostaijen past het procédé vaak toe, zoals in het volgende ‘Gedicht’:

Snijd van de struik de seringen
stel de bloemen in een aarden vaas
Zoals de aarden vaas draagt
glad juweel van geworden kennis
van zijn kleien oorsprong de herinnering
sluit gij met het laatste doen van uw handen uw verlangen
in de vereniging van de bloem met de aarden vaas.
(P. van Ostaijen, VW, Poëzie, dl. 2, 1979, p. 226).

Lit:   H.J.M.F. Lodewick, P.J.J. Coenen & A.A. Smulders, Literaire kunst (1983).

dynamisch accent

dysfemisme