|
| |
| |
| |
Uit: Henry V
William Shakespeare
(Vertaling Dolf Verspoor)
Koor I
Nú - een muze van vúur! Om tot de hoogste
hemelen van verbeelding te gaan!
Heel het land éen toneel, prinsen in rollen,
vorsten die uitzien op een boeiend spel -
Ja, dán trad Harry zelf als krijgsgod op,
levend en wel. Als honden aan zijn voeten
kroop hongersnood, en smeekten vuur en zwaard
om eigen rollen. - Maar och, excuseert u
de onbeholpen geest die zich verstout
zo grote daden hier ten toon te spreiden
op dit ál te gebrekkige plankier,
net groot genoeg voor een hanengevecht.
Kan dát de vlakten van Frankrijk omvamen?
Brengen wij zelfs in deze houten O
de helmen onder waar de lucht van rilde
bij Azincourt? Pardon, nogmaals pardon,
want éen rond cijfer op een stuk papier
is op de juiste plaats miljoenen waard.
Laat ons dus, nullen in dit groot totaal,
de macht verheffen van uw eigen inzicht.
Stel dat de gordel binnen deze muren
twee koninkrijken telt, in volle kracht,
| |
Prologue.
Enter Chorus.
O for a Muse of fire, that would ascend
The brightest heaven of invention,
A kingdom for a stage, princes to act
And monarchs to behold the swelling scene!
Then should the warlike Harry, like himself,
Assume the port of Mars; and at his heels,
Leash'd in like hounds, should famine, sword and fire
Crouch for employment. But pardon, gentles all,
The flat unraised spirits that have dared
On this unworthy scaffold to bring forth
So great an object: can this cockpit hold
The vasty fields of France? or may we cram
Within this wooden O the very casques
That did affright the air at Agincourt?
O, pardon! since a crooked figure may
Attest in little place a million;
And let us, ciphers to this great accompt,
On your imaginary forces work.
Suppose within the girdle of these walls
Are now confined two mighty monarchies,
| |
| |
| |
[Nederlands]
elkaar met hoge steile rotsen dreigend,
gescheiden door een smal stuk woeste zee.
Leef u nu in, vul onze onmacht aan,
zie éen man aan voor wat er duizend zijn en
verhef die duizend tot een zware macht.
Denk u de paarden in waar wij van spreken,
hun trotse hoeven, in de weke grond.
Uw blik zet onze vorsten luister bij,
u brengt ze her en der, springt jaren over,
u kort het resultaat van vele tijden
tot een zandloper in. - Wilt u dat? Ja?
Laat ons dan toe als koor door heel dit schouwspel.
Ik als proloog vraag: wees ons welgezind
in oor en oordeel, nu het spel begint.
| |
[Engels]
Whose high upreared and abutting fronts
The perilous narrow ocean parts asunder:
Piece out our imperfections with your thoughts;
Into a thousand parts divide one man,
And make imaginary puissance;
Think, when we talk of horses, that you see them
Printing their proud hoofs i' the receiving earth;
For 'tis your thoughts that now must deck our kings,
Carry them here and there; jumping o'er times,
Turning the accomplishment of many years
Into an hour-glass: for the which supply,
Admit me Chorus to this history;
Who prologue-like your humble patience pray,
Gently to hear, kindly to judge, our play. [Exit.
| |
Koor II
Nu staat Engelands jeugd in vuur en vlam.
Het vlotte zijden pak blijft in de kast.
De wapensmidse bloeit, en louter eerzucht
domineert in het hart van elke man.
Voor een stuk weiland kopen zij een paard
zo snel als Hermes met gewiekte voet,
naar het voorbeeld van alle Christenvorsten.
Want nu hangt heilsverwachting in de lucht;
die bergt een zwaard bezaaid van greep tot punt
met kronen van baronnen, graven, keizers,
in het verschiet voor Harry en de zijnen.
- Frankrijk, door zijn agenten ingelicht
over de angstwekkende bewapening,
| |
Prologue.
