Alle de ontleed- genees- en heelkundige werken

[p. 995]

I.
Van het Vlies, en Bloetvaten in de Pan van de Heup.

Alle Ontleders hadden eerst geschreven, dat de beenderen met een vlies bekleet wierden, uytgenomen de tanden alleen. Maar die geene, dewelke de wonderbare beentjes in de [concha auris] schulp van 't Oor naderhant ontdekt hadden, leerden, dat dezelve, even als de tanden, geheel en al van een eyge bekleetzel ontbloot waren, en dit deeden zy zo strengelyk, dat ik, als een zeer voornaam Ontleder scheen te raaskallen, wanneer ik schreef, dat deze beentjes ook heel naauw met een oprecht beenvlies bekleet wierden; en 'er bygevoegt hadde, dat 'er te gelyk bloetvaten in ontfangen, en in ordre verspreyt wierden, dat ze door dit vlies in de [meatus] openingen dezer beentjes indrongen, de vogten aldaar toebragten, ja zelfs daar van daan wederom vaatjes ontfongen, die de vogten, welke haar bediening waargenomen hebben, uyt het [meditullia] binnenste van deze beentjes wederom te rug voerden.

Niet minder ongelooflyk wierdt ik geoordeelt voor te brengen, wanneer ik in 't openbaar schreef, dat den bast der herssenen van my gevonden was, uyt een enkel geweefzel van bloetvaten t'zamengestelt. Wat zullen ze nu dan oordeelen, zo ze my zien schryven, dat de holligheydt van de [acetabulum coxae] pan van de heup voor een gedeelte met een zeer fyn vliesje bekleet is, 't welk met zodanig een wonderbaarlyken toestel van bloetvaatjes is doorweeft, dat het, wanneer deze bloetvaten door myne konst opgevult zyn, geheel en al roodt zich vertoont.

Niemant heeft reden om te denken, dat deze vliezige deelen met zeer tedere vaatjes zynde doorweven, in een ogenblik zoude moeten vernietigt worden, nademaal ze de zwaarte van 't bovenste lichaam ophouden, en door een gestadige vryving gedrukt zynde, zouden ze lichtelyk deze tedere vaatjes verbryzelen, waar op ontstekingen, pynen, verzweringen, en andere ongemakken gestadig moesten volgen. Want om deze ongemakken voor te komen, heeft de Schepper deze holte zodanig gewrogt, dat het voor het hooft van 't dyebeen onmogelyk is, dit vlies of deszelfs vaten aan te raken; dewyl de plaats, waar in 't zelve verschuylt, buyten de halfronde holle oppervlakte van de pan is, waar door het klootswyze of ronde hooftje van 't dyebeen binnen de beschreve holte beweegbaar zynde, en daar inne byna passende, in geenen deele van zyn oppervlakte het vliesje en deszelfs vaten ooyt kan aanraken, gelyk aan een

[p. 996]

yder klaar zal blyken, die de 1. en 3. Figuur van de 3. Plaat zullen inzien.

Niemant zal zich verwonderen, dat dit vliesje zo lang verborgen is geweest, en het vernuft van alle de schranderste Ontleders ontvloden is: Want wie is 'er onder de Konstenaars, die tot nog toe de wassige stoffe zodanig heeft kunnen inspuyten, zodanig richten, dat dezelve in 't binnenste met dat gewelt indringe, waar door deze verborgenste en van de grootere slagaderen afgelegenste vaatjes zo volmaaktelyk opgevult worden? Nogtans zal hy, die dit zeer fyne vliesje begeert te zien, zonder deze konst vergeefschen arbeydt doen, veel minder zal 't iemant mogelyk zyn de bloetvaatjes in dit dunne vliesje anders te ontdekken.

Dikmaals toont de droevige ervarentheydt, dat de [dolor coxarius] heuppyn een kruys is voor de lyders, en voor de Geneesheeren een schandtvlek; ze is menigmaal ongeneeslyk, ze wordt door geen geneesmiddelen verligt, ze luystert na geen [vesicantia] blyntrekkende middelen, ze wederstaat het yzer zelfs en 't vuur. Hier over heeft die Hemelsche Hippocrates al geklaagt, en geen wonder; ze schynt immers haar zitplaats vast gehegt te hebben in de zeer diep gelegene bloetvaatjes van 't gemelde vlies, binnen de pan van de heup gelegen. Is 't derhalven niet zeer moeyelyk, de geneesmiddelen ongeschonden, en met haar volle kragt aldaar toe te brengen?

In de afbeelding ziet ge het beloop, en 't getal der bloetvaten door dit vlies. Nogtans moet gy gewaarschouwt zyn, dat den Schilder, schoon in zyn konst zeer ervaren, het wonderbaarlyke cieraadt der natuur niet gelukkig genoeg getroffen heeft; om dat dezelve zo talryk, en zo door malkanderen verwart zyn, dat het byna onmogelyk is haar na te botzen. Daarom beware ik dit deel aldus bereydt, en gebalsemt, in myne nieuwe Anatomische Schatkamer, (dien ik nu wederom gereet make) op dat het een ieder waardig aanschouwer, die zulks begeert te zien, zou kunnen worden vertoont.