Alle de ontleed- genees- en heelkundige werken

[p. 232]

Antwoort Van Frederik Ruysch Aan den Geleerden Heer Johannes Gaubius,
Liefhebber der Geneeskonst,
Op de eerste voorgestelde Brief.

Zeer Wakkere Heer.

De opregtigheyd en edelmoedigheyd van uw gemoet, my overvloedig bekent, spreken voor my zelfs, en ontschuldigen my, dat ik in deze eerste Brief-wisseling, zonder omwegen, en een opschik van woorden, op uw Brief den eersten September aan my geschreven, wegens veelvuldige bezigheden later, als ik wel hadde gewilt, uw antwoordde. In deze Brief, wakkere Heer, zie ik zommige dingen voorgestelt, dewelke, in de onlangs gehoudene Anatomie, publiek ten aanzien van veelen vertoont, en aangewezen zyn, waar af gy de nadere verklaring begeert. Ondertusschen doet het my leed, dat gy de voorwerpen, al te ver van uw afgelegen, met uw gezigt nauwlyks of niet hebt kunnen bereyken: want in een publike demonstratie kunnen de kleyne deelen zoo nauwkeurig niet van zommige bezigtigt worden, daar is ook geen tyd overig om ieder in 't byzonder voor oogen te leggen, het geen men gewoon is in 't publiek te verhandelen. Daarom ben ik van gedagten geweest, de ontleding van dezelfde voorwerpen ten mynen huyze te continueren, (nademaal in publike demonstratien een iegelyk ten eenemaal niet kan voldaan worden) en dat wel tot voordeel

[p. 233]

en gebruyk van myne Leerlingen, en insgelyks van die geenen, dewelke eens anders zaken, en die haar onbewust zyn, met quaad spreken niet zoeken te agterhalen.

Ondertusschen, zoo 'er in 't vervolg van tyd iets zeldzaams my mogte voorkomen, zal haar misschien ook gelegentheyd werden verschaft, omme de private ontleding by te wonen.

Maar, om uw verzoek te voldoen, Braave Heer, zal ik tot uwe voorgestelde vraagen my wenden.

Derhalven, in de eerste voorstel, met een begeerte tot de nieuwe ontdekkinge ingenomen zynde, tragt gy uyt my te hooren, of de hayren uyt de kliertjes van het balzakje voortkomen, ofte niet?

In de onlangs gedaane demonstratie, heb ik klaarder als het middagligt aangewezen, dat de zeer veele kokertjes van het hayr meer uytstaken, als de kliertjes zelfs; gelyk uyt de eerste bygebragte Figuur, Letter A. aangetekent zynde, te zien is.

Ook hebben Wy toen ter tyd gezien de gezegde hayr-kokertjes, zonder eenige kliertjes voorzien, gelyk uyt de eerste Figuur Letter B. te zien is: het geen my doed verzekeren, en tot een zeer vast teeken is, dat de wortels van 't hayr niet altyd uyt de huyd-kliertjes voortkomen, of aldaar hun oorspronk nemen; te meer, om dat wy gezien hebben, dat het hayr op andere plaatzen zulke diepe wortelen schoot, dat het uyt het vet zelfs zyn oorspronk scheen te nemen.

Wat het tweede voorstel betreft: het zakje, onlangs vertoont, was van een mensch, volkome gezond, en niet berooft van zyn ballen; in welkers opperste gedeelte Vet gezien wierd, als uyt de eerste Figuur Letter C. en tweede Figuur Letter E. blykt; zulks komt ons in zwaarlyvige menschen niet zelden te vooren; maar geenzints in het onderste gedeelte: nogtans is het binnenste deel van 't zakje, zoodanig gestelt, dat het bequaam is Vet te ontfangen, en te behouden: want onder deszelfs huyd verbergt zig het vettevlies niet minder, als op andere plaatzen; schoon het hier voor het grootste gedeelte van Vet ontbloot is, leggende de vet-celletjes zoodanig op malkanderen, dat dit vlies niet minder, als celluleus zig vertoont. Maar by aldien dit vlies, door wind opgeblazen zynde, gedroogt, en na het droogen aan mootjes gesneden word, komen de gemelde celletjes, in de derde Figuur Letter H. namentlyk aangewezen, te voorschyn. Het zelfde is ook in de Gelubden te zien, welkers zakjes dikwils van alle kanten met vet gevult zyn. Het gemelde Vet-vlies is daar en boven nog met vleezige vezels doorweven, gelyk het in de derde Figuur Letter G.G. blykt, door welkers hulp het zakje word opgetrokken en rimpels verkrygt; deze vezels hebben de Anatomisten gelegentheyd gegeven, datze het geheele vlies, een vleezig vlies hebben genoemt.