Flourish. Enter Chorus.
Now all the youth of England are on fire,
And silken dalliance in the wardrobe lies:
Now thrive the armourers, and honour's thought
Reigns solely in the breast of every man:
They sell the pasture now to buy the horse,
Following the mirror of all Christian kings,
With winged heels, as English Mercuries.
For now sits Expectation in the air,
And hides a sword from hilts unto the point
With crowns imperial, crowns and coronets,
Promised to Harry and his followers.
The French, advised by good intelligence
Of this most dreadful preparation,
| |
| |
| |
[Nederlands]
siddert, en tracht door bleke diplomaten
Engelands plannen te verijdelen.
O Engeland, beeld van innerlijke grootsheid,
als een klein lichaam rond een machtig hart,
wat zou je niet in naam van eer volvoeren
als elke onderdaan je trouw zou zijn!
Maar Frankrijk heeft je betrapt op je zwak:
er schuilt in jou een nest van holle harten
die Frankrijk vult met goud van laag allooi.
Dit zijn drie door en door corrupte mannen:
éen, Richard graaf van Cambridge, en een tweede
Henry Lord Scroop, een derde Thomas Grey
Heer van Northumberland. Dat spant voor Franse
steekgelden met het angstig Frankrijk samen.
En slaagt het hels verraad, dan moeten zij
de grootste onzer koningen vermoorden
voordat hij in Southampton scheep kan gaan.
Geduld, dit is een spel, afstand is niets:
't steekgeld betaald, de verraders akkoord,
de vorst al onderweg, en het toneel,
vrienden, speelt zich in Southampton af.
Daar spelen wij, daar zit u op uw plaatsen,
daar schepen wij ook u naar Frankrijk in
(en weer naar huis). Wij temmen 't smal Kanaal
tot goede vaart voor u; tot uw geluk
wordt niemand zeeziek aan boord van ons spel.
Wacht u eerst af tot u de koning ziet -
dan zijn wij in Southampton, eerder niet.
| |
[Engels]
Shake is their fear and with pale policy
Seek to divert the English purposes.
O England! model to thy inward greatness,
Like little body with a mighty heart,
What mightst thou do, that honour would thee do,
Were all thy children kind and natural!
But see thy fault! France hath is thee found out
A nest of hollow bosoms, which he fills
With treacherous downs; and three corrupted men,
One, Richard Earl of Cambridge, and the second,
Henry Lord Scroop of Masham, and the third,
Sir Thomas Grey, knight, of Northumberland,
Have, for the gilt of France, - O guilt indeed! -
Confirm'd conspiracy with fearful France;
And by their hands this grace of kings must die,
If hell and treason hold their promises,
Ere he take ship for France, and in Southampton.
Linger your patience on: † and we'll digest
The abuse of distance; force a play:
The sum is paid; the traitors are agreed;
The king is set from London; and the scene
Is now transported, gentles, to Southampton;
There is the playhouse now, there must you sit:
And thence to France shall we convey you safe,
And bring you back, charming the narrow seas
To give you gentle pass; for, if we may,
We'll not offend one stomach with our play.
But, till the king come forth, and not till then,
Unto Southampton do we shift our scene. [Exit.
| |
| |
| |
Koor III
Zo, aangevuurd door inlevingsvermogen,
vliegt ons toneel van beeld tot beeld, snel als
het denken zelf. Bedenk: u hebt de koning
in de haven Southampton zwaarbewapend
met heel zijn koningsmacht aan boord zien gaan.
Zijn landingsvloot begroet de jonge dag
met zijden wimpels. Speel met uw verbeelding,
zie hoe de scheepsjongens al klauteren
in het getaande want. Hoor nu de fluit
die orde brengt in het geroezemoes.
Zie de omhooggehesen linnen zeilen
bollend van ongezien kruipende wind
de zee omploegen en de rompen stuwen,
de boeg trots tegen hoge golfslag in.
Denk u alleen in hoe u van het strand
op 't woelen van de zee een stad ziet dansen.
