Alle de ontleed- genees- en heelkundige werken

Verklaringe Der Figuren van de eerste Plaat, van 't VI. Cabinet.

De eerste Figuur.

VErbeelt het geraamte van een mensche schepzelken, de groote van een pinck, in wiens regter handtje verheelt word een eytje van een Vrouw, 't welk niet bevrugt is, en wert het zelve aangewezen met de letter A.

Des zelfs linker handtje houd drie hayrtjens vast, waar van drie eyertjens afhangen, die ook niet bevrugt zyn geworden, en zyn deze van verscheide groote.

[p. 713]

De tweede Figuur.

Vertoont het geraamte van een kintje, 't welk een weynig grooter is, als het voorgaande; van des zelfs regter handtje hangt af aan een hayrtje een mensche eytje, 't welk bevrugt geworden zynde, uyt de baarmoeder is gestoten of gelost, na dat het in die plaatze vry wat vergroot was geworden; 't Zelve is van myn niet geopent, zoo dat men het inwendige gestel niet kan zien.

A.	De beginzel der vliezen.
B.	De beginzelen der bloetvaatjens, dewelke het Moerkoekje begonden te maken.

De Derde Figuur.

Verbeelt het geraamte van een menscheschepzelke, hebbende de groote van een voorste vinger van een mensche, van wiens regter handtje af hangt aan een hayrtje, het eytje van een mensche, 't welk van gelyke groote, en ook bevrugt is geworden; 't Zelve is van my opgesneden, maar hebbe niets zigtbaars in 't zelve gevonden.

A.	Het buytenste van 't eytje, 't welk ons vasculeus, of als een t' zamenstel van kleene bloetvaatjens, voorkomt.
B.	De holte van 't bevrugte eytje.

De Vierde Figuur.

Verbeelt het beginzel van een Moerkoekje, 't welk eenigen tyd in des Lyfmoeders holte is gebleven, na dat het schepzelke daar uyt gelost was geworden, waar door het verhard, en van zyn natuurlyke gestalte is verandert geworden.

De Vyfde Figuur.

Vertoont het beginzel van een Moerkoekje van een zeer kleen mensche schepzelke.

A.	Het beginzel der bloetvaatjens.
B.	Geklontert bloet, 't welk aan het zelve vast zit.

De II. Tafel

verbeelt vyf voorwerpen, waar van

De Eerste Figuur.

Ons vertoont het geraamte van een kintje van omtrent drie maanden dragts; van des zelfs handen hangen af, aan twee hayrtjens, twee beginzelen van

[p. 714]

mensche schepzelkens, waar van het eerste van de regter hand afhangende in groote met een anys-zaatje overeenkomt. Het tweede van het slinker hantje afhangende komt in groote over een met een luys, of latuw-zaatje, en hangt het zelve nog aan zyn navelstrengtje en moerkoekje vast.

Verklaringe van 't eerste beginzel van de Menschwerdinge.

A.	Het beginzel van 't navelstrengtje, 't welk immers alzo dik is, als het schepzeltje zelfs, 't welk ik meermaalen ondervonden heb.
B.	Het schepzeltje zelfs, in groote een anys-zaatje geenzins overtreffende.

Verklaringe van 't tweede beginzel.

C.	Het beginzel van 't Moerkoekje.
D.	Het beginzel van 't schepzeltje zelfs, hebbende de groote van een latuwzaatje of luys.

De Tweede Figuur.

Toont ons aan een mensche schepzelken, hebbende de groote van een gepelt gerste koorntje; 't zelve is nog vast aan des zelfs Navelstrengtje en Moerkoekje.

A.	Verbeelt het hooftje.
B.	't Lighaamtje, waar aan nog gansch geen beginzels van ledematen gezien kunnen werden.
C.	Het Navelstrengtje.
D.	't Moerkoekje.

De Derde Figuur.

Toont ons aan een mensche schepzelken, omtrent van die zelve groote.

A.	Het nageboortentje, 't welk na proportie van 't schepzelke, byster groot ons hier voorkomt, en dat van wegens het geronne bloet, 't welk zoo vast is gezeten en vereenigt met het Moerkoekje, dat men het daar van niet af konde halen, zonder het Moerkoekje te quetzen.
B.	Het beginzel van 't Navelstrengtje, 't welk in een waterblaasken is verandert.
C.	Het schepzelke, wiens hooftje van 't lighaamtje nog niet wel is te onderscheyden.

De Vierde Figuur.

Wyst ons aan een mensche schepzelken, een weynig grooter als het voorgaande, wiens hooftje nu al onderscheyden word van 't lighaamtje: ook zoo doen haar hier nu ook al op de allereerste beginzelen der uyterste ledematen, en dat als kleene heuveltjens.

[p. 715]

A.	Het Moerkoekjes buytenste oppervlakte.
B.	Des zelfs inwendige oppervlakte.
C.	't Hooftje.
D.	't Lighaamtje.

De Vyfde Figuur.