[p. 234]

Wat het derde aangaat: wy hebben in de boven aangehaalde demonstratie vertoont, dat het klootzakje, door hulp van een middelschot, in twee deelen verdeeld word, waar van Vesalius, Bartholinus, Verheyen, de Graaf, en andere vermaarde en loffelyke Anatomisten, niets hebben gesproken; en waarom zou dat wonder zyn? nadien al het geen, wat het zakje aangaat, in een versch gestorve mensch zoo slibberig en beweeglyk is, dat de ware geschapenheyd van het gemelde schot zeer moeylyk in 't gezigt komt. Waarom, als iemand het zelve poogt te vertoonen, het zakje opgeblazen, en na het droogen geopent moet worden; het welk gedaan zynde, vertoont zig het middelschot van 't zakje, gelyk uyt de eerste Figuur, met de Letter D. aangetekent, blykt. Het gezegde schot is met ontallyke bloedvaten overgoten. Zie de tweede Figuur, Letter F.

Wat de vierde voorstelling betreft: aangaande het net-wyze lichaam van Malpighius, gelegen onder de opperhuyd. Dit heeft zyn benaming gekregen van des zelfs uytvinder, den zeer vermaarden Malpighius, dewelke met regt de eersten ontdekker daar van gehouden mag worden; zynde een man in zyn leven geweest, dewelke in de Anatomie zeer geoeffent was. He gemelde lichaam komt nauwlyks ofte niet te voorschyn, ten zy na het weeken in brandewyn: en kan ook door een gemeene behandeling, en manier van ontleden, nauwlyks worden vertoont; en nog veel minder de pyramidaals-wyze tepeltjes, zynde deeltjes, dewelke de Hoogleeraaren in de Anatomie, als ter loops in haar ontledingen, gewoon zyn voorby te gaan; alhoewel dezelve de Studenten in de Medicyne om haar gebruyk, datze hebben, zoo noodzakelyk zyn om te weten en te beschouwen, dat men haar nooyt in eenige Anatomische demonstratie, (en voornamentlyk een private) moet verzuymen. De ware afbeelding van het net-wyze en onder-opperhuydig lichaam, zoo als het door een vergroot-glas is beschouwt, wyst de 4. Figuur ons aan. De 5. Figuur de pyramidaals-wyze tepeltjes. En de 6. Figuur toont aan het net-wyze lichaam, onder de opperhuyd gelegen, omtrent tweemaal grooter als natuurlyk. En de 7. Figuur de pyramidaals-wyze tepeltjes insgelyks tweemaal grooter. Ondertusschen, wakkere Heer, indien gy uw zelfs verwaardigen zult my te komen bezoeken, zoo zal uw ten allen tyden overvloedige gelegentheyd gegeven worden, om deze en diergelyke zaken, op nieuws in dezelfde onlangs vertoonde voorwerpen, nu al van twee Jaaren af bewaart, te mogen aanschouwen. Hier mede vermeyn ik, zeer brave Heer, uw nieuwsgierigheyd te hebben voldaan. Vaart ondertusschen wel, en houd uw verzekert, dat ik uw het beste in uwe studie wensche.

FRED: RUYSCH,

M. Dr. Anat: & Botanices Professor.

Amsterdam, den 4 Octob. 1695.