Want zo rijst deze vloot groots voor u op,
die koers zet naar Harfleur. Volg ze nu, volg ze!
Klamp vást uw geest aan al die achterstevens
en verlaat Engeland: stil als de nacht,
bewaakt door grijsaards, oude vrouwen, kinderen,
in wie de kracht het begeeft of nog komt,
want wie met nog maar éen haar aan zijn kin
trekt niet met de beproefde en uitgelezen
ridders naar Frankrijk op? Zet áan uw denkkracht,
zie hoe zich een belegering ontplooit,
zie het geschut op de affuiten staan
met monden, dood en onheil, op Harfleur,
omsingeld. Denk u in, in de gezant
| |
Prologue.
Enter Chorus.
Thus with imagined wing our swift scene flies
In motion of no less celerity
Than that of thought. Suppose that you have seen
The well-appointed king at Hampton pier
Embark his royalty; and his brave fleet
With silken streamers the young Phoebus fanning:
Play with your fancies, and in them behold
Upon the hempen tackle ship-boys climbing;
Hear the shrill whistle which doth order give
To sounds confused; behold the threaden sails,
Borne with the invisible and creeping wind,
Draw the huge bottoms through the furrow'd sea,
Breasting the lofty surge: O, do but think
You stand upon the rivage and behold
A city on the inconstant billows dancing;
For so appears this fleet majestical,
Holding due course to Harfleur. Follow, follow:
Grapple your minds to sternage of this navy,
And leave your England, as dead midnight still,
Guarded with grandsires, babies and old women,
Either past or not arrived to pith and puissance;
For who is he, whose chin is but enrich'd
With one appearing hair, that will not follow
These cull'd and choice-drawn cavaliers to France?
Work, work your thoughts, and therein see a siege;
Behold the ordnance on their carriages,
With fatal mouths gaping on girded Harfleur.
Suppose the ambassador from the French comes back;
| |
| |
| |
[Nederlands]
die terugkomt en aan koning Harry meldt
hoe koning Charles hem ten huwelijk biedt
Catherine, zijn dochter, met als bruidsschat nog
een handvol hertogdommen, klein en pover.
Aanbod mislukt: nu steekt de kanonnier
de lont in 't vuur van het helse geschut.
De stad stort in elkaar. Blijf aandacht schenken:
versterk onze vertoning met uw denken.
| |
[Engels]
Tells Harry that the king doth offer him
Katharine his daughter, and with her, to dowry,
31[regelnummer]
Some petty and unprofitable dukedoms.
The offer likes not: and the nimble gunner
With linstock now the devilish cannon touches,
[A larum, and chambers go off.
And down goes all before them. Still be kind,
And eke out our performance with your mind.
| |
Koor IV
Stem uw verbeelding nú af op een uur
waar schichtig ritselen in 't blinde donker
de wijde welving van de nacht bevangt.
Van kamp tot kamp gonzen de beide legers,
gedempt door de onheilsvolle schoot der nacht
zodat de voorposten over en weer
bijna elkaars geheime wachtwoord horen.
Eén wachtvuur spiegelt zich in ander wachtvuur
en door dat bleke schijnsel kijkt elk leger
het ander in het schimmige gelaat.
Paard bedreigt paard, met briesen fel en snoevend
dwars door het soezende oor van de nacht.
En uit de tenten, waar de wapensmeden
de ridderpantsers klinken, ratelt het
van hamers tikkend op ijzeren bouten:
de schrille klank der voorbereidselen.
Dorpshanen kraaien al, de klokken slaan
het derde uur van de slapende ochtend.
Trots op hun aantal en hun zelfvertrouwen
| |
Prologue.
Enter Chorus.
Now entertain conjecture of a time
When creeping murmur and the poring dark
Fills the wide vessel of the universe.