Verbeelt een mensche schepzelke, omtrent een duym breet groot, wiens hooftje van 't lighaamtje nu niet alleen is te onderscheyden, maar ook vertoonen haar de uyterste ledematen in de gedaante van groote heuveltjens en dat wel aan te merken staat, des zelfs navelstrengtjes beginzel is byna zoo dik in dit voorwerp, als het schepzelken zelfs, en dat zulks meermalen voorvalt, heb ik door ondervinding ondervonden, mogelyk door een quade gesteltenisse.

De III. Plaat

vertoont ons VI Figuren, waar van de

Eerste ons voor oogen stelt 't geraamte van een kintje van omtrent vier maanden dragts, des zelfs regterhandtje houd aan een hayrtje des hoofts, een mensche schepzelke, wat groter als het laast verhaalde, wiens uyterste ledematen nu al wat meer komen uyt te botten; egter zoo kan men der zelver vingertjens nog niet onderscheydentlyk zien. Hier staat ons ook nog te considereren, dat deszelfs navelstrengtje, waar aan het gezeyde hayrtje vast gehegt is, ook byzonder dik is; en werd in de twede Fig dit schepzelke aangeweezen. En het geene in de derde Fig. geteekent is; ook aan een hayrtje van de linkerhand afhangende, is een mensche schepzelke, al weer een weynig grooter als het aanstonts verhandelde. In dit schepzelken kan men nu al zien de vingertjens zoo van de handen, als voeten: en is des zelfs navelstrengtje vry wat dunder, zoo dat men hier ook heeft te considereren de verscheyde werkinge des natuurs.

Verders staat te letten dat ik de gezeyde schepzelkens, zoo lange zy nog zoo onvolmaakt zyn, dat men en nog vingers nog toonen aan kan zien, heb geheten en gestelt onder de Embryones schepzelkens dat is een onvoldrage kintje of vrucht, en de andere onder de benaminge van Foetus.

De Vierde Figuur.

Vertoont een mensche schepzelken, 't welk mede aan een hayrtje des hoofts afhangt, 't zelve is al weder wat grooter, als 't voorverhaalde, en is des zelfs navelstrengtje by na van gelyke dikte met het laast verhandelde.

[p. 716]

De Vyfde Figuur.

Verbeelt ons een bovenatuurlyk gezwel, 't welk in onze tale Pap-gezwel is geheten, en dit mag men met regt een Hayr-pap-gezwel noemen, wegens het hayr dat in 't gezwel gevonden is; 't zelve is gevonden tussen de spieren van den hals van een Os, en verbeelt zeer aardig een nestje van een zeker Indiaans Vogeltje, 't welk wy Colubritje noemen.

A.	De hayren kringwys en rontom 't gezwel lopende,
B.	Papagtige stoffe, van binnen in 't gezwel zittende.

De Zesde Figuur.

Vertoont een tweede Hayr-pap-gezwel, nevens het voorgaande tussen de spieren van den hals gevonden: uyt des zelfs inwendige stoffe komen regt op staande hayren voort, 't welk een aangestoke watervuurbal verbeeldt.

A.	Een vaste, harde, en vreemde stoffe.
B.	De hayren.

De Zevende Figuur.

Verbeelt de Nageboorte van een kleen mensche schepzelke, 't welke eenigen tyd, na het afgaan van 't kintje in de Lyfmoeder is gebleven, waar na de binnenste oppervlakte met ronde en harde knobbeltjens is begroeyt geworden.

A.	't Moerkoekje.
B.	De knobbeltjens.

Verklaringe van de IV. Plaat,

waar op gevonden werden drie Figuren, hier van is de eerste

De Lyfmoeder van een Vrouw, dewelke weynig dagen voor haar dood, bevrugt is geworden.

A.	't Lighaam van de Lyfmoeder.
B.	Des zelfs dikte.
C.	Des Lyfmoeders holte.
D.	De plaats, daar de Trompetten of Eyerwegen haar zetten in de holte van de Lyfmoeder.
E.	De geopende Eyerstok.
F.	De rond- en lange banden, voorheen de ronde banden geheten zynde.
G.	Der zelver zazelingen, by andere het lofwerk geheten.
H.	De Trompetten of Eyerwegen.
I.	De Eyerkens, buyten de Eyerstokken uytpuylende.

[p. 717]

K.	De brede banden des Lyfmoeders.
L.	De holte der Eyerwegen.
M.	De rand van de holte der Eyerwegen.
N.	Het bevrugte Eytje, wiens inwendige vogt verandert, en als geronnen is, mogelyk van de vogtigheyt, waar in ik het gelegt hebbe: en is het zelve door de bevrugtinge vergroot geworden.
O.O.	De Eyertjens, die niet zyn bevrugt geworden; dezelve zyn over dwers opgesneden, en haare inwendige vogtigheyt geenzins geronnen, hoewel het in dezelfde vogt gelegen is.
P.	De overdwers opgesnede bloedvaten.
Q.	De inwendige mond des Lyfmoeders.

