Algemeen letterkundig lexicon

approbatur

Etym: Lat. het wordt goedgekeurd < ad-probare = (goed)keuren.

Met het approbatur, gevolgd door de naam van de censor, meestal afgedrukt op de verso-zijde van de titelpagina, wordt vanaf de 16^de eeuw aangegeven dat een boek de goedkeuring van de rooms-katholieke kerk kan wegdragen. De katholieke (preventieve) censuur van boeken was geregeld in de Codex juris canonici (1385): alle bijbeluitgaven en -commentaren, gebedenboeken en theologische geschriften in ruime betekenis moesten worden voorgelegd aan de censor van het diocees (bisdom) waar de drukker gevestigd was. De eveneens in boeken opgenomen formules imprimatur (een oudere term is ‘evulgetur’) of nihil obstat betekenen alleen maar dat er geen dwalingen tegen de katholieke moraal of leer in het desbetreffende werk voorkomen. In publicaties van regulieren wordt een dergelijke keur van de orde waartoe hij behoort gecombineerd met het approbatur voor de drukker.

Lit: B.Th. Stoverinck, De Index en de boekencensuur in de Roomsch-Katholieke Kerk (1920) • M. Custers, Kerkelijke boekenwetgeving (1960) • H.A. Enno van Gelder, Getemperde vrijheid (1972) • Th. Clemens, De godsdienstigheid in de Nederlanden in de spiegel van de katholieke kerkboeken 1680-1840 (1988), p. 26-28 • T. Clemens, 'Met dank aan de censor: de informatieve waarde van precensuursporen in katholiek drukwerk uit de Nederlanden' in Jaarboek voor Nederlandse boekgeschiedenis 13 (2006), p. 7-31.

appositio

aprosdoketon