From camp to camp through the foul womb of night
The hum of either army stilly sounds,
That the fix'd sentinels almost receive
The secret whispers of each other's watch:
Fire answers fire, and through their paly flames
Each battle sees the other's umber'd face;
Steed threatens steed, in high and boastful neighs
Piercing the night's dull ear; and from the tents
The armourers, accomplishing the knights,
With busy hammers closing rivets up,
Give dreadful note of preparation:
The country cocks do crow, the clocks do toll,
And the third hour of drowsy morning name.
Proud of their numbers and secure in soul,
| |
| |
| |
[Nederlands]
dobbelen Fransen, vol van overmoed,
om Engelsen, die laag zijn ingezet;
zij verwensen de nacht die traag en kreupel
als een afzichtelijke toverkol
voortstrompelt. De Engelsen, ter dood gewijd,
zitten als offers om hun wachtvuur heen,
lijdzaam, en afwegend hoeveel gevaar
de ochtend kan brengen. Hun uiterlijk, mat
met holle wangen en kleren aan flarden,
toont aan het neerstarend maanlicht een drom
griezelige geesten. - Maar wie hém zal zien,
de opperveldheer van die barre troep,
omgaand van wacht tot wacht, van tent tot tent,
mag roepen: ‘Over zìjn hoofd lof en roem!’
want hij gaat rond en bezoekt al zijn troepen,
wenst goeden morgen met bescheiden lach
en noemt ze broeders, landgenoten, vrienden.
Aan deze koningsblik is niet te merken
hoe pover 't leger is dat hem omringt.
Ook heeft zijn wang geen zweem van kleur verloren
aan de doorwaakte en afmattende nacht:
fris kijkt hij rond, en uitputting bedwingt hij
met kalme blik en zachte majesteit, zo
dat wie tevoren bleek zag en vermoeid
hem aankijkt en weer moed put uit zijn houding.
Een rijkdom alomvattend als de zon
straalt op een ieder uit zijn gulle blik,
dat vrees wegsmelt bij allen, hoog en laag.
Zie nú, hoe onbeholpen ook gebracht,
een kleine glimp van Henry in die nacht.
Dus moet ons beeld uitvliegen naar de slág
| |
[Engels]
The confident and over-lusty French
Do the low-rated English play at dice;
And chide the cripple tardy-gaited night
Who, like a foul and ugly witch, doth limp
So tediously away. The poor condemned English,
Like sacrifices, by their watchful fires
Sit patiently and inly ruminate
The morning's danger, and their gesture sad
Investing lank-lean cheeks and war-worn coats
Presenteth them unto the gazing moon
So many horrid ghosts. O now, who will behold
The royal captain of this ruin'd band
Walking from watch to watch, from tent to tent,
Let him cry ‘Praise and glory on his head!’
For forth he goes and visits all his host,
Bids them good morrow with a modest smile
And calls them brothers, friends and countrymen.
Upon his royal face there is no note
How dread an army hath enrounded him;
Nor doth he dedicate one jot of colour
Unto the weary and all-watched night,
But freshly looks and over-bears attaint
With cheerful semblance and sweet majesty;
That every wretch, pining and pale before,
Beholding him, plucks comfort from his looks:
A largess universal like the sun
His liberal eye doth give to every one,
Thawing cold fear, that mean and gentle all
Behold, as may unworthiness define,
A little touch of Harry in the night.
And so our scene must to the battle fly;
| |
| |
| |
[Nederlands]
- waar, o misère, wij, met vier of vijf
onbehouwen en stuntelige zwaarden,
te lomp voor ook de ridicuulste rel,
de faam van Agincourt ontsieren. - Maar:
blijf kijken! Dring door in het ware beeld
al zweemt het ook naar spot zoals gespeeld.
| |
[Engels]
Where - O for pity! - we shall much disgrace
With four or five most vile and ragged foils,
Right ill-disposed in brawl ridiculous,
The name of Agincourt. Yet sit and see,
Minding true things by what their mockeries be.
| |
Koor V
Vergun mij dat ik het verhaal verklaar
voor wie het niet uit boeken kent - wie wél
vraag ik in alle eenvoud om excuus
waar jaren, cijfers, en de gang van zaken
hier niet in volle vlucht van groots gebeuren
zijn weer te geven. Wij brengen de koning
eerst naar Calais. Ziet u hem? Til hem dan
op uw gevleugelde gedachten mee
over het zeevlak. - Zie, de Engelse kust
perst aan de vloedlijn mannen, vrouwen, jongens,
dat klapt en juicht boven de branding uit
die als een machtig heraut als het ware
de weg baant voor de koning. Laat hem landen
en zie zijn zegetocht aan: op naar Londen.