De Tweede Figuur.

Wyst ons aan een uytgezakte of uytgezonke Baarmoeder.

A.	Het voorste gedeelte des Baarmoeders, dewelke bezet ofte omvangen is van de schede des Baarmoeders, zoo dat men de Baarmoeder, zelfs niet immediatelyk zien kan, 't welk in alleuytzinking van de Baarmoeder plaatze heeft indien dezelve uit zinken, namentlyk buyten de baringe.
B.	De inwendige mond der Baarmoeder, waar in verscheyde zeer kleene sleuven of groeven van den inwendige hals des Baarmoeders gezien worden, en dat wegens de perssinge, waar van de Vrouwen in dat voorval veeltyts zeer geincommodeert worden.

De Derde Figuur.

Is een afbeeltzel van den inwendigen mond, en inwendigen hals des Baarmoeders, de welke hier na de lengte geopend zynde, haar inwendige gesteltheyt bequamelyk gezien kan werden.

A.A.	De zyden des Lyfmoeders mond, na de lengte geopent zynde.
B.	De holte van den inwendigen hals des Lyfmoeders.
C.	De sleuven of groeven.

Verklaringe van de V. Plaat

waar van de eerste Fig. aanwyst de Baarmoeder van een Vrouw, dewelke maar eenige uuren, na datze van haar Man in overspel gevonden zynde, dood gestoken wierd, en is des zelfs Baarmoeders holte niet alleen, maar ook beyde Trompetten of Eyerwegen bevonden met manlyk Zaad vervult te zyn.

A.	't Lighaam des Baarmoeders.
B.	Des zelfs holte.

[p. 718]

C.	't Manlyk zaad, nu wat verhard, wegens de vogtigheyt, waar in 't voorwerp is gelegen.
D.	Den inwendigen mond, waar in nog wat van 't zaat is blyven zitten.
E.	De ronde en lange banden.
F.	De Eyerwegen of Trompetten.
G.	De Eyerstokken, die men voorheen der Vrouwen Testiculen heeft geheten.

De Tweede Figuur.

Verbeeld een stuk van den bogtigen Darmvan een Mensch, wiens celluleuze en sponcieuze Vlies opgeblazen, gedroogt, en over dwers doorgesneden is.

A.	't Gezeyde stuk van den bogtigen Darm van een mensch.
B.	Het celluleuze Vlies.

De derde en vierde Figuur.

Wyzen ons aan, stukken van de Nageboorte van een mensche, waar van de geheele Moekoek, een tyd lang in de Baarmoeder is blyven zitten, na dat het Kint ter werelt was gekomen, waar door d' uyteynden der bloetvaten de natuur van waterblaaskens, op verscheyde plaatzen, hebben aangenomen.

De Vyfde Figuur.

Verbeeld een stuk van de Moerkoek, waar in 't gezeyde veel duydelyker kan werden gezien, door dien de blaaskens nu vry grooter zyn geworden.

De Zesde Figuur.

Vertoont een stuk van de Nageboorte, dewelke nu geheel en al tot water-blaaskens was geworden, gelyk dit alles 't mynen huyze zoo te zien is, als of het nu vers uyt het lighaam was gekomen.

De VI. Plaat

vertoont ons een zonderling en tegensnatuurlyk voorwerp, 't welk een Koe afgegaan is, 't zelve is byna alzints bezet met korte, zwarte, ook witte hayren; ook isser een lange steel aan vast.

A.	Het hayrig lighaam.
B.	De steel.
C.	Het hairlooze gedeelte.
D.	De hayren.

Wie nu alle deze onvolmaakte schepzelkens die ik hier heb doen af-

[p. 719]

beelden, met opmerkinge beschouwt, zal ligtelyk met my toestemmen, dat het zeer bezwaarlyk zy te oordeelen, uyt der zelver groote, van wat ouderdom dezelve zyn, ofte hoe lange datze zyn gedragen; te meer nadien wynige Vrouwen gevonden werden, dewelke den precisen punt des tyds van Bevrugting weten aan te merken. Daar en boven verliezen zoodanige kleene en onvolmaakte Vrugtjens zeer dikwils 't leven in de Baarmoeder, en blyven egter nog voor eenigen tyd in dezelve; zoo dat ik oordeele by na onmogelyk te zyn, te willen oordeelen van den precisen tyd, en dat uyt de groote der zelve: Zoo dat ik met omzigtigheyd hier heb willen nalaten, van met assurantie daar van te spreken, hoewel andere zulks gants abuzivelyk gedaan hebben. Omtrent volmaakte schepzelkens van 3, 4, 5. Maanden, kan men met wat meerder zekerheyd van deze zake spreken, om datze veeltyds levendig ter werelt komen, als mede in meerder quantiteyt ons toegebragt worden.