Alle de ontleed- genees- en heelkundige werken

Het II. hooftstuk.
Maniere om de Klap-vliesen in de^(a) melk-aderen te vertoonen.

Indien in het ontleden iets swaar valt te onderzoeken, zoo is niet van het minste de zienlyke vertooning der Klap-vliesen, welke in de melk-aderen van de eerste soort zyn. En dit voornamelyk om de volgende redenen. Eeerstelyk, ten zy het dier op de behoorlyke tyt na het eeten geopent werd, zoo kan men de melk-aderen qualyk zien, veel minder de Klap-vliesen, die in de zelve bevonden werden. Ten tweeden, werden in de melk-aderen met gyl vervult zynde, van weegen de donkerachtigheid van den gyl, de Klap-vliesen niet gezien. Ten derden, de melk-adertjens zyn zoo teeder, dat zy qualyk, of geen blaas-pypje in zich laten brengen, zonder het welke zy niet vertoont kunnen werden. Ten vierden, zy kunnen beswaarlyk zoo zuyver van het darm-scheyl gescheyden werden, of zy behouden noch een overblyfzel, waar van de Klap-vliesen naderhant zoo benevelt werden, dat zy de scherpheid des gezichts ontvluchten, zoo dat het niet licht valt de Klap-vliesen der melk-aderen zichtbaarlyk te vertoonen.

Niemant van de Ontleederen heeft tot noch toe deze Klap-vliesen laten afbeelden, ook heeft niemant van de zelve als spaarsaamlyk gesprooken; ik vinde ook nergens iets van het maaksel der zelve geschreven weshalven ik in beduchten blyf, of de zelve gezien zyn. Dat 'er iets is, dat den dienst der Klap-vliesen waarneemt, wyst de reden zelf. Want indien den gyl van de Klieren des darm-scheyls na de darmen gedrukt werd, zoo werd daar op verscheyde plaatzen een tegenstant of schutzel gevonden. Echter vertoont zich hier door geenzints dat geen, 't welk de tegenstant doet: weshalven ik goed gevonden heb het zelve naukeuriger te onderzoeken, en dies te meer, wyl ik bevonden had, dat alle de Klap-vliesen niet van een maaksel of gedaante waren; alzoo zyn die, welke aan de bloet-vaten gehecht zyn, (alwaar zy haar takken uitschieten) niet half-ront gelyk een wassende-maan, maar meer in de lengte uitgestrekt, 't welk ik niet weer van iemant tot noch toe waargenomen te zyn. Ook verschilt geheel en al, dat Klap-vlies 't welk voor aan den^(b) gemee-

(a) l' enae lactae.

(b) Ductus choledochus communis.

[p. 12]

nen gal-wech in den dunnen darm gestelt werdt, van die welke in de dikke darmen gevonden werden. Waar in ik geen een, maar veel Klap-vliesen bevind, gelyk ik de zelve in een gedeelte van een dikke darm van my opgeblaazen en uitgedroogt heb, op dat ik de zelve aan naukeurige lieden als 't haar beliefde zou kunnen vertoonen, ter tyt toe dat ik de zelve uitgebeelt yder zal mededeelen. Daar is ook geen kleyn onderscheid tusschen de Klap-vliesen van het hert. Welke zaaken aldus overwegende, hebbe ik veel moeyte aangewendt, en vergeefs veele onderzoekinge gedaan, eer ik myn naukeurigheid heb konnen voldoen, en de Klap-vliesen vertoonen: wiens ware bereyding ik uit eygen wil ontdek.

Omtrent drie uuren na dat het beest gegeeten heeft moet men het worgen, de buyk geopent zynde, moet men zeekere melk-ader met gyl vervult afbinden omtrent het^(a) Klier-bedde van Asellius, of liever de Klieren van het darm-scheyl, op dat het melk-adertje niet haastelyk te gelyk met het melkachtige sap uyt het gezicht raakt. Daar na moet men omtrent het begin, 't welk is van de vliesen der darmen een blaaspypken bequamelyk in brengen, 't welk gedaan zynde, moet de bant losgemaakt, en het melkachtige vocht met de vinger wechgedrukt werden. Dit aldus verricht zynde, zoo moet men daar op nieu weder een bant omleggen, het melk-adertje opblasen by het pypken, op dat de wint daar niet uitvliegt, het zelve binde, en naukeurig van het darm-scheyl scheyden, dat 'er ook niet een overblyfzel aanhangt, en eyndelyk in de lucht hangen om te droogen, als dan werden de Klap-vliesen klaarlyk gezien, dubbel, halvemaans gewys, met die, welke in de wy-vaten gevonden werden, op een hayr overeenkomende.

Ten eersten, staat waar te nemen dat de melk-aderen van de eerste soort, niet soo veel Klap-vliesen hebben, als de tweede soort, gelyk men in de derde Figuur zien kan. Ten tweede, dat alle de Klap-vliesen der zelve met haar holligheid na de Klieren van het darm-scheyl zien, zoo dat van de zelve niets na de darmen gestiert kan werden. Ziet hier af de derde Figuur letter b.b.b. Ten derde, dat deze Klap-vliesen in alles naukeurig opgemaakt, niet kunnen gezien werden als by helder weder, en zuyver licht, op dat ik echter niet schyn onredelyke redenen voort te brengen, ik bewaar ten mynen Huyse eenige gebalsemde melk-vaten, die ik aan veele achtbare Heeren vertoont heb, in welke deze Klap-vliesen klaarlyk gezien werden: als ook eenige aderen met takken, voor welke deze Klap-vliesen meer in de lengte uitgerekt, gestelt zyn, waar van ik boven heb gesprooken, welke ik niet oneygentlyk by een halve vingerhoet geleken heb: 't welk blykt aan Higmorus geheel verborgen geweest te zyn, uit zyn Ontleedonderzoek des menschelyken lichaams in de tweede Figuur van de tiende tafel, alwaar alle de Klap-vliesen der aderen van een maaksel bevonden werden: ook heb ik tot noch toe naarstig zoekende, geen Ontleder gevonden, die dit heeft waargenomen.

(a) Pancreas Asellii.

[p. 13]

Uytlegging van de III. figuur.

Deze vertoont de melk-aderen van een Paart, van de eerste en tweede zoort, de Klier van het darm-scheyl, en een gedeelte van den ontfang-plaats des gyls.

A.	De darmscheyls Klier van een Paart, van Asellius het klier-bedde genaamt, in wiens voorste gedeelte de melk-aderen van de eerste zoort zich inplanten, maar van het achterste gedeelte nemen de melk-aderen van de tweede zoort haar begin.
BBB.	Melk-aderen van de eerste zoort.
bbb.	Klap-vliesen die in dezelve gesien werden.
CCC.	De wortelen der zelver aderen van de dunne darme geschyden.
DD.	Melk-aderen van de tweede soort, waar in de klap-vliesen meerder in getal zyn, zo dat zy ten opsigt van de gedaante van d'water-vaten niet verschillen, gelyk door den beruchten Heer Silvius in disp. de Vas: Lymp: th: 12. wel is aangemerkt.

Uytlegging van de IV. figuur.

A.	Een melk-adertje met de Klap-vliesen. aaaa.
*.	Een geopent melk-adertje.

Uytlegging van de V. figuur.

A.	Vertoont een gedeelte van de borst-buys van een Paart, waar in de Klapvliesen aa. gezien werden.
B.	Het gedeelte van den borst-buys met zyn holligheid na den ontfang-plaats des gyls toeziende.