Zo snel is de gedachte: u kunt hem nu al
zien op zijn doortocht in de stad Blackheath
waar zijn gevolg hem vraagt om voor zich uit
zijn helm te laten dragen, zwaar gedeukt,
en zijn geteisterd zwaard. Dat wijst hij af,
vrij als hij is van eigen roem en zelfzucht:
hij wijdt elk ereteken en trofee
| |
Prologue.
Enter Chorus.
Vouchsafe to those that have not read the story,
That I may prompt them: and of such as have,
I humbly pray them to admit the excuse
Of time, of numbers and due course of things,
Which cannot in their huge and proper life
Be here presented. Now we bear the king
Toward Calais: grant him there; there seen,
Heave him away upon your winged thoughts
Athwart the sea. Behold, the English beach
Pales in the flood with men, with wives and boys,
Whose shouts and claps out-voice the deepmouth'd sea,
Which like a mighty whiffler 'fore the king
Seems to prepare his way: so let him land,
And solemnly see him set on to London.
So swift a pace hath thought that even now
You may imagine him upon Blackheath;
Where that his lords desire him to have borne
His bruised helmet and his bended sword
Before him through the city: he forbids it,
Being free from vainness and self-glorious pride;
Giving full trophy, signal and ostent
| |
| |
| |
[Nederlands]
vanzelfsprekend aan God. - Zie nu, dankzij
het rappe raderwerk van uw gedachten,
hoe Londen uitstroomt, in heel zijn bevolking.
De burgemeester en zijn broers voorop
als senatoren van het oude Rome
in vol ornaat, en daarachter het volk,
zoals in kleiner maar dierbaar bestek
de veldheer onzer geliefde vorstin
uit Ierland komt - mag hij dat spoedig doen! -
met aan zijn zwaard de rebellie gespietst:
hoevelen zouden deze stad van vrede
uitlopen om hem warm welkom te heten?
Méer, met méer reden, werd Harry omzwermd
om de overwinnaar Caesar in te halen.
Zie hem nu zelf in de stad, nu het drama
der Fransen hem veroorlooft thuis te blíjven,
waar zelfs de Keizer komt pleiten voor Frankrijk
dat vrede wil. - Nu slaat u jaren over
met voorvallen van welke aard dan ook
tot Henry's tweede overtocht naar Frankrijk.
Dáar zien we hem, en ik die tussentijd
maar heb gespeeld nu die tóch is verstreken.
Gun ons die vogelvlucht. En laat uw zicht
voortaan opnieuw naar Frankrijk zijn gericht.
| |
[Engels]
Quite from himself to God. But now behold,
In the quick forge and working-house of thought,
How London doth pour out her citizens!
The mayor and all his brethren in best sort,
Like to the senators of the antique Rome,
With the plebeians swarming at their heels,
Go forth and fetch their conquering Caesar in:
As, by a lower but loving likelihood,
Were now the general of our gracious empress,
As in good time he may, from Ireland coming,
Bringing rebellion broached on his sword,
How many would the peaceful city quit,
To welcome him! much more, and much more cause,
Did they this Harry. Now in London place him;
As yet the lamentation of the French
Invites the King of England's stay at home;
The emperor's coming in behalf of France,
To order peace between them; and omit
All the occurrences, whatever chanced,
Till Harry's back-return again to France:
There must we bring him; and myself have play'd
The interim, by remembering you 'tis past.
Then brook abridgement, and your eyes advance,
After your thoughts, straight back again to France